Πάρος, το κυκλαδίτικο όνειρο: Ανασαίνεις το φως που ακτινοβολούν τα ασπρίσματα

Eκτυφλωτικά λευκοί όγκοι και ασβεστωμένα στενά. Ξωκλήσια, ανεμότρατες που οργώνουν το Αιγαίο και πειρατικά αγκυροβόλια. Η Παροικιά, η Νάουσα, οι Λεύκες ακτινοβολούν από τους γυμνούς βράχους τους και ορίζουν την Πάρο ως το βασίλειο της λευκής αρμονίας.Στον ανεμόμυλο του λιμανιού ξεκινά το ταξίδι. Στην καρδιά που σχηματίζουν ο Κριός και τα Λιβάδια, οι χρυσές ακτές της Πάρου που ορθώνουν ανάστημα στο κατάλευκο σύμπαν της Παροικιάς. Μόλις 4 ώρες από την Αθήνα και σέρνεις μπαγκάζια, ακολουθείς τα σοκάκια γύρω απ’ την ψυχή της παλιάς αγοράς. Στη γενέτειρα του λυρικού ποιητή Αρχίλοχου, στο στολίδι των Κυκλάδων βάζεις σημάδια.

Το βλέμμα μαγκώνει σε μαρμάρινα υπέρθυρα και χτιστές πεζούλες, σε ξεφτισμένες ξύλινες πόρτες, σε σκιερά βόλτα και ταπεινές εκκλησιές. Σε νοικοκυρεμένες αυλές μπολιασμένες με γεράνια και ανθισμένες πικροδάφνες. Σε τραπέζια καφενείου, στα αιγαιοπελαγίτικα καμπαναριά που ατενίζουν το κατάσπαρτο με τις υπόλοιπες 24 κατοικημένες νησίδες πέλαγος.

Θυμάσαι τις άνυδρες κρήνες που άφησε ως παρακαταθήκη του ο Ν. Μαυρογένης, τα σφιχταγκαλιασμένα σπίτια, τις συγκοινωνούσες ταράτσες, τη μυρωδιά αντηλιακού ποτισμένη με την αύρα του καινούργιου που ευωδιάζουν οι αναρίθμητες καλοστημένες μπουτίκ.

Ανασαίνεις το φως που ακτινοβολούν τα ασπρίσματα, τη γοητεία που αναβλύζει σε μεγαλειώδεις δόσεις το τρίτο σε μέγεθος κυκλαδονήσι.

Στο κέντρο του διάσημου συμπλέγματος, η Πάρος. Με τα 120 χλμ. ακτογραμμής και τα δεκάδες φυσικά λιμάνια. Με τα 3 μεγάλα αστικά κέντρα και μια χούφτα μικρότερα «γαλακτερά» χωριά.

Η Πάρος των αέρηδων, η κοσμοπολίτικη Πάρος, η Πάρος των ντόπιων, το νησί με τη σπουδαία ιστορία που πηγάζει από τα σπλάχνα της γης.

Η περίφημη «παρία λίθος», ο λυχνίτης -από τη διαύγειά του ή τις φωτισμένες με λύχνους στοές εξόρυξης-, φιλοτέχνησε ουκ ολίγα ένδοξα μνημεία, όπως την Ακρόπολη των Αθηνών, τον ναό του Απόλλωνα στη Δήλο, τον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, το Θησείο.

Αριστουργηματικά γλυπτά όπως η Νίκη του Παιωνίου, ο Ερμής του Πραξιτέλη, η Νίκη της Σαμοθράκης, σμιλεύτηκαν από το σχεδόν διάφανο, ξακουστό και περιζήτητο παριανό μάρμαρο.

Μέγιστη υπόθεση και για κείνους και για όλους. Τα αρχαία λατομεία στο Μαράθι σκάβουν στα έγκατα της γης χαώδεις λαβύρινθους· οι άριστοι Παριανοί τεχνίτες έχουν χτίσει πάνω τους την άσπιλη φήμη που τους χαρακτηρίζει.

Πλάι σ’ αυτούς τους κατάλευκους όγκους πρωτοστατεί η αγριάδα του τοπίου. Η βραχούρα. Η παντελής έλλειψη βλάστησης.

Κάποτε η Πάρος ήταν πευκόφυτη και γεμάτη ελιές. Οι πειρατές που λυμαίνονταν τους θαλάσσιους δρόμους της δεν άφησαν τίποτα όρθιο στο τρομερό πέρασμά τους.

