Απειλεί και την Ελλάδα το βακτήριο xylella fastidiosa που ευθύνεται για τη «μεγάλη σφαγή» των ιταλικών ελιών: Χωρίς αντίδοτο, ήρθε από τη λατινική αμερική με ένα φυτό καφέ [videos]

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το brain drain κτυπά και την Ιταλία: Πάνω από το ένα τρίτο των εφήβων δε βρίσκει θελκτική τη χώρα τους και ετοιμάζεται να μεταναστεύσει

Το Γιβραλτάρ βάζει το… κερασάκι στην τούρτα του Brexit: Η συμφωνία οδηγός για να χαθούν στη συνέχεια η βόρεια Ιρλανδία και οι βάσεις στην Κύπρο, λένε στον Σούνακ

Η Μελόνι κήρυξε τον πόλεμο στη Stellantis για τα Fiat που φτιάχονται στο Μαρόκο: Κατασχέθηκαν στο λιμάνι του Λιβόρνο δεκάδες μοντέλα Topolino

Στο ελαιόλαδο και στην τιμή του, αναφέρεται η εφημερίδα Daily Mail επισημαίνοντας ότι περίπου το 60% της παγκόσμιας προσφοράς ελαιολάδου προέρχεται από την Ευρώπη, και το 95% αυτού από την Ισπανία, την Ιταλία και την Ελλάδα.

Σημειώνει ότι οι βροχοπτώσεις είναι απαραίτητες για το λάδι, οπότε η έλλειψή τους ανεβάζει τις τιμές σε μια κακή χρονιά. Και από τα τέλη του 2022, η Ισπανία βρίσκεται σε σοβαρή ξηρασία.

Η χώρα είναι «ο μεγαλύτερος παραγωγός με διαφορά», εξηγεί ο Walter Zanre, διευθύνων σύμβουλος της Filippo Berio. Έχοντας παράξει 1,4 εκατ. τόνους το 2022, η παραγωγή της χώρας μειώθηκε σε περίπου 800.000 τόνους φέτος. Με απλά λόγια, οι ελαιώνες στερεύουν.

Η Ελλάδα ήταν «ένας αξιόπιστος προμηθευτής για να καλύψει τα κενά», λέει η Judy Ridgway, συγγραφέας του βιβλίου Around The World With Olive Oil, αλλά και αυτή έχει πληγεί από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες.

Εν τω μεταξύ, στην Ιταλία, η παραγωγή έχει καταστραφεί από βακτήρια που μεταδίδονται από έντομα. Το βακτήριο, xylella fastidiosa, έχει σκοτώσει το ένα τρίτο των 60 εκατομμυρίων ελαιόδεντρων στην Απουλία, σε αυτό που περιγράφεται ως «η μεγάλη σφαγή της ελιάς». Μέχρι στιγμής, το βακτήριο έχει αυξήσει την τιμή του ιταλικού ελαιολάδου έως και 20%, ενώ έχει επίσης εντοπιστεί στη Γαλλία, την Πορτογαλία, την Ελλάδα και την Ισπανία.

Τι είναι, πως δρα, πως αντιμετωπίζεται

Τα φύλλα χάνουν τη φρεσκάδα τους, το πράσινο χρώμα σταδιακά «σβήνει» και «βάφεται» σε αποχρώσεις του κίτρινου και του καφέ, η ζωντάνια δίνει τη θέση της στο «ζάρωμα», οι καρποί αρρωσταίνουν και σύντομα το δέντρο πεθαίνει. Αρκούν μόλις δύο ώρες από τη στιγμή που το βακτήριο Xylella θα εισβάλει στον οργανισμό για να αναπτυχθεί αστραπιαία στα τριχοειδή αγγεία του φυτού, τις ρίζες, τους βλαστούς και τα φύλλα του.

