Πάμε μια βόλτα στη Νέα Υόρκη, στου Έντουαρντ Χόπερ την πόλη: Ευγνώμων που αξιώθηκα μια τέτοια πόλη… Ποτέ δεν μου πέφτει στενή…

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Καζάνι που βράζει τα πανεπιστήμια στις ΗΠΑ: 300 συλλήψεις στο Columbia και στο City College στη Νέα Υόρκη, συγκρούσεις μεταξύ φιλοπαλαιστινίων και φιλοϊσραηλινών [videos]

Εντονες αποδοκιμασίες στον προέδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Τζόνσον από φοιτητές που διαδηλώνουν στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια κατά του πολέμου στη Γάζα

Έπαιζε σκάκι επί 58 ώρες: Oραματιστής Νιγηριανός Grand Master έκανε ρεκόρ Γκίνες * Θα δώσει το έπαθλο $1 εκατ. για να μάθουν σκάκι παιδιά σε παραγκουπόλεις [videos]

Της ΝΑΝΤΙΑΣ ΦΩΣΚΟΛΟΥ

Ο πρώτος άνθρωπος που σκέφτηκα μόλις έμαθα για την έκθεση «Η Νέα Υόρκη του Έντουαρντ Χόπερ» ήταν ο Λουκιανός Κηλαηδόνης. Λάτρης του Αμερικανού, μου είχε παραγγείλει να του φέρω τον συνοδευτικό τόμο την προηγούμενη φορά που το Μουσείο Whitney είχε κάνει έκθεση αφιερωμένη στον ζωγράφο, το 2013.

«Τυχερό κορίτσι», είχε αναφωνήσει η υπάλληλος, αφού τα βιβλία είχαν εξαντληθεί όταν έφτασα, αλλά μόλις εκείνη τη στιγμή είχε ακυρωθεί μια παραγγελία, άρα το τελευταίο εναπομείναν αντίτυπο ήταν διαθέσιμο. Ήταν γραφτό να πάρει το δώρο του ο λατρεμένος Έλληνας.

Δεν ήταν απροσδόκητο ότι η φετινή έκθεση (στο νέο Whitney πλέον) θα είναι δημοφιλής. Αλλά δεν περίμενα ότι οι Νεοϋορκέζοι θα σπρώχνουν για να έρθουν τετ-α-τετ με τη σερβιτόρα που τακτοποιεί τα φρούτα στη βιτρίνα του εστιατορίου τού Tables for Ladies (1930).

• Έχει βάση η πρόχειρη στατιστική ότι τα πλήθη συνωστίζονται όχι τόσο μπροστά στις ονειρώδεις απεικονίσεις της Έβδομης Λεωφόρου ή του φαρμακείου του Βίλατζ, αλλά μπροστά στα τοπία που περιλαμβάνουν και τους ήρωες της πόλης;

Πρώτα, είναι οι μοναχικοί «αστέρες» των μυθικών δημόσιων «σκηνικών» της μητρόπολης. Η γυναίκα με το πράσινο παλτό και το κίτρινο καπελάκι κοιτάζει απορροφημένη τον καφέ της, μόνη στο τραπέζι του Automat, πρωτοπόρου είδους σελφ-σέρβις που ξετρέλανε τους Νεοϋορκέζους -συμπεριλαμβανομένου του Χόπερ- τη δεκαετία του ’20 (το έκανε αθάνατο η Μέριλιν λίγους στίχους πριν καταλήξει ότι «τα διαμάντια είναι ο καλύτερος φίλος της γυναίκας»).

Επίσης αφοσιωμένη αλλά στα αντικείμενα του γραφείου είναι η κομψή υπάλληλος κάποιας επιχείρησης σε γωνιακό κτίριο με μεγάλη τζαμαρία που μας επιτρέπει να ρουφάμε τη λαχταριστή γεωμετρία της σκηνής από τον δρόμο (New York Office, 1962).

Μετά, τα ντουέτα, ενίοτε ερήμην ο ένας του άλλου, όπως στην περίπτωση της γυναίκας με το μπλε φόρεμα με το βαθύ ντεκολτέ και του άνδρα που καπνίζει στραμμένος προς τη μεριά της. Κάθονται σε διαφορετικά τραπέζια, μόνοι, αλλά καλύπτονται από το ίδιο πέπλο μυστηρίου, παρόλο που είναι μέρα μεσημέρι. Η «ταινία» δεν είναι ρεαλιστική. Είμαστε σε κάποια καφετέρια, αλλά είμαστε ταυτόχρονα και σε μια ανάμνηση (Sunlight in a Cafeteria, 1958).

• Στο Room in New York (1932), εκείνη, με το πορτοκαλί της φόρεμα, κάτι σκαρώνει στο πιάνο, ενώ εκείνος, καθισμένος στην κόκκινη πολυθρόνα, κάτι διαβάζει. Τους «έπιασε» ο ζωγράφος ηδονοβλεπτικά από το παράθυρο, κοιτώντας την ηλεκτρικά φωτισμένη ιδιωτική ζωή τους.