Αφαντοι και οι κάποτε πάνω από 60 μύλοι που άλεθαν σιτάρι απλωμένοι σ’ όλο το νησί. Μόλις οι μισοί απομένουν, κάποιοι ερημώνουν, άλλοι αναστηλώνονται, σε κάθε ύψωμα τους δείχνεις με το δάχτυλο, οι καλοστεκούμενοι έγιναν σπίτια ή χώροι πολιτισμού.

Στα βασικά σημεία αναφοράς βάζεις τα ενετικά φρούρια που την ομορφαίνουν έως σήμερα.

Ο λόφος της Παροικιάς, το Καστέλι της Νάουσας και ο Αγ. Αντώνιος στον λόφο του Κεφάλου χωρίζουν τις διαδρομές σου στα τρία, σε βγάζουν απ’ το δίλημμα.

Η καρδιά της Πάρου

Μερικά μέρη φτιάχτηκαν για να θυμίζουν καλοκαίρι. Στην Παροικιά, τα 10 ανοιχτά μαγαζιά του χειμώνα ως διά μαγείας πολλαπλασιάζονται, τα τραπεζοκαθίσματα στοιχίζονται στην εκτός ορίων τα απογεύματα παραλιακή, τα σοκάκια του «νυφοπάζαρου» στολίζονται με κάθε λογής φρου φρου κι αρώματα.

Πίσω από τα αυτονόητα κρύβεται η ακατέργαστη γοητεία της παριανής πρωτεύουσας· στον λόφο του φράγκικου κάστρου. Τα δαιδαλώδη εκ πρώτης όψεως στενά καταλήγουν στους εντοιχισμένους κίονες του ενός και μοναδικού σωζόμενου τείχους της ενετικής οχύρωσης. Τρεις αρχαϊκούς και δύο κλασικής εποχής ναούς μέτρησαν πάνω του αρχαιολόγοι.

Εσύ λογαριάζεις γύρω του πόσα στοιβαγμένα ξωκλήσια, πόσοι ατέρμονοι κύκλοι και τετράγωνα μπλέκονται στα πόδια σου, ανεβαίνεις σκαλιά, αντικρίζεις το μπλε απ’ τα μάτια του πιο όμορφου, ίσως, ναού των Κυκλάδων.

Οι φιλόξενες καμάρες του Αγίου Κωνσταντίνου κλείνουν μέσα τους τα πιο φαντασμαγορικά ηλιοβασιλέματα. Ντόπιοι και ξένοι εδώ συνωστίζονται με το που παίρνει τον δρόμο του
ορίζοντα το πύρινο στεφάνι. Η πλάτη στηρίζεται στο παραθαλάσσιο ξωκλήσι που ορίζει την κορυφή της αρχαίας ακρόπολης κι απ’ το μπαλκόνι της Παροικιάς, αγκαλιάζεις τη νύχτα.

Σαν καλός ταξιδιώτης μετά την πρώτη αναγνωριστική βόλτα αναζητάς το κόσμημα του τόπου, το παγκυκλαδικό προσκύνημα της Παναγιάς Εκατονταπυλιανής. Ξεκάθαρη η μοναδικότητά της, ηλίου… φαεινότερη άπαξ και τη συναντήσεις. Εχουμε λοιπόν και λέμε: 1.700 ετών ζωή. Κιβώριο, σύνθρονο, βαπτιστήριο του 4ου αιώνα.

Προχριστιανικές κολόνες δωρικού ρυθμού και εικόνες της κρητικής σχολής. Το παλαιοχριστιανικό κομψοτέχνημα έχει όψη μοναστηριού και περιβάλλεται από περίβολο ύψους 8,5 μ. Ανεγέρθηκε από την Αγία Ελένη, τη μητέρα του Μ. Κωνσταντίνου τον 4ο αι. και ολοκληρώθηκε τον 6ο αι. Επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού.

Και η αλήθεια να λέγεται, πράματα και θάματα θα δεις στο εσωτερικό της, μα 100 πύλες δεν θα δεις. Ως «Κατοπολιανή» πήρε το όνομά της λόγω του ότι βρισκόταν «κατά την πόλιν» (προς την πλευρά δηλαδή της αρχαίας πόλης), η δε πιο… ρομαντική λαϊκή ρήση τη θέλει να έχει 100 πόρτες: 99 φανερές και μία κρυφή, που θα εμφανιστεί όταν η Κωνσταντινούπολη γίνει ξανά ελληνική…

Για να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο διαλέγεις στα σίγουρα την πόρτα που σε φέρνει πιο κοντά στα αριστουργήματα του παρακείμενου Αρχαιολογικού Μουσείου.

