Συλλήψεις βάσει ποσόστωσης, βασανιστήρια, θάνατοι αθώων: Ο «πόλεμος κατά των συμμοριών» στο Ελ Σαλβαδόρ έχει και μία σκοτεινή, αθέατη πλευρά
Στο οπτικό υλικό που μεταφόρτωσε o πρόεδρος του Σαλβαδόρ ο κ. Μπουκέλε εικονίζονται αλυσοδεμένοι κρατούμενοι, με τατουάζ στα σώματά τους —ένδειξη πως ανήκουν ανήκουν σε συμμορίες. Photo via twitter Secretaría de Prensa de la Presidencia
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Περίπου 75.000 άνθρωποι οδηγήθηκαν στις φυλακές του Ελ Σαλβαδόρ στο πλαίσιο της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης που επιβλήθηκε τον Μάρτιο του 2022 και παραμένει σε ισχύ.
Αν και 7.000 αθωώθηκαν κι αφέθηκαν ελεύθεροι έκτοτε, πολλοί εξακολουθούν να βρίσκονται πίσω από τα σίδερα χωρίς να υπάρχει καμιά απόδειξη σε βάρος τους, τονίζουν ΜΚΟ, αποκαλύπτοντας τη σκοτεινή πλευρά του «πολέμου κατά των συμμοριών» του προέδρου Ναγίμπ Μπουκέλε.
Παρότι η εγκληματικότητα μειώθηκε θεαματικά στο κράτος της κεντρικής Αμερικής, οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ανάμεσά τους η Διεθνής Αμνηστία και το σαλβαδοριανό Κίνημα Θυμάτων του Καθεστώτος (MOVIR), καταγγέλλουν αυθαίρετες φυλακίσεις, κακομεταχείριση, βασανιστήρια, θανάτους στις φυλακές.
«Ορισμένες συλλήψεις έγιναν με βάση απλά εξαιτίας του ότι οι ενδιαφερόμενοι είχαν τατουάζ, ποινικό μητρώο, ή ζούσαν σε περιοχή ελεγχόμενη από κάποια συμμορία», ανέφερε η Αμνηστία σε έκθεσή της τον Δεκέμβριο του 2023.
Η Σάντρα, η Μαρισέλα, η Χοσεφίνα και η Ίρμα, μητέρες ή γιαγιάδες, με κοινό στοιχείο το ότι ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, αφηγήθηκαν στο Γαλλικό Πρακτορείο πως συγγενείς τους μετατράπηκαν σε θύματα των παρεκτροπών του «πολέμου κατά των συμμοριών».
«Πεθαίνουν αθώοι»
Η Σάντρα Ερνάντες, 36 ετών, μητέρα δυο παιδιών, 17 και 13 ετών, αφηγείται πως στο σπίτι της, που δεν έχει νερό, ούτε ηλεκτρικό ρεύμα, 50 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα Σαν Σαλβαδόρ, οι δυνάμεις επιβολής της τάξης συνέλαβαν τον σύζυγό της την 26η Μαΐου 2022.
«Τον κατηγόρησαν πως ανήκε σε συμμορία. Δεν είχε κανένα τατουάζ», τονίζει. Στη φυλακή ο Χοσέ Μεντράνο αρρώστησε — παρουσίασε νεφρική ανεπάρκεια.
Η Σάντρα και τα παιδιά τον είδαν για τελευταία φορά κατά τη διάρκεια βιντεοκλήσης, καθώς μεταγόταν σε νοσοκομείο για αιμοδιάλυση.
Τον έχασαν την 26η Μαρτίου 2023. «Πεθαίνουν αθώοι, όχι μέλη συμμοριών (…) Αυτό που κάνουν είναι ότι επιβάλλουν τρόμο κι αυτός που την πληρώνει είναι ο φτωχός κόσμος», ξεσπάει.
«Φοβούνται πως θα με πάρουν»
Η Μαρισέλα Μέντες αφηγείται πως συνελήφθη στο σπίτι της, στην Άλτα Βίστα, βορειοανατολικά του Ελ Σαλβαδόρ, τη 19η Ιουλίου 2022 κι άφησε τα παιδιά στη γιαγιά τους.
