Ο Βιργίλιος μπέρδεψε τα ονόματα περιγράφοντας την… οδύσσεια του Αινεία: Πως το έσκασε από τη φλεγόμενη Τροία και έφτασε στη σημερινή Αγγλία [video]
Aeneas’ Flight from Troy by Federico Barocci Image via commons.wikimedia.org
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ο Τρωικός Πόλεμος είναι κομβικό σημείο τόσο στη βρετανική όσο και στην ευρωπαϊκή ιστορία. Σύμφωνα με τα βρετανικά χρονικά, οι αρχαίοι βασιλιάδες και πρίγκιπες τους κατάγονταν από τον Βρούτο τον Τρώα , τον δισέγγονο του Αινεία της Τροίας.
Ο Αινείας ήταν ένας Τρώας πρίγκιπας που επέζησε από τον Τρωικό πόλεμο και οδήγησε τον λαό του στην εξορία να ιδρύσει μια «Νέα Τροία».
Το ταξίδι του Αινεία κράτησε επτά χρόνια. Στη μυθολογία λέγεται ότι ίδρυσε το Lavinium και έγινε ο γενάρχης των Ρωμαίων, μέσω του γιου του Ascanius και των Αλβανών βασιλιάδων. Ο Τρωικός πόλεμος ήταν πραγματικός, αλλά τι γίνεται με το ταξίδι του Αινεία;
Απίστευτα, μια λεπτομερής ιστορική και γεωγραφική καταγραφή του ταξιδιού αφέθηκε στους επόμενους και έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα. Οι μελετητές των Κλασικών το γνωρίζουν ως την Αινειάδα του Βιργίλιου, αλλά θεωρείται έργο μυθοπλασίας. Αυτή η πεποίθηση είναι λανθασμένη. Κάθε πτυχή του ταξιδιού του Αινεία τεκμηριώνεται λεπτομερώς και το ταξίδι μπορεί να αναπαραχθεί στο σύνολό του, υπό την προϋπόθεση ότι τα κλειδιά για το ξεκλείδωμα της κρυμμένης γνώσης της Αινείδας είναι γνωστά και η γεωγραφία είναι σωστή. Απίστευτα, η Αινειάδα αποκαλύπτει ότι το ταξίδι του Αινεία έγινε στους Δυτικούς Ωκεανούς.
Ο Αινείας και η Άλωση της Τροίας
Ο πόλεμος με την Αχαϊκή συμπολιτεία ήταν στον δέκατο χρόνο του, όταν οι Τρώες πληροφορήθηκαν ότι οι δυνάμεις εισβολής είχαν απομακρυνθεί. Οι Τρώες κατέβηκαν αμέσως στον κάμπο για να δουν μόνοι τους το έρημο στρατόπεδο των Αχαιών. Ωστόσο, ο συνομοσπονδιακός στόλος είχε αγκυροβολήσει κρυμμένος στα ανοιχτά της Τένεδου. Με το φως του φεγγαριού έπλευσε στη συνέχεια για την Τροία και επιτέθηκε στην πόλη. Νωρίτερα την ίδια ημέρα ένα γιγάντιο ξύλινο άλογο, που κατασκεύασαν οι Έλληνες πριν φύγουν, είχε φερθεί μέσα στα τείχη της Τροίας. Οι Τρώες παντού γιόρταζαν το τέλος των εχθροπραξιών και τώρα όλος ο λαός κοιμόταν μεθυσμένος.
Στο σκοτάδι ένοπλοι στρατιώτες βγήκαν από την κοιλιά του δούρειου ίππου, σκότωσαν τους φύλακες και άνοιξαν τις πύλες της πόλης στις Αχαϊκές δυνάμεις. Υπήρξαν καταστροφικές απώλειες ζωών, καταστροφές σε μαζική κλίμακα, και οι Έλληνες έγιναν άρχοντες της φλεγόμενης πόλης.