Μεταξύ των σπουδαίων εκθεμάτων εντυπωσιάζουν το αρχαϊκό άγαλμα της Μέδουσας, τα ευρήματα από το Δεσποτικό -η Δήλος της Αντιπάρου- και τα προϊστορικά ευρήματα από το νησάκι Σάλιαγκος (που στέκει ανάμεσα σε Πάρο και Αντίπαρο και θεωρείται ο παλαιότερος οικισμός των Κυκλάδων).

Περίοπτη θέση κρατούν επίσης η θαυμάσια «χοντρή κυρία» -το παλαιότερο μαρμάρινο αγαλματίδιο που έχει βρεθεί στο κυκλαδικό σύμπλεγμα-, παρέα με το περίφημο «Πάριο Χρονικό», τη μαρμάρινη επιγραφή που εξιστορεί σε ένα κατεβατό γεγονότα και φυσικά φαινόμενα που συνέβησαν στον ελλαδικό χώρο από το 1318 π.Χ. μέχρι το 264 π.Χ.

Και για να κλείνουμε ένα, ένα τα κεφάλαια: όσον αφορά τους υπαίθριους αρχαιολογικούς χώρους του νησιού ξεχωρίζουν: ο Ναός του Δήλιου Απόλλωνα και της Αρτέμιδος (5ος αι. π.Χ.) στον Κριό, οι Τρεις Εκκλησίες 1 χλμ. βόρεια της Παροικιάς όπου βρέθηκαν κίονες του τάφου του Αρχίλοχου, και στη Νάουσα, τα λείψανα του σημαντικότερου παριανού μυκηναϊκού οικισμού, που εντοπίζονται σε ένα βραχώδες ύψωμα πάνω από τις διάσημες Κολυμπήθρες.

Βεβαίως, οι δρόμοι του πολιτισμού διακλαδίζονται έως το σήμερα.

Στα σοκάκια της Παροικιάς το λαογραφικό μουσείο είναι εν μέρει αφιερωμένο στον βίο και στην πολιτεία του Γεωργίου Σ. Πατέλη, του πρώτου της γιατρού, ενώ αντίκρυ του ξεχωρίζει μια ακόμα οικογενειακή συλλογή, επικεντρωμένη στον αγαπημένο τους παιδαγωγό Παναγιώτη Καλλιέρο.

Ειδική μνεία αξίζει στο αγγλόφωνο Aegean Center for the Fine Arts, στην «Καλών Τεχνών» της Πάρου, η οποία λειτουργεί όλο τον χρόνο, και από το 1966, διοργανώνει σεμινάρια ως προς διάφορους καλλιτεχνικούς κλάδους για μικρά γκρουπ πανεπιστημιακού επιπέδου, κυρίως από τις ΗΠΑ.

Εκτός Παροικιάς, αν πάρεις τον δρόμο προς Αλυκή, συναντάς τον παράδεισο της μινιατούρας στα ενδότερα του Μουσείου Κυκλαδίτικης Λαογραφίας, ένα άκρως ενδιαφέρον εγχείρημα διά χειρός Μπενέτου Σκιαδά.

Στη Νάουσα, οι τοπικές φορεσιές φιγουράρουν στις προθήκες του δικού τους λαογραφικού μουσείου, ενώ η πάλλευκη Μάρπησσα (στο κέντρο του νησιού) φιλοξενεί το δικό της «σπίτι της παράδοσης».

Στην είσοδό της, φιλοξενείται μάλιστα και το αξιοπρόσεκτο Μουσείο Γλυπτικής του Νίκου Περαντινού, του ανθρώπου που λάξευσε τη δική του ιστορία στα μάρμαρα, στον γύψο και τον χαλκό.