«Με κατηγόρησαν πως ήμουν κακοποιό στοιχείο της συνοικίας… η αστυνομία είχε ποσόστωση, έπρεπε να κάνει πέντε συλλήψεις», λέει.
Πιστεύει πως καταδόθηκε από γείτονες, χωρίς να υπάρχει καμιά απόδειξη.
Οδηγήθηκε σε τρεις φυλακές. Κοιμόταν κάτω. Της έδιναν να τραφεί μόνο πίτες από καλαμπόκι και νερό με ζάχαρη.
«Μας τιμωρούσαν, μας ξυλοκοπούσαν, δεν μας έδιναν ούτε νερό», καταγγέλλει.
Έγκυος όταν συνελήφθη, αφέθηκε ελεύθερη με περιοριστικούς όρους δυο μήνες μετά τη γέννα. Μόλις βγήκε ο σύζυγός της την εγκατέλειψε.
Η 35χρονη, που εργάζεται σε κομμωτήριο, λέει πως τα παιδιά της έχουν υποστεί «ψυχικό τραυματισμό».
«Όταν βλέπουν περίπολο της αστυνομίας κλαίνε, φοβούνται πως θα με πάρουν ξανά», λέει.
«Κι εγώ το φοβάμαι», προσθέτει.
«Δεν ερευνούν τίποτα»
Με τα μάτια πρησμένα έπειτα από λίγο και κακό ύπνο στο πλάι της κούνιας των εγγονιών της, δύο και τριάμισι ετών, η Χοσεφίνα Μπονίγια σκουπίζει τα δάκρυά της.
Λέει πως «δεν έχει νέα» για την κόρη της, τη Στέφανι Σάντος, 24 ετών, που συνελήφθη τη 2η Ιουνίου 2022.
Η γιαγιά αναφέρεται σε διένεξη με την οικογένεια του γαμπρού της, που δολοφονήθηκε εξαιτίας προβλήματος με τα χρέη του.
«Είναι αθώα. Συλλαμβάνουν κόσμο και δεν ερευνούν τίποτα», λέει στο φτωχικό σπίτι της στο Σογιαπάνγκο. Καταφέρνει να τα βγάζει πέρα χάρη στη βοήθεια γειτόνων.
«Η κόρη μου είναι ασθματική κι έχει ψυχολογικά προβλήματα. Ανησυχώ πως δεν έχει φάρμακα», λέει και τα βάζει με τον εαυτό της, επειδή ενάμισι χρόνο τώρα δεν μπόρεσε να της στείλει παρά μόνο τρία δέματα με τρόφιμα και ρούχα.
«Κλεμμένο» μέλλον
Η Ίρμα Γκαρσία, 42 ετών, λέει πως θέλει να μιλήσει για να μην αισθάνεται «ανίσχυρη» μετά τη σύλληψη του γιου της, που θα κλείσει προσεχώς τα 18 του χρόνια, την 7η Ιουνίου 2022, στο συνεργείο όπου εργαζόταν.
«Αφότου τον πήραν, δεν τον έχω ξαναδεί. Δεν ξέρω αν είναι καλά, δεν ξέρω καν αν είναι ζωντανός», λέει στο δωμάτιό της στη Μεχικάνος, βόρεια του Σαν Σαλβαδόρ.
«Ο γιος μου δεν είναι μέλος συμμορίας, δεν έχει τατουάζ, δεν έχει κάνει ποτέ κακό σε κανέναν», διαβεβαιώνει.
Πιστεύει πως τον συνέλαβαν εξαιτίας ανώνυμης καταγγελίας.
«Συλλαμβάνουν αθώους νέους, τους κλέβουν τα όνειρά τους και το μέλλον τους, αυτό έγινε με τον γιο μου», λέει η χήρα, μητέρα άλλων τριών παιδιών, 13, 15 και 21 ετών, που δεν κρύβει ότι «ζει με τον φόβο πως θα μου πουν ότι τον δολοφόνησαν».
Με πληροφορίες από AFP μέσω ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ελ Ροσάριο, Ελ Σαλβαδόρ
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE