Θα μείνει στην ιστορία ως ο “Σημαιοφόρος της Αλλαγής” των σχέσεων της Ουάσιγκτον και της Αθήνας… Ο αληθινός Μενέντεζ: «Βαθιά να με θάψουν θέλησαν, ξέχασαν όμως ότι είμαι σπόρος»…

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο γερουσιαστής Μενέντεζ αλλάζει την στρατηγική του για να επιβεβαιωθεί η αθωότητα του: Μπορεί να αποκαλύψει τα μηνύματα της συζύγου του που τον απενοχοποιούν

Κατεβαίνει στις εκλογές σαν ανεξάρτητος ο γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ: Επαναλαμβάνει ότι είναι αθώος και πιστεύει ότι θα αθωωθεί στο δικαστήριο

Συναντήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Μόναχο με στελέχη της αμερικανικής Γερουσίας: Τα είπε με τον επικεφαλής της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων

Του ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΣΦΙΚΗ*, Το ΒΗΜΑ

Για χρόνια ολόκληρα στα μάτια της Άγκυρας ο γερουσιαστής Μενέντεζ ενσάρκωνε ένα «κακό», το οποίο όσο και αν προσπαθούσε δεν κατάφερνε να ξορκίσει. Αρχικά ήταν απλώς κάτι ενοχλητικό που στη συνέχεια, όμως, εξελίχθηκε σε μεγάλο πρόβλημα.

Και αυτό γιατί οι Τούρκοι επιτελείς έβλεπαν το νέο όραμα που ευαγγελιζόταν ο γερουσιαστής για την Ανατολική Μεσόγειο να παίρνει σάρκα και οστά μέσω της ψήφισης εμβληματικών νομοσχεδίων αλλά και της ανατροπής ιστορικών ισορροπιών στο Κογκρέσο.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η είδηση της απομάκρυνσης του Μενέντεζ από το τιμόνι της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων προκάλεσε έντονη ικανοποίηση στην Άγκυρα. Άλλωστε ο ίδιος ο πρόεδρος Ερντογάν προσπάθησε να προσωποποιήσει το πρόβλημα, ρίχνοντας το φταίξιμο για όλα τα δεινά των αμερικανοτουρκικών σχέσεων στον γερουσιαστή του Νιου Τζέρσεϊ και σε μια χούφτα ομοϊδεάτες του.

Η ελπίδα ότι τα πράγματα θα γίνουν πλέον λίγο πιο ευνοϊκά για αυτόν στην Ουάσιγκτον είναι θεμιτή. Ωστόσο, ανεξάρτητα από την έκβαση της δικαστικής περιπέτειας του γερουσιαστή, η Τουρκία θα συνεχίσει να βρίσκει μπροστά της το πολιτικό στίγμα που αφήνει πίσω του ο Ρόμπερτ Μενέντεζ.

• Ίσως εάν απαντούσε ο ίδιος ο γερουσιαστής στους τουρκικούς πανηγυρισμούς, θα σχολίαζε με το γνωστό καυστικό ύφος του, «βαθιά να με θάψουν θέλησαν, ξέχασαν όμως ότι είμαι σπόρος». Και μάλλον θα είχε δίκιο γιατί ο πολιτικός σπόρος που έσπειρε όλα αυτά τα χρόνια έχει βλαστήσει, καρποφορώντας μια νέα πραγματικότητα στο Κογκρέσο.

Αυτή η νέα πραγματικότητα, είτε με σημαιοφόρο τον ίδιο είτε όχι, θα συνεχίσει να είναι ένας πονοκέφαλος για την Άγκυρα και τον Ερντογάν. Η επιρροή της δεν αντικατοπτρίζεται μόνο στο άριστο επίπεδο των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, το οποίο πρόσφερε την Αθήνα ένα πρωτόγνωρο πολιτικό κεφάλαιο, αλλά επηρεάζει όλο το τρίγωνο των σχέσεων της Ουάσιγκτον με την Άγκυρα και την Αθήνα.

Εάν κρίνουμε από τη συχνή αναφορά των ανακοινώσεων του Λευκού Οίκου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στη
«σημασία της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο» φαίνεται ότι η πιο συντηρητική και απρόθυμη γραφειοκρατία της κυβέρνησης αναγκάστηκε να αποδεχθεί αυτό το αίτημα του Κογκρέσου.