Ζηλευτό αραξοβόλι

Οι μικρές αποστάσεις σού λύνουν τα χέρια. Ούτε που το σκέφτεσαι να κάνεις τα 12 χλμ. από την Παροικιά έως τη Νάουσα, τα 16 χλμ. (νότια) για την Αλυκή, τα 11 χλμ. που οδηγούν στις Λεύκες, τα ελάχιστα ακόμα που χρειάζονται για να διαβείς τα μεσαιωνικά καλντερίμια στα Μάρμαρα, στον Πρόδρομο και στη Μάρπησσα – τα φερόμενα ως «χωριά του Κεφάλου» ή απλώς «Κάτω Χωριά».

Μια όμως και πιάσαμε τα λιμάνια, ας αράξουμε αρχικά στην «άσπρη πέτρα ξέξασπρη» Νάουσα, στην αγαπημένη των πειρατών. Το κατάλευκο απάγκιο του 15ου αι. δεινοπάθησε στα χέρια του διαβόητου Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα μα, πλέον, τίποτα δεν αμαυρώνει το καλό της όνομα.

Ο νησιώτικος χαρακτήρας της καλλονής της βόρειας ακτογραμμής αποτυπώνεται στο πανέμορφο όλες τις ώρες αραξοβόλι, με τις ανεμότρατες και τα τουριστικά καΐκια να λικνίζονται φιλάρεσκα στην ακροθαλασσιά, με το συνονθύλευμα κόσμου να περιδιαβαίνει τα απαστράπτοντα σωθικά της, με το χάρμα οφθαλμού εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου «αγκαζέ» με το μισοπνιγμένο Καστέλι -δημιούργημα του Ενετού άρχοντα Σομμαρίπα- να κρατούν τα σκήπτρα των εντυπώσεων.

Θαυμάζεις τα βόλτα, τα… θεόστενα στενά, τα καμπαναριά, τη μεθυστική ομοιομορφία, το πώς η κοσμική αύρα που σε κυκλώνει δεν κάνει παραφωνίες στην αυθεντικότητα. Ξεκάθαρα όμορφη (και ελαφρώς «τσιμπημένη») η Νάουσα είναι ένα μέρος που θες να γνωρίσεις. Μόνο και μόνο για να περπατήσεις στο κεντρικό της προαύλιο, εκεί όπου κάποτε άπλωναν τα δίχτυα οι ψαράδες και πλέον στοιχίζουν τραπεζοκαθίσματα πρωτοκλασάτα εστιατόρια-μπαρ.

Εκεί όπου κάθε βράδυ ζεις όνειρα θερινής νυκτός κάτω από τον έναστρο ουρανό. Και μυστικό δεν το λες: το προσεγμένο ψαροχώρι εδώ και χρόνια αποτελεί αγαπημένο προορισμό των επωνύμων. Φημίζεται δε για τα ολόφρεσκα θαλασσινά του καθώς διατείνεται πως διατηρεί τον μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο των Νότιων Κυκλάδων!

Αλήθεια ή ψέματα, ένα είναι το σίγουρο, οι θαλάσσιοι δρόμοι πάντοτε είχαν μεγαλύτερη «ζήτηση» στη Νάουσα. Το λένε και οι ίδιοι, πριν από τη χερσαία ένωση με την Παροικιά, διατηρούσαν εντονότερους δεσμούς με τη γειτονική Νάξο, παρά με τα… εγχώρια χωριά.

Παλιά μου τέχνη κόσκινο και τα τουριστικά βαρκάκια μπαρκάρουν κάθε πρωινό σε ημερήσιες κρουαζιέρες έως στις σεληνιακές Κολυμπήθρες, στο «Μοναστήρι» με το Περιβαλλοντικό πάρκο του Αϊ-Γιάννη του Δέτη, το αμφιθέατρο, τις 4 παραλίες και τα μονοπάτια έως στον φάρο του Κόρακα ή στις εγκαταστάσεις του ρώσικου στόλου στα Ορλωφικά, σε ταξιδεύουν έως τον αμμουδερό κόλπο της Λάγγερης και στη χρυσή Σάντα Μαρία, σε πάνε ακόμα κι έως τη Δήλο ή τη Μύκονο αν το κάνεις κέφι.

Κάνεις τις βόλτες σου, όπως αγαπάς, όμως δεν το κουνάς ρούπι την 23η Αυγούστου, μέρα αφιερωμένη στη μεγαλύτερη γιορτή της Νάουσας, στην κουρσάρικη βραδιά! Η αναπαράσταση της λεηλασίας του χωριού απ’ τους πειρατές «υπενθυμίζεται» πανηγυρικά με άφθονο κρασί και θαλασσινούς μεζέδες σε ένα γλέντι… διαρκείας.

