Νόμπελ Λογοτεχνίας 2023: Στον Νορβηγό Γιόν Φόσε για τον καινοτόμο μινιμαλισμό του που δίνει φωνή στο ανείπωτο [videos]

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μανιφέστο από 39 Νομπελίστες κατά Πούτιν: Μην έχετε καμιά αυταπάτη, είναι σαφής απειλή για ολόκληρη την ανθρωπότητα * Ενισχύστε την υποστήριξη στην Ουκρανία

Το ετήσιο μήνυμα για την παγκόσμια ημέρα θεάτρου έγραψε φέτος ο νομπελίστας Γιόν Φόσε: «Ο πόλεμος είναι μάχη ενάντια στην τέχνη, η τέχνη είναι ειρήνη», λέει – Είχε γράψει και ο Ιάκωβος Καμπανέλλης

Είχε ζητήσει να το καταστρέψουν: Οι γιοι του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες εξέδωσαν το τελευταίο βιβλίο που έγραψε ο Κολομβιανός Νομπελίστας όταν έπασχε από άνοια [photos, videos]

Ο Νορβηγός συγγραφέας Γιον Φόσε τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2023 «για τα καινοτόμα θεατρικά του έργα και την πεζογραφία του που δίνουν φωνή στο ανείπωτο».

This year’s #NobelPrize laureate in literature Jon Fosse was born in 1959 on the Norwegian west coast. His immense œuvre is written in Norwegian Nynorsk and spans a variety of genres consisting of plays, novels, poetry collections, essays, children’s books and translations. pic.twitter.com/0esbbHi88A

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 5, 2023

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ακαδημίας, «Ο φετινός βραβευμένος Γιον Φόσε  γράφει ως επί το πλείστον μυθιστορήματα  σε ένα στυλ που έγινε γνωστό ως «Μινιμαλισμός Φόσε». Μπορεί κανείς να το δει αυτό στο δεύτερο μυθιστόρημά του «Stengd gitar» (1985), όταν ο Φόσε μας παρουσιάζει μια οδυνηρή παραλλαγή σε ένα από τα κύρια θέματα του, την κρίσιμη στιγμή της αναλύσεως. Μια νεαρή μητέρα αφήνει το διαμέρισμά της για να πετάξει τα σκουπίδια, αλλά κλειδώνεται έξω, με το μωρό της μέσα στο σπίτι. Χρειάζεται να πάει να ζητήσει βοήθεια, δεν μπορεί να το κάνει αφού δεν μπορεί να εγκαταλείψει το παιδί της. Ενώ βρίσκει τον εαυτό, με καφρικούς όρους, εγκλωβισμένο, «ενώπιον του νόμου», η διαφορά είναι ξεκάθαρη: ο Φόσε παρουσιάζει καθημερινές καταστάσεις που είναι άμεσα αναγνωρίσιμες από τη δική μας ζωή».

2023 literature laureate Jon Fosse presents everyday situations that are instantly recognisable in our own lives. His radical reduction of language and dramatic action expresses the most powerful human emotions of anxiety and powerlessness in the simplest terms.#NobelPrize pic.twitter.com/bk4QledRrg

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 5, 2023

Η Ακαδημία προσθέτει: Ο Φόσε έχει πολλά κοινά με τον σπουδαίο πρόδρομό του στη νορβηγική λογοτεχνία του Νινόρσκ Tarjei Vesaas. Ο Φόσε συνδυάζει ισχυρούς τοπικούς δεσμούς, τόσο γλωσσικούς όσο και γεωγραφικούς, με μοντερνιστικές καλλιτεχνικές τεχνικές. Ενώ ο Φόσε συμμερίζεται την αρνητική οπτική των προκατόχων του, το ιδιαίτερο γνωστικό του όραμα δεν μπορεί να ειπωθεί ότι οδηγεί σε μια μηδενιστική περιφρόνηση του κόσμου. Πράγματι, υπάρχει μεγάλη ζεστασιά και χιούμορ στη δουλειά του και μια αφελής ευαλωτότητα στις έντονες εικόνες του από την ανθρώπινη εμπειρία.

2023 #NobelPrize laureate Jon Fosse’s breakthrough as a dramatist came with the 1999 production of his play ‘Nokon kjem til å komme’ (1996; ‘Someone Is Going to Come’, 2002). With its themes of fearful anticipation and crippling jealousy, Fosse’s singularity is fully evident. pic.twitter.com/MjHJopxxTf

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 5, 2023

Ο Γιόν Φόσε, γεννημένος στο Χάουγκεζουντ το 1959, θεωρείται ως ο πιο σημαντικός Νορβηγός συγγραφέας μετά τον Ίψεν.

Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε σαράντα γλώσσες τα θεατρικά του ανεβαίνουν από σπουδαίους σκηνοθέτες, όπως οι Τ. Οστερμάγερ, Κλοντ Ρεζί καιΠατρίς Σερό. Έχει τιμηθεί με σημαντικά βραβεία και με το βραβείο Ίψεν.

Σπούδασε συγκριτική λογοτεχνία και δίδαξε στην Ακαδημία Δημιουργικής Γραφής στο Hordaland.

Το 1983 εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Κόκκινο, μαύρο» το οποίο ακολούθησαν πληθώρα άλλων μυθιστορημάτων, ποιητικών συλλογών, δοκιμίων και παιδικών βιβλίων.

Το 1994 έγραψε το πρώτο του θεατρικό έργο με τίτλο «Και δε θα χωρίσουμε ποτέ», που ανέβηκε στην Εθνική Σκηνή του Bergen. Ακολούθησαν τα: «Κάποιος θα έρθει», «Το παιδί», «Το όνομα», για το οποίο τιμήθηκε με το Βραβείο ‘Ιψεν, “Η νύχτα τραγουδά τα τραγούδια της”, «Όνειρο φθινοπώρου», «Μια μέρα καλοκαιριού», «Παραλλαγές θανάτου», «Χειμώνας», «Τόσο όμορφα», «Κορίτσι στον καναπέ» και πολλά άλλα.

Τον Αύγουστο του 2000 του απονεμήθηκε το Θεατρικό Βραβείο του Βορρά και τον Δεκέμβριο του 2003 χρίστηκε Ιππότης της Γαλλικής Λεγεώνας της Τιμής.

Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του Γιον Φόσε: “Το άλλο όνομα – Επταλογία I-II (εκδόσεις Gutenberg Γιώργος & Κώστας Δαρδανός), 2022, “Τρία έργα – Παραλλαγές θανάτου. Κάποιος θα ‘ρθει. Κοιμήσου γλυκό μου παιδάκι” (Άγρα, 2007), “Τόσο όμορφα” (Νεφέλη, 2004), “Χειμώνας” (Ανατολικός, 2002).

Με πληροφορίες από NobelPrize

Αναζητείται ο «συγγραφέας» που πριν 40 χρόνια κυκλοφόρησε πλαστή αστυνομική νουβέλα ως Ουμπέρτο Εκο: Ανακαλύφθηκε τυχαία στο e-bay