Το φονικό βακτήριο μεταδίδεται από έντομα της οικογένειας Cicadellidae και Cercopidae, τα οποία τρέφονται από τα ξυλώδη αγγεία των φυτών και αφθονούν στα ελαιόδεντρα. Τα γνωστά στην Ελλάδα ως «τζιτζικάκια», μικροσκοπικά έντομα σε καφέ ή πράσινο χρώμα και μεγέθους 3-4 εκ. που τρέφονται από τους χυμούς των φυτών, θεωρούνται οι υπαίτιοι για τη μετάδοση του βακτηρίου στους ελαιώνες της γειτονικής Ιταλίας και συγκεκριμένα στην Απουλία που από το 2013 μετράει πληγές και αποτελεί την πρώτη επιβεβαιωμένη εστία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Για «σφαγή» δέντρων έκαναν λόγο ιταλικά δημοσιεύματα όταν η Xylella άφησε πίσω της ένα τοπίο-φάντασμα στην Απουλία όπου τα τελευταία 15 χρόνια επλήγησαν περισσότερα από 21 εκατ. δέντρων και τουλάχιστον 8.000 τ.μ. έκτασης με μολυσμένα δέντρα, περίπου το 40% όλης της περιοχής.

• Το βακτήριο θεωρείται ένα από τα πιο επικίνδυνα σε παγκόσμια κλίμακα και επιφέρει τεράστιες οικονομικές συνέπειες στη γεωργία, αφού μπορούν να προσβληθούν από αυτό περίπου 300 είδη φυτών -χωρίς ωστόσο να είναι όλα ευπαθή στην ασθένεια.

Στο ενδεχόμενο εξάπλωσής της σε περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες πέρα της Ιταλίας, οι ειδικοί εκτιμούν απώλειες ύψους δισεκατομμυρίων τα επόμενα 50 χρόνια. Άλλωστε, στην Καλιφόρνια όπου παρατηρήθηκε στους αμπελώνες η ασθένεια του Πιρς που προκαλείται από ένα στέλεχος του βακτηρίου Xylella fastidiosa απειλείται μία ολόκληρη βιομηχανία με αξία που ξεπερνά τα 3 δισ. δολάρια ετησίως.

Πώς έφτασε στην Ευρώπη

Σύμφωνα με στοιχεία εκτιμάται ότι το βακτήριο της Xylella έφτασε στην Ιταλία από την Λατινική Αμερική, «ταξιδεύοντας» πάνω σε καλλωπιστικά φυτά καφέ, αφού πρώτα… έκανε μία στάση στην Ολλανδία.

Συγκεκριμένα το βακτήριο αφίχθη στο Σαλέντο, στα νότια της Απουλίας, το 2008, από ένα φυτό καφέ που έφτασε από την Κόστα Ρίκα, ωστόσο έγινε αντιληπτό μόνο πέντε χρόνια αργότερα, όταν δεκάδες ελαιόδεντρα άρχισαν να πεθαίνουν στην περιοχή. Έκτοτε συνέχισε να εξαπλώνεται προς τα βόρεια καταλήγοντας στην επαρχία του Μπάρι.

Μέχρι πρότινος τέσσερα ήταν τα πιο γνωστά υποείδη του βακτηρίου Xylella σε όλο τον κόσμο: fastidiosa, pauca, multiplex, sabbiosa. Ωστόσο, νέα υποείδη καταγράφονται, όπως το morus, ή ανασυνδυασμοί εντός του ίδιου ή διαφορετικών υποειδών.

Ανάμεσα σε αυτά και το «ενοχλητικό» όπως μαρτυρά το όνομά του, βακτήριο της Xylella fastidiosa subsp. fastidiosa. Διπλά ενοχλητική κι επίμονη η Χylella fastidiosa fastidiosa όπως και οι περισσότερες βακτηριακές ασθένειες δεν έχει θεραπεία και η μόνη δυνατότητα περιορισμού της εξάπλωσής της είναι η επιτήρηση, η οριοθέτηση των περιοχών, η καταστροφή των μολυσμένων φυτών και ο έλεγχος των εντόμων-φορέων.

Ερχεται πολύ πολύ δύσκολο καλοκαίρι στην Ελλάδα: Ήδη, λόγω ξηρασίας, αυξημένες κατά 22% οι πυρκαγιές το πρώτο πεντάμηνο – Αλλάζει το δόγμα της Πυροσβεστικής