Οι πτυχές της αρμονίας

Στην ανατολική άκρη του νησιού παρέα με τη φημισμένη Πούντα και τη διπλή Χρυσή Ακτή (όπου κάθε χρόνο, αρχές Αυγούστου, διοργανώνεται το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Windsurf) τέσσερις μεσαιωνικοί οικισμοί διατηρούν αναλλοίωτα χρώμα και παραδόσεις.

Τα ανέγγιχτα από τον τουρισμό στολίδια της Πάρου απλώνονται (ή αγναντεύουν) στην πιο εύφορη κοιλάδα της και παρόλο που δεν πρεσβεύουν το… επίκαιρο «θέα θάλασσα», αξίζουν κάθε λεπτό της επίσκεψής σου.

Καταρχήν οι Λεύκες, το τρίτο μεγαλύτερο και πιο ορεινό χωριό που θα συναντήσεις, είναι χτισμένο σε σχήμα σταυρού και δεν είναι ορατό από τη θάλασσα.

Οχυρωμένο σε μια καταπράσινη κοιλάδα στο κέντρο του νησιού, κοιτά σύσσωμο το στολίδι του, την Αγία Τριάδα με τα μαρμάρινα ελικοειδή καμπαναριά και το τέμπλο από λυχνίτη.

Περηφανεύεται για τις 15 εκκλησιές και τους 11 μαζεμένους μύλους. Για το «Ράμνο» -το κεντρικό πέρασμα-, τα οικογενειακά ταβερνάκια και τους καφενέδες που σερβίρουν την πιο γλυκόπιοτη σούμα.

Για το Σπίτι της Λογοτεχνίας -τη μόνιμη στέγη συγγραφέων και μεταφραστών που βάζει τους Λευκιανούς στον παγκόσμιο χάρτη από το 2003-, για τη γιορτή του καράβολα τον Δεκαπενταύγουστο που έχει ως «πρωταγωνιστές» τα σαλιγκάρια και ως… αφανείς ήρωες τη σκορδαλιά και την πατάτα βραστή.

Σου μένουν αξέχαστες οι λουλουδιασμένες του πάροδοι, το ανέβα-κατέβα που διακλαδίζεται έως τον περίφημο «βυζαντινό δρόμο». Το 1.000 ετών λιθόχτιστο μονοπάτι ξεχωρίζει ως ένα από τα γνωστότερα trek των περιπατητών και ύστερα από 1 ώρα και κάτι, σε ενώνει με τον Πρόδρομο.

Ο τέως Δραγουλάς (νυν Πρόδρομος) φτιάχτηκε από Λευκιανούς και πήρε το σύγχρονο όνομα προς τιμήν της εκκλησίας του Τίμιου Προδρόμου (τιμάται στις 23 Ιουνίου οπότε στήνεται γύρω του μεγάλη γιορτή). Περνάς, λοιπόν, την ιδιαίτερη «πύλη» (τη θολωτή καμάρα με το καμπαναριό που γεφυρώνει τους ναούς των Αγίων Σπυρίδωνος και Νικολάου) και βουλιάζεις σε έναν δαίδαλο μονοπατιών πλασμένο με παστρικές οικίες, διάσπαρτες εκκλησίες και εκατοντάδες λουλούδια.

Απαριθμείς χαρακτηριστικά: οχυρωματική διάταξη, πέντε είσοδοι που ελέγχουν τον ορίζοντα, ένας καφενές, μία ταβέρνα και ένα ξεχωριστό έθιμο· η φουρνιστή ρεβιθάδα που ετοιμάζεται σε τσουκάλια αποβραδίς του Σαββάτου, και κάθε Κυριακή, μοσχομυρίζει όλο το χωριό!

Ανάσα παίρνεις και φτάνεις στα Μάρμαρα με τα καλοδιατηρημένα αρχοντικά και τη δική τους σχέση με τα θεία. Ο ναός του Ταξιάρχη, ο Αγιος Σάββας, η Κοίμηση της Θεοτόκου με τα τρία κωδωνοστάσια και το εντοιχισμένο οικόσημο της οικογένειας Σομμαρίπα είναι οι φάροι της Ορθοδοξίας. Εκτός χωριού (στην κάτω γειτονιά), η Πέρα Παναγιά κουρνιάζει στους ευκαλύπτους και κρύβει μέσα της δύο κλίτη που στέκονται σε αρχαίες κολόνες.

Την αφήνεις πίσω κι ο δρόμος που παίρνεις, τερματίζει στον Μώλο. Η αχανής αμμουδιά κείτεται στα πόδια των αντικριστών λόφων του Κεφάλου και του Αντικεφάλου και διαγράφει μια τέλεια ημισέληνο. Δεν είναι οργανωμένη, στοιχίζεται από αρμυρίκια, προστατεύεται από το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου και μέσω ενός μικρού χωματόδρομου, οδηγεί στο «αδερφάκι» του, τον μικρότερο και δημοφιλή Καλόγερο.

Αυτόν επιλέγεις αν σχεδιάζεις μακροβούτια με βλέμμα στραμμένο στη Νάξο, αν αποζητάς την απομόνωση, ή απλά, αν αγαπάς τα λασπόλουτρα (διάσημος γαρ για τα κοιτάσματα αργίλου). Αλλιώς μένεις πίσω. Χαράζεις πορεία για τη Μάρπησσα, το χωριό με τις οχτώ πλατείες και τα ελικοειδή πλακόστρωτα, τη χούφτα σπιτιών που αστράφτει ολόκληρη κάτω από το λιοπύρι.

Η παλιά Μεταμόρφωση του Σωτήρος (17ος αι.) είναι το πιο τρανό της στολίδι και σηματοδοτεί την είσοδό σου σε έναν αξέχαστο, έναν αμιγώς κυκλαδίτικο κόσμο. Λευκό – μπλε, λευκό – μπλε, λευκό – μπλε… Δεν βαριέσαι με τίποτα. Θα επισκεφθείς τα προαναφερθέντα μουσεία, θα αφεθείς στους ίσκιους και στις μυρωδιές που μαγνητίζουν για μια στάση στο ταβερνάκι της Χαρούλας, θα ρουφήξεις… ησυχία και ύστερα θα στραφείς στη θάλασσα.

Επίνειο της Μάρπησσας το Πίσω Λιβάδι, το παλιό λιμάνι με τα σύγχρονα καφέ, ο μικρόκοσμος με την άμεση πρόσβαση στις αμμουδιές της Πούντας και του γαλήνιου Λογαρά. Αν θες πάντως να σκαρφαλώσεις στον μεγαλοπρεπή Κέφαλο, ο τρόπος είναι μέσω Μάρπησσας, αν ακολουθήσεις τον δρόμο πέρα από τους 4 ανεμόμυλους (στην είσοδό της).

Ο γίγαντας του τόπου δεν είναι παρά ένας ηφαιστειογενής λόφος (πιστεύεται πως η τρύπα του ηφαιστείου κρύβεται κάτω από την Αγία Τράπεζα), ο οποίος αποτέλεσε το πιο απόρθητο φρούριο της Πάρου. Επεσε τελευταίο, το 1537, στα νύχια του αντιναύαρχου του τουρκικού στόλου Μπαρμπαρόσα και σήμανε έτσι το τέλος της ΕνετΑπό την κάποτε ισχυρή του οχύρωση θα δεις ελάχιστα πράγματα, από τον 16ο αι. όμως στην κορυφή του δεσπόζει η Μονή του Αγίου Αντωνίου. «Ακόμα ένα ξασπρισμένο προαύλιο» θα πεις, αλλά η διαφορά του έγκειται στη φαντασμαγορική θέα… Απ’ τη μια αποτυπώνεις τους λευκούς πυρήνες που στρώνουν στον κάμπο τα Κάτω Χωριά, απ’ την άλλη τις δαντέλες που κεντούν οι σταρ της ανατολικής ακτής. Μεγαλεία…

Μαγικός νότος

Και ναι, άφησες για το τέλος το πιο καλοκαιρινό της κομμάτι. Από τον μύλο της Αγίας Αννας στην ακροθαλασσιά της Παροικιάς διαγράφεις πορεία δυτική, ολοένα κατεβαίνεις. Μαζεύεις εικόνες, βάζεις στο βιογραφικό σου μια-μια τις γνωστότερες ακτές: τα Πευκάκια των ντόπιων, τη Σουβλιά (ή Δελφίνι) των νέων, δίπλα της τον Παρασπόρο.