Από την άλλη μεριά, η νέα πραγματικότητα επέτρεψε στους νομοθέτες να αλλάξουν την προσέγγισή τους έναντι μιας Τουρκίας που αλλάζει και να ξεπεράσουν τις αγκυλώσεις και τα κατάλοιπα της πολιτικής του κατευνασμού. Τα φοβικά σύνδρομα έμειναν πίσω και τα μέλη του Κογκρέσου άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι η έκφραση κριτικής για ένα συγκεκριμένο θέμα δεν ενεργοποιεί αυτομάτως το κουμπί της καταστροφής των αμερικανοτουρκικών σχέσεων.

Άλλωστε παρά την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων και τα τόσο άλλα καψόνια που έχει κάνει το Κογκρέσο, η Τουρκία είναι αυτή που συνεχίζει να χτυπά τις πόρτες των γραφείων για τα F-16.

Για την Ελλάδα πάλι, η απώλεια του καλύτερου της φίλου από τη θέση του πρόεδρου της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων είναι σίγουρα μια αισθητή απώλεια. Τα πράγματα, όμως, έχουν αλλάξει σημαντικά για τη χώρα μας τα τελευταία χρόνια.

Ο γερουσιαστής ήταν αυτός που σήκωσε τη σημαία της αλλαγής των ελληνοαμερικανικών σχέσεων σε μια πιο μακρινή εποχή όπου η Τουρκία έλυνε και έδινε στην Ουάσιγκτον. Άνοιξε ένα νέο δρόμο, στον οποίο ήρθαν και βάδισαν πολλοί άλλοι νομοθέτες, θωρακίζοντας συγχρόνως θεσμικά το στρατηγικό χαρακτήρα των ελληνοαμερικανικών σχέσεων.

Εάν κάποιος αφουγκραστεί το κλίμα στην ελληνοαμερικανική κοινότητα θα διαπιστώσει ότι δεν υπάρχει το άγχος ότι μας βρήκε κάποια εθνική καταστροφή από την απομάκρυνση του γερουσιαστή. Αυτό που υπάρχει μοιάζει μάλλον περισσότερο με μια θλίψη σε προσωπικό επίπεδο για τη δοκιμασία που πρέπει να περάσει ένας καλός φίλος.

Ο γερουσιαστής μπορεί να παραιτήθηκε από την προεδρία της Επιτροπής, αλλά ο πάγκος της ομάδας των ελληνοαμερικανικών σχέσεων στο Κογκρέσο έχει πλέον βάθος. Αυτό ίσως να είναι τελικά η μεγαλύτερη παρακαταθήκη που μας αφήνει ο γερουσιαστής Μενέντεζ.

Δεν κοιτάζουμε πλέον τον σημαιοφόρο, αλλά βλέπουμε τη σημαία της αλλαγής που θα συνεχίσει να κυματίζει από την Ουάσιγκτον μέχρι την Αθήνα τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια.

• Οι τέσσερίς κλειδοκράτορες των F-16

Το κενό που αφήνει η απουσία Μενέντεζ από την προεδρία της επιτροπής δημιούργησε ένα λογικό ερωτηματικό για το εάν υπάρχει όντως κάποιο παράθυρο ευκαιρίας για την Τουρκία στο θέμα των F-16.

Παραδόξως, ο πρόεδρος Ερντογάν στον δρόμο της επιστροφής από το Αζερμπαϊτζάν εμφανίστηκε ρεαλιστικός, καθώς αναγνώρισε ότι ο γερουσιαστής δεν ήταν το μοναδικό εμπόδιο. Άλλωστε το αμερικανικό σύστημα προβλέπει ότι όχι ένας αλλά τέσσερις νομοθέτες είναι αυτοί που κρατούν τα κλειδιά για τα F-16.