Ο βασιλιάς Πρίαμος και το μεγαλύτερο μέρος της οικογένειάς του σκοτώθηκαν ενώ μεγάλοι αριθμοί απομακρύνθηκαν αργότερα ως σκλάβοι. Καθώς η Τροία βυθίζεται στις φλόγες, ο Αινείας -ένας πρίγκιπας της Τροίας και ξάδερφος του Έκτορα- εγκαταλείπει τον αγώνα και οδηγεί τον πατέρα και τον γιο του στην ασφάλεια, αλλά η γυναίκα του χάνεται στην πόλη.
Το φως της ημέρας ο Αινείας ανακαλύπτει ότι άνθρωποι από κάθε γωνιά συνέρρεαν κοντά του σε συνέλευση έτοιμοι να οδηγηθούν στην εξορία σε μια νέα γη και μια νέα ζωή. Περνούν σχεδόν ένα χρόνο κατασκευάζοντας έναν νέο στόλο και στις αρχές του καλοκαιριού ανοίγουν τα πανιά τους για ένα ταξίδι στο άγνωστο.
Η επίσκεψή του στη… Θράκη
Ο Βιργίλιος μας λέει ότι το πρώτο μέρος που επισκέφτηκε ο Αινείας ήταν η Θράκη. Στο The Discovery of Troy and its Lost History, η Εποχή του Χαλκού, η Θράκη ταυτίστηκε ως το Λίνκολν Γουόλντς στην ανατολική Αγγλία. Λόγω των διαφορετικών επιπέδων της θάλασσας η τοπογραφία αυτής της περιοχής είχε αλλάξει. Στα νότια της Θράκης υπήρχε μια εσωτερική θάλασσα. Αυτός ήταν ο Ελλήσποντος, πέρα από τον οποίο έπλεε ο Αινείας εξόριστος από την Τροία.
Από τη… Θράκη το ταξίδι του Αινεία τον πήγε στην «Πόλη του Απόλλωνα». Είναι ένα νησί που κανονικά θεωρείται ότι ήταν η Δήλος. Δεν λέγεται όμως Δήλος στην Αινειάδα. Λοιπόν, πού ήταν η πόλη του Απόλλωνα; Οποιοδήποτε ταξίδι από αυτή την περιοχή θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί στη Βόρεια Θάλασσα και/ή στη Μάγχη, αλλά, μέχρι στιγμής, δεν γνωρίζουμε την κατεύθυνση που πήρε ο Αινείας όταν έφυγε από τη… Θράκη.
Για να λυθεί αυτό το πρόβλημα, οι πληροφορίες που περιέχονται στην Αινειάδα του Βιργίλιου πρέπει να χρησιμοποιηθούν στη σωστή γεωγραφική τοποθέτηση. Αυτό το σκηνικό δεν ήταν η σύγχρονη Μεσόγειος ή το Αιγαίο, αλλά η Βρετανία της Εποχής του Χαλκού. Θα δούμε ότι μόνο από τη συγκεκριμένη ακτογραμμή ένας ναυτικός μπορεί να συμμορφωθεί με τις οδηγίες που δίνονται. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι θα έπρεπε να φύγει από την ακτή σε μια στιγμή που υπαγορεύεται από τις παλίρροιες και όταν η ισχύς και η κατεύθυνση του ανέμου ήταν εντός αυστηρά ελεγχόμενων παραμέτρων. Αν δεν γίνει αυτό, τα πλοία θα οδηγηθούν πίσω στην ακτή, θα συρθούν σε λάθος κατεύθυνση ή θα χαθούν στη Βόρεια Θάλασσα.
Η ιστιοπλοΐα στους ωκεανούς που υπόκεινται σε παλίρροιες απαιτεί μεγάλη ικανότητα και εμπειρία και, αναμφίβολα, ο Αινείας θα είχε απασχολήσει ναυτικούς με εκτεταμένη γνώση των θαλασσών στις οποίες διεξήχθη το ταξίδι του. Ορισμένες από αυτές τις γνώσεις είναι διαθέσιμες σήμερα σε χάρτες που δείχνουν «Ταχύτητα και κατεύθυνση παλιρροϊκού ρεύματος» για τις Βρετανικές Νήσους και τη Βόρεια Θάλασσα. Αυτά αναφέρονται (τελικά) στις παλίρροιες στο Ντόβερ της Αγγλίας και παρέχουν την ταχύτητα και την κατεύθυνση της παλίρροιας σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Επειδή οι ταχύτητες και οι κατευθύνσεις του παλιρροιακού ρεύματος αλλάζουν συνεχώς, ένας ναυτικός θα ήθελε να γνωρίζει εκ των προτέρων την επίδραση που θα είχαν αυτές οι αλλαγές κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Στη συνέχεια, μπορεί να σχεδιάσει τη διαδρομή, τα στάδια του ταξιδιού, την καλύτερη στιγμή για να αποπλεύσει κ.ο.κ. Για να κάνει τα πράγματα ακόμη πιο περίπλοκα, θα ήθελε επίσης να λάβει υπόψη την κατάσταση των θαλασσών, τον άνεμο και τις γενικές προβλέψεις του καιρού.