Μέσα απ’ τους χωματόδρομους, ξεπροβάλλει η βουλιαγμένη απ’ τον κόσμο Αγία Ειρήνη με το camping και τους φοίνικες, δίπλα της ο παράπλευρος κόλπος με τα αρμυρίκια και τη μοναχική ταβέρνα που άμα… συναντηθείτε θα θες να την τιμήσεις.

Στα δεξιά σου σχηματίζεται η Αντίπαρος και αν κάνεις μια μικρή παράκαμψη συναντάς τη (νεόχτιστη) γυναικεία μονή του Αγίου Αρσενίου (ή Χριστό του Δάσους), του προστάτη της Πάρου. Παραπάνω βρίσκεις τον Προφήτη Ηλία, ένα λιγότερο γνωστό -μα λατρεμένο- ραντεβού για τους κυνηγούς της δύσης, απ’ όπου αν κοιτάξεις χαμηλά κόντρα στο γυμνό τοπίο, θα δεις να απλώνεται καταπράσινη η Κοιλάδα με τις πεταλούδες.

Ο σπάνιος βιότοπος με τα κυπαρίσσια, τα πλατάνια, τις αγριελιές και τα οπωροφόρα -ζούγκλα αληθινή σε σχέση με τη θαμνώδη βλάστηση που κυριαρχεί στο νησί- αποτελεί τον ιδανικό τόπο αναπαραγωγής της νυχτοπεταλούδας Panaxia Quadripunctaria, οπότε τέλη Μαΐου έως τέλη Ιουλίου τις παρατηρείς στα φυλλώματα, γαντζωμένες και ακίνητες, σε μεγάλους αριθμούς.

Στην κορυφή του απέναντι λόφου στέκει ο Πύργος των Αλησάφηδων. Αγναντεύει τα θαλάσσια περάσματα της Πούντας Αντιπάρου. Στο επιβατικό λιμάνι, τα φέρι σημαίνουν τα φουγάρα τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα και, εντός 10 λεπτών, σε περνούν στην αντίπερα όχθη. Ο,τι πρέπει για ημερήσια εκδρομή! Το τελευταίο πλοίο μπαρκάρει (από απέναντι) στις 3.00 τα ξημερώματα, οπότε σου δίνει άπλετο χρόνο για βόλτες.

Πίσω όμως στα πάτρια. Βουτάκος, Μακριά Μύτη: ο ανέγγιχτος κόσμος της δυτικής ακτογραμμής αντικρίζει την Αντίπαρο και στο κανάλι που ενώνει τα δύο νησιά, οι λάτρεις του kite οργώνουν τον ουρανό. Νοτιότερα, η παραθαλάσσια Αλυκή σφύζει από ζωή.

Τα χταπόδια του τέλεια προσανατολισμένου (και προστατευμένου από τα μελτέμια λιμανιού) στεγνώνουν στον ήλιο παρέα με «τεντωμένα» σκουμπριά (τη λιόκαυτη και ονομαστή παριανή γούνα), τα ταβερνάκια παίρνουν θέση για το ηλιοβασίλεμα και όλα αυτά τα λαχταριστά βάζουν σε πειρασμό εκατοντάδες επισκέπτες.

Αντε τώρα να συνεχίσεις. «Μύτες», κόλποι και θαλασσοφαγωμένα βράχια, σε καλωσορίζουν στην Πίσω Αλυκή, στον Φάραγγα, στην Τρυπητή. Οι παράδεισοι του Νότου έχουν εύκολη πρόσβαση, πρασινογάλαζα νερά και όσο κόσμο… πρέπει.

Ρίχνεις άγκυρα στον προστατευμένο από τους βοριάδες Δρυό. Ο κύκλος κλείνει στο αρχαίο λιμάνι της Πάρου, στο μπαλκόνι με τα εστιατόρια, στον μικρό παράδεισο με τις δύο παραλίες. Να δεις τους νεώσοικους -τα αρχαία ναυπηγεία- οπού ανέσυραν τις τριήρεις και τα καράβια φόρτωναν το λευκό παριανό χρυσάφι.

Να ψάξεις τις δεξαμενές που κάποτε πότιζαν τον κάμπο. Να απαριθμήσεις ένα ένα όλα «τα γραφικά» που συνάντησες. Παλιά και νέα, να τα προσθέσεις «στα αξέχαστα» που φτιάχνουν λιθαράκι λιθαράκι τον μαγικό κόσμο των Κυκλάδων.

Ηλέκτρα Φατούρου, www.ethnos.gr