Ωστόσο, η πρώτη ψυχρολουσία ήρθε γρήγορα από τον διάδοχο του Ρόμπερτ Μενέντεζ. Για πολλούς ο Μπεν Κάρντιν είναι ένας μεταβατικός πρόεδρος. Μέχρι τώρα δεν είχε κάποια ιδιαίτερη εμπλοκή στο θέμα των F-16, ούτε ήταν δραστήριος στα θέματα της Ανατολικής Μεσογείου. Οι πρώιμες εκτιμήσεις δεν τον έβλεπαν να στέκεται απέναντι στον Λευκό Οίκο για ένα τόσο σοβαρό θέμα.

Και, όμως, μόλις μία ημέρα αφότου ανέλαβε τα καθήκοντα του, άφησε να εννοηθεί ότι η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ δεν είναι το μόνο θέμα που λαμβάνει υπόψιν του το Κογκρέσο για την έγκριση των μαχητικών, δηλώνοντας ότι θέλει να ενημερωθεί σε βάθος για όλες τις πτυχές της υπόθεσης.

Για πολλούς η στάση του Μπεν Κάρντιν δεν αποτελεί έκπληξη. Άλλωστε κατέχει την έδρα του πρώην γερουσιαστή Πολ Σαρμπάνη και διατηρεί θερμές προσωπικές σχέσεις με τον γιό του και νυν βουλευτή Τζον Σαρμπάνη. Μάλιστα ο Ελληνοαμερικανός βουλευτής εκλέγεται στην περιφέρεια που αντιπροσώπευε για πολλά χρόνια ο κ. Κάρντιν ως βουλευτής.

Επιπλέον, ο δεύτερος Γερουσιαστής του Μέριλαντ είναι ο Κρις Βαν Χόλεν, ο οποίος διατηρεί εξίσου εξαιρετικές σχέσεις με τον Μπεν Κάρντιν. Τόσο ο Τζον Σαρμπάνης όσο και ο Κρις Βαν Χόλεν πρέπει να θεωρείται σίγουρο ότι – με παρότρυνση της ελληνοαμερικανικής κοινότητας – έχουν επικοινωνήσει με τον νέο πρόεδρο της Επιτροπής για να τον ενημερώσουν για το θέμα.

Οι υπόλοιποι τρεις κλειδοκράτορες των F-16 είναι ο γερουσιαστής Τζιμ Ρις, καθώς και οι βουλευτές Μάικ ΜακΚόλ από το Τέξας και Γκρέγκορι Μικς από τη Νέα Υόρκη. Από όσο γνωρίζουμε τόσο ο κ. Ρις όσο και ο κ. Μικς διατηρούν μια ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με την υφυπουργό Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, η οποία μέχρι πρωτινός υπηρετούσε ως πρέσβης μας στην Ουάσιγκτον.

Και οι δύο νομοθέτες έχουν δηλώσει ότι συνεχίζουν να έχουν ευρύτερες αντιρρήσεις στην ικανοποίηση του τουρκικού αιτήματος. Ο πιο πρόθυμος να συμφωνήσει με την έγκριση των F-16 μετά από την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ φαίνεται να είναι ο Μάικ ΜακΚόλ. Αλλά η δική του συναίνεση δεν αρκεί από μόνη της, με δεδομένο ότι φτάνει η αντίρρηση και μόνο από ένα από τα τέσσερα ηγετικά στελέχη των Επιτροπών Εξωτερικών της Βουλής και της Γερουσίας για να εμποδιστεί η πώληση και αναβάθμιση των τουρκικών F-16.

Σε κάθε περίπτωση, το Κογκρέσο δεν πρόκειται να συναινέσει στην ικανοποίηση του τουρκικού αιτήματος πριν από την ολοκλήρωση της κυρωτικής διαδικασίας της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ από την Τουρκία. Αλλά και μετά από αυτή, τρεις εκ των τεσσάρων επικεφαλής των αρμόδιων Επιτροπών σε Βουλή και Γερουσία θα εξαρτήσουν την προμήθεια των μαχητικών στην Τουρκία με την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας ή ανταλλαγμάτων από την γειτονική μας χώρα.

ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ
ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΠΗΓΑΙΝΕΤΕ ΕΔΩ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ και τα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ

Ο σύμμαχος μας αλ Σίσι (και όχι μόνο) πίσω από την «επιχείρηση» εναντίον του γερουσιαστή Μενέντεζ: Τα πάθη, τα μίση και το πιθανό στρατηγικό πλήγμα στην Ελλάδα και την Κύπρο