Θερμαίνει μια παγωμένη περιοχή το «φλερτ» της Σουηδίας με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Μιχαήλ Βασιλείου
Στην υπογραφή κοινής δήλωσης προθέσεων προέβησαν ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Άστον Κάρτερ και ο Σουηδός ομόλογός του Πίτερ Χάλτκβιστ, στην οποία διατυπώνουν την «στρατηγική αποφασιστικότητα» των δυο μερών να αυξήσουν τη μεταξύ των δυο υπουργείων Άμυνας, των ενόπλων δυνάμεων και όλων των υπηρεσιών του τομέα της άμυνας, κατανόηση και συνεργασία.
Οι δυο πλευρές καταγράφουν μάλιστα πέντε τομείς στους οποίους θα επικεντρωθούν οι προσπάθειες: Επαύξηση της διαλειτουργικότητας (interoperability), την επαύξηση των στρατιωτικών δυνατοτήτων μέσω εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και ασκήσεων, εμβάθυνση της εξοπλιστικής συνεργασίας, ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα έρευνας και ανάπτυξης και τέλος, συνεργασία στις «πολυμερείς επιχειρήσεις».
Η είδηση δεν θα είχε τόσο μεγάλη σημασία και θα εντασσόταν σε μια σίγουρα σημαντική διμερή στρατιωτική συνεργασία, από τις δεκάδες του είδους που διατηρούν με χώρες ανά την υφήλιο. Ωστόσο, η Σουηδία είναι μια χώρα ιστορικά «φορτισμένη» που επηρέαζε πάντα τη σχέση μεταξύ των υπερδυνάμεων επί Ψυχρού Πολέμου, ενώ έχει αποκαλυφθεί, ότι παρά την τύποις ουδετερότητα, η Σουηδία έπαιζε ενεργό ρόλο στις επιχειρήσεις συλλογής πληροφοριών σε βάρος της ΕΣΣΔ.
Η αποκάλυψη της δραστηριότητας αυτής οδήγησε σε επιδείνωση των σχέσεων με τη Μόσχα. Τα χρόνια της αφελούς προσέγγισης των θεμάτων ασφαλείας που ακολούθησαν τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου με κατακόρυφη μείωση των αμυντικών δαπανών διαδέχθηκε η απότομη αφύπνιση όταν η Ρωσία άρχισε να κάνει αισθητή την παρουσία της στρατιωτικά κοντά στη Σουηδία.
Η νέα αυτή πραγματικότητα οδήγησε σε σταδιακή αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού που δεν διάκειται αρνητικά στην προοπτική εισόδου της χώρας στο ΝΑΤΟ. Και εδώ δείχνει να κρύβεται όλη η ουσία της σημερινής είδησης, αφού η προσέγγιση ΗΠΑ και Σουηδίας έχει «αντιρωσικό προσανατολισμό» και στο τέλος της διαδρομής, αυτό που διακυβεύεται για τη Μόσχα, είναι η αποτροπή ενσωμάτωσης της χώρας στην Ατλαντική Συμμαχία.
Η προσέγγιση όμως Ουάσιγκτον – Στοκχόλμης, διευκολύνθηκε πολύ από τη ρωσική στάση, αφού οι απειλές έφεραν το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που λογικά θα επιθυμούσε η Ρωσία. Η στάση της Μόσχας μπορεί να μην είναι «έξυπνη», όμως ταιριάζει απόλυτα με το «ψυχολογικό προφίλ» της ρωσικής διπλωματίας και την επιθυμία της να αναγνωριστεί η Ρωσική Ομοσπονδία όπως ακριβώς η ΕΣΣΔ κάποτε, με τη διαφορά ότι η Μόσχα, προς το παρόν τουλάχιστον, δείχνει να επιθυμεί τη «συνδιαχείριση» των υποθέσεων της υφηλίου με τις ΗΠΑ.
Αυτή όμως η «ψυχοσύνθεση» που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη η Ρωσία έχει ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου. Διότι με την απειλές η Ρωσία θα συνεχίσει να επιτυγχάνει το αντίθετο από αυτό που επιδιώκει, ενώ αν σε μερικά χρόνια από σήμερα η εικόνα έχει αλλάξει και η Σουηδία βρίσκεται στον προθάλαμο της Ατλαντικής Συμμαχίας, το σίγουρο είναι ότι δεν θα είναι μόνη.
Η Νορβηγία και η Φινλανδία αισθάνονται εξίσου άβολα με τη ρωσική στάση και ήδη διαμαρτύρονται με την «άτσαλη» ρωσική διπλωματική ρητορική, ξεκαθαρίζοντας ότι είναι αποκλειστικά δικός τους λογαριασμός με ποιον θα ασκούνται οι ένοπλες δυνάμεις τους, αλλά και οι διεθνείς τους σχέσεις γενικότερα.
Με απλά λόγια, εάν η σημερινή τάση δεν αναστραφεί, η Ρωσία θα διαπιστώσει ότι η θέση της θα γίνει πιο δύσκολη συγκριτικά με την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, έστω σταδιακά, αφού η έξοδος δια θαλάσσης στον Ατλαντικό θα είναι μπλοκαρισμένη.
Το πρόβλημα αυτό είναι μεγάλο, διότι η ανασφάλεια της Ρωσίας θα μπορούσε να την οδηγήσει σε επιλογές βγαλμένες από τις διδαχές του Θουκυδίδη, όπως αυτές προκύπτουν από την Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, περί πιθανής επιλογής «προληπτικού πολέμου»…
Όταν η μια πλευρά κρίνει ότι η κατάσταση βαίνει επιδεινούμενη και θα καταστεί πολύ δυσμενής σε βάθος χρόνου, αποκτά στρατηγική λογική το να σκεφτεί ότι είναι προτιμότερο να επιχειρήσει να αποκαταστήσει την ισορροπία – κατά την άποψη της πλευράς αυτής πάντα – όσο ακόμα θεωρεί πως διαθέτει το πλεονέκτημα.
Η Μόσχα ωστόσο έχει λόγο πέραν της «ψυχοσύνθεσης» να απειλεί. Η προοπτική επικύρωσης της καταρχήν συμφωνίας ανάμεσα στο ΝΑΤΟ και τη Σουηδία για την ανάπτυξη στρατευμάτων στο έδαφος της σκανδιναβικής χώρας, έχει οδηγήσει σε μια περίεργη συμμαχία ανάμεσα στην Αριστερά και τους Σουηδούς ακροδεξιούς εθνικιστές, με στόχο την αποτροπή της.
Άρα, η ερμηνεία των ρωσικών απειλών είναι η επιθυμία να διχάσει την κοινωνία, ενισχύοντας όσους προβάλουν το επιχείρημα αποτροπής στοχοποίησης της χώρας σε περίπτωση προσέγγισης με το ΝΑΤΟ και προκρίνει συνέχιση της πολιτικής της ουδετερότητας. Το πρόβλημα είναι ότι εάν δημιουργηθεί τάση ευνοϊκή για τη σύνδεση της χώρας με το ΝΑΤΟ, η τακτική της Μόσχας θα έχει ημερομηνία λήξης…