Τα βρετανικά παιγνίδια για τα Γλυπτά του Παρθενώνα συνεχίζονται: Ποιές είναι οι πραγματικές στοχεύσεις του Τζόρτζ Όσμοντ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

H «Ελευθερία οδηγεί τον Λαό» φορώντας πλέον τα πιο καθαρά της χρώματα: Ολοκληρώθηκε η απαιτητική ανακαίνιση του έργου – συνώνυμο της γαλλικής Δημοκρατίας [video]

Ο φιλοπαλαιστινιακός «πυρετός» των Αμερικανών φοιτητών πέρασε στη Γαλλία: Εισβολή της αστυνομίας στην Σορβόννη [videos]

Μόνη… Λίζα; Το κορυφαίο έκθεμα του Λούβρου ενδέχεται να μεταφερθεί σε ένα δωμάτιο αποκλειστικά δικό του [video]

Τις πραγματικές στοχεύσεις του διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου George Osborne στο θέμα των Mαρμάρων του Παρθενώνα επιχειρεί να ανιχνεύσει σημερινό άρθρο της εφημερίδας The Telegraph, (κείμενο Charles Moore).

Όπως ειδικότερα σημειώνεται, αν και διάσημος για  το μακιαβελισμό του, ο Osborne εμφορείται από συγκεκριμένες αρχές και αξίες: πιστεύει στον Διαφωτισμό του 18ου αιώνα – το παγκόσμιο ρεύμα υπέρ της λογικής και της ελευθερίας, σε αντίθεση με τη δεισιδαιμονία και τους εθνικιστικούς ανταγωνισμούς.

Σίγουρα δικαίως, βλέπει το Βρετανικό Μουσείο ως ένα ΄τέκνο’  παρόμοιων  πεποιθήσεων. Πάντα προοριζόταν να είναι ένα σπουδαίο παγκόσμιο μουσείο και όχι –από άποψη περιεχομένου– εθνικό. Δείχνει τον κόσμο στην παγκόσμια κοινή γνώμη, αντιπαραβάλλοντας, μέσα από τεχνουργήματα, τους μεγάλους πολιτισμούς του. Σε αυτό είχε θριαμβευτική επιτυχία.

Οι μόνοι του αντίπαλοι είναι το Met στη Νέα Υόρκη και το Λούβρο στο Παρίσι. Ο Osborne θέλει το Βρετανικό Μουσείο να διατηρήσει τον παγκόσμιο ρόλο και την υπεροχή του. Όπως είπε στην ομιλία του στο ετήσιο δείπνο των επιτρόπων τον Νοέμβριο, «Θέλουμε αυτό να είναι το Μουσείο της Κοινής μας Ανθρωπότητας».

Η λογική των πεποιθήσεών του τον ωθεί να αντιταχθεί στην τρέχουσα τάση προς τον «επαναπατρισμό», με την οποία αντικείμενα, ιδιαίτερα από τις εποχές της αποικιοκρατίας, στέλνονται πίσω στις χώρες από όπου προέρχονται, εάν οι κυβερνήσεις τους φωνασκούν αρκετά.

Τα αντικείμενα συντηρούνται καλύτερα, εκτίθενται και απολαμβάνουν στο σημερινό «καθολικό» περιβάλλον τους, πιστεύει, παρά διασκορπισμένα σε όλο τον κόσμο.

Το πρόβλημά του είναι ότι άλλα μουσεία, τρομοκρατημένα μήπως χαρακτηριστούν «αποικιοκρατικά», εγκαταλείπουν τα καθήκοντά τους απέναντι στις συλλογές και τους επισκέπτες τους και αρχίζουν να τις επιστρέφουν στις χώρες προέλευσής τους.  

Αυτό συμβαίνει αρκετά ευρέως στη Βρετανία – το Μουσείο Horniman, μερικά μουσεία στην Οξφόρδη, ορισμένα αντικείμενα της Εκκλησίας της Αγγλίας και τώρα μερικές από τις βασιλικές συλλογές. Ακόμη και το Met, το Λούβρο και το Βατικανό αναλαμβάνουν παρόμοιες πρωτοβουλίες. Το Βρετανικό Μουσείο όχι.

Πράγματι, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, δεν μπορεί, χωρίς ειδική έγκριση του αρμόδιου υπουργού Εξωτερικών και, στην πραγματικότητα (λόγω της σημασίας των θεμάτων) του ίδιου του Πρωθυπουργού.

Ο George Osborne ανησυχεί, ωστόσο, ότι το Βρετανικό Μουσείο μπορεί να μείνει πίσω από την μεταβαλλόμενη μουσειακή κουλτούρα.

Μπορεί να βρεθεί απομονωμένο και να χάσει δωρητές, αν ακολουθήσει ένα δρόμο ενάντια στο ρεύμα. Δεν θα ήταν θαυμάσιο, σκέφτεται, αν μπορούσε να  βρεθεί στο προσκήνιο κι αυτό κάνοντας μια συμφωνία για τα Μάρμαρα; Ναι, θεωρεί ότι αγοράστηκαν νόμιμα, αλλά προσπαθεί να εκπονήσει ένα σχέδιο που δεν θα συνεπαγόταν καμία απολύτως επιστροφή. 