Ετούτοι οι ήρωες μοιάζουν να κάθονται αναπαυτικά στο «σκηνικό» τους, η αστική στιγμή τους δείχνει κατασταλαγμένη. Και από την άλλη, είναι οι Ανήσυχοι, αυτοί που μοιάζουν να βλέπουν κάτι άγνωστο και ίσως απειλητικό να πλησιάζει, ή τουλάχιστον να είναι ορατό στον ορίζοντα.

Το φως είναι πανέμορφο, το ανοιχτό μπλε του ουρανού και το πράσινο του πάρκου στο βάθος λαμπερό στο Sunlight on Brownstones (1956). Παρά τη νωχελική στάση τους -ο άνδρας καπνίζει ακουμπώντας στον τοίχο της εισόδου, η γυναίκα κάθεται στην κουπαστή-, κάτι μοιάζει να κρατά σε εγρήγορση το ζευγάρι στα σκαλοπάτια της τυπικής κατοικίας με την καφεκόκκινη πρόσοψη.

Στρέφουν τα πρόσωπά τους προς τα δεξιά: τι βλέπουν; Τον ήλιο; Το μέλλον; Τρεις άλλες ηρωίδες, η κάθε μία στο ατομικό της σύμπαν -η γυναίκα που στέκεται γυμνή στην κρεβατοκάμαρα, με το ξέστρωτο κρεβάτι πίσω της· η άλλη με το ροζ κομπινεζόν που κάθεται στο κρεβάτι· εκείνη που κάθεται στην τραπεζαρία- όλες τους στρέφουν το κεφάλι, το σώμα κι όλο τους το είναι προς αυτό το Κάτι προς τη μεριά του παραθύρου.

Στο μεταξύ έχω προ πολλού «αγκαλιάσει» τα πλήθη: αφού με σπρώχνουν, θα αφεθώ κι εγώ στην πολυκοσμία. (Oι εκθέσεις δεν λαμβάνουν χώρα σε κενό αέρος -όποιος θέλει να μείνει μόνος του με τον Χόπερ να έρθει στο μουσείο στις εννιά το πρωί ή να πάει σε ιδιωτική συλλογή.)

• Αποφασίζω ότι οι Νεοϋορκέζοι που μου κόβουν τη θέα είναι οι ίδιοι θέμα που ο ζωγράφος θα αξιοποιούσε, και τους εντάσσω στο «κάδρο» μου.

Εκείνος, στη μία άκρη του πάγκου, φοράει καπελάκι τζόκεϊ που αφήνει να φανούν τα κατάλευκα μαλλιά του. Σίγουρα ογδοντάρης. Εκείνη, στην άλλη άκρη, πρέπει να είναι άνω των εβδομήντα, σικ, καθισμένη σταυροπόδι.

Στις πλάτες τους έχουν τη βιτρίνα με τα χρωματιστά εισιτήρια θεατρικών παραστάσεων που παρακολούθησε το ζεύγος Χόπερ μεταξύ 1925-1937. (Κουράγιο, συλλεκτικοί τύποι: ο Έντουαρντ και η σύζυγός του, Τζόζεφιν -«Τζο»- Νίβισον Χόπερ, επίσης ζωγράφος, κρατούσαν όλα τα αποκόμματα των εισιτηρίων, κομμένα στα δύο, κι έγραφαν επιμελώς επάνω τον τίτλο του έργου.)

Στον τοίχο μπροστά τους, το «ζεύγος» που εγώ παρακολουθώ (άγνωστοι μεταξύ τους, που η μοίρα τους ένωσε για τόσο μόνο, στον πάγκο της έκθεσης) βλέπει να προβάλλονται φωτογραφίες από τα εξαίσια εσωτερικά των θεάτρων του Μπρόντγουεϊ εκείνης της εποχής, καθώς και στιγμιότυπα από τις ίδιες τις παραστάσεις.

Δίπλα μου η γοητευτική ξανθιά ταξιθέτρια του New York Movie, με τη στολή της και τα στυλάτα παπούτσια του 1939 (στον ρόλο η ίδια η Τζο, φυσικά, το μόνιμο μοντέλο του Έντουαρντ), στέκεται σκεφτική στον διάδρομο-μεταίχμιο, εκκρεμής μεταξύ της κινηματογραφικής αίθουσας (φαίνεται μια γωνιά οθόνης, και μέρος των θεατών) και της κόκκινης κουρτίνας που οδηγεί με μεγαλοπρέπεια από και προς τον μαγικό κόσμο του σινεμά.

Κατευθύνομαι προς την τζαμαρία του μουσείου, με την ασυναγώνιστη θέα στο τοπίο που γέννησε τους αγαπημένους πίνακες, ευγνώμων που αξιώθηκα μια τέτοια πόλη. Ποτέ δεν μου πέφτει στενή.

*Η Νάντια Φώσκολου (www.nadiafoskolou.nyc) είναι θεατρική σκηνοθέτρια με έδρα τη Νέα Υόρκη.

Ανεκτίμητος αρχαιολογικός θησαυρός βρέθηκε στο δάσος της Πάρνηθας: Κειμήλια, ειδώλια, σκεύη, ομοιώματα