Η πρόταση Osborne είναι ένα δάνειο. Για να αποφύγει την κατηγορία ότι τίποτα που δεν δανείστηκε στην Ελλάδα δεν θα επέστρεφε ποτέ, προτείνει κάτι που ισοδυναμεί με «αμοιβαία ομηρεία».

Σε αντάλλαγμα για τη στέγαση ενός σημαντικού μέρους των Ελγίνειων Μαρμάρων για, ας πούμε, πέντε χρόνια, το Μουσείο της Αθήνας θα δάνειζε στο Βρετανικό Μουσείο μερικά από τα καλύτερα αντικείμενά του για την ίδια περίοδο. Η ελπίδα είναι να δημιουργηθεί ένα μοντέλο αμοιβαίου δανεισμού που θα ξεπερνούσε την ανάγκη να μιλήσουμε για ιδιοκτησία.

Και είναι αλήθεια ότι τα δάνεια γενικά λειτουργούν. Πιο δυσάρεστες χώρες από την Ελλάδα – η Ρωσία του Πούτιν, για παράδειγμα, και το Ιράν – έχουν κάνει και έχουν εκπληρώσει συμφωνίες δανεισμού με το Βρετανικό Μουσείο τα τελευταία χρόνια.

Εδώ το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι πιθανό να είναι οι Έλληνες. Ο ελληνικός εθνικισμός, μάλλον όπως η σκωτσέζικη εκδοχή, είναι κυρίως αριστερός και επιθετικός.

Ως πολιτική οντότητα, το ελληνικό έθνος δεν υπήρχε όταν ο Λόρδος Έλγιν αγόρασε τα Μάρμαρα από τους Οθωμανούς ηγεμόνες της Αθήνας, αλλά προσπάθησε να αναπληρώσει τον χαμένο χρόνο προκαλώντας μεγάλη συγκίνηση για το θέμα. Για πολλούς Έλληνες, η ιδέα των δανεικών μαρμάρων είναι προσβλητική: μόνο η ιδιοκτησία θα αρμόζει.

Φαίνεται, ωστόσο, ότι μπορεί να υπάρχει κάποια πολιτική βούληση. Ο Osborne προσεγγίστηκε για αυτό το θέμα από Έλληνες υπουργούς που αναζητούσαν διέξοδο και είχε κατ’ ιδίαν συζητήσεις με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Έλληνα πρωθυπουργό.

Αν βρισκόταν ένας τέτοιος τρόπος, το Βρετανικό Μουσείο δεν θα χρειαζόταν την κυβερνητική έγκριση στο Λονδίνο, αφού δεν θα ετίθετο θέμα ιδιοκτησίας. Η παρούσα κυβέρνησή μας δεν έχει επίσημη θέση, αλλά φαίνεται μέχρι στιγμής να είναι ευχαριστημένη με τις ιδέες του  Osborne. Άλλωστε, εάν οι Έλληνες καταλήξουν να απορρίψουν το δανειακό σχήμα, η Βρετανία θα χαρεί να παρουσιαστεί εκείνη ως το διαλλακτικό μέρος στις συζητήσεις.

Τι πρέπει να συμπεράνει κανείς από όλα αυτά;, διερωτάται ο αρθρογράφος.

«Σίγουρα πιστεύω ότι οι ιδέες του Osborne αξίζουν να γίνουν κατανοητές και να εξεταστούν. Είναι πάντα ευρηματικός. Αλλά πρέπει να πω ότι έχω ένα προαίσθημα,» σημειώνει.

Η μεγάλη έκθεση των Μαρμάρων στο Bloomsbury είναι αναμφισβήτητα το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του Βρετανικού Μουσείου.

«Για πολλούς Έλληνες, από την άλλη πλευρά, είναι ημι-ιερά. Μπορεί πραγματικά να υπάρξει “win-win” εδώ; Οι Έλληνες σίγουρα θα δεχτούν μόνο όρους που τους επιτρέπουν να λένε ότι κέρδισαν πίσω τα Μάρμαρα. Αν μπορούν να το πουν αυτό, τότε το μουσείο και οποιαδήποτε κυβέρνηση του ΗΒ που το υποστήριξε θα έχουν μειώσει τον μεγάλο παγκόσμιο ρόλο του Βρετανικού Μουσείου. Το βρετανικό κοινό (και εκατομμύρια ξένοι επισκέπτες) θα είναι οι χαμένοι», υποστηρίζει.

Ο Osborne  έχει δίκιο να αντιστέκεται στην παλίρροια του επαναπατρισμού  που απειλεί να υπονομεύσει την ίδια την έννοια του παγκόσμιου μουσείου, ωστόσο θα ήταν καλύτερο για το Βρετανικό Μουσείο να λάβει μια πιο σαφή θέση, καταλήγει ο αρθρογράφος.

ΠΗΓΗ: The Telegraph, Charles Moore – What is George Osborne’s game of Marbles?

Κάτι εγκυμονείται παρά τις διαψεύσεις: Ελπίζω ότι τα Γλυπτά δεν θα είναι διαμελισμένα για πολύ ακόμη λέει η Μενδώνη