Για το ταξίδι από τη… Θράκη, ο Βιργίλιος παρέχει μόνο μερικά αποσπάσματα πληροφοριών:
«Επομένως, μόλις ο ωκεανός μπορεί να είναι αξιόπιστος, και οι άνεμοι αφήνουν τις θάλασσες ήσυχες, και ο απαλός ψιθυριστής νοτιάς φωνάζει προς τη θάλασσα, οι σύντροφοί μου εκτοξεύουν τα πλοία τους και συνωστίζονται στις ακτές. Βγήκαμε από το λιμάνι και γη και πόλεις βυθίζονται μακριά».
Οι πληροφορίες του Βιργίλιου, αν και λίγες, είναι πολύ σημαντικές. Μας λέει ότι δεν υπάρχουν προβλήματα όσον αφορά την κατάσταση των θαλασσών. Ο στόλος μπορεί είτε να εκμεταλλευτεί την ταχύτητα και την κατεύθυνση της παλίρροιας είτε, εναλλακτικά, εάν οι ταχύτητες και οι κατευθύνσεις είναι αντίθετες, είναι απίθανο να προκαλέσουν πάρα πολλά προβλήματα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Οι θάλασσες είναι ήρεμες λόγω της έλλειψης ανέμου, οπότε το ταξίδι από τη Θράκη θα πρέπει να γίνει με κουπιά. Παραδόξως, μας λένε επίσης ότι, αν και οι άνεμοι έχουν αφήσει τις θάλασσες ήσυχες, ένας απαλός νότιος άνεμος τους γνέφει στη θάλασσα! Θα διαπιστώσουμε ότι αυτή η μάλλον περίεργη αναφορά έχει σχετική σημασία στον πραγματικό κόσμο και ισχύει συγκεκριμένα για το ταξίδι από τη Θράκη στη Βρετανία της Εποχής του Χαλκού.
Ο στόλος φεύγει από τη «Θράκη» περίπου δύο ώρες μετά την παλίρροια στο Ντόβερ. Η κατεύθυνση της παλίρροιας στην ανατολική ακτή της «Θράκης» μόλις άλλαξε από βορρά προς νότο στον «Ελλήσποντο». Η ταχύτητα της παλίρροιας είναι αρκετά χαμηλή, πιθανώς λιγότερο από δύο χιλιόμετρα την ώρα. Ο στόλος χρειάζεται περίπου 2,5 ώρες για να ταξιδέψει στο στόμιο του «Ελλήσποντου» (τώρα «The Wash») με ανατολική κατεύθυνση. Ενώ η παλίρροια έχει την τάση να σπρώχνει τα πλοία προς τα νότια, ένας ήπιος νότιος άνεμος φυσά στον «Ελλήσποντο» που τα ωθεί προς τα βόρεια, κρατώντας τα στην πορεία τους.
Ο στόλος φτάνει στην ακτή του Νόρφολκ αμέσως μετά την αλλαγή της παλίρροιας κατά μήκος της βόρειας ακτής από δυτικά σε ανατολικά. Για τις επόμενες έξι ώρες οι παλίρροιες βοηθούν τον στόλο στο δρόμο του, αυξάνοντας πιθανώς την απόσταση που διανύθηκε κατά 10 χιλιόμετρα. Καθώς τα πλοία κατευθύνονται προς τη Βόρεια Θάλασσα, οι παλίρροιες γύρω από το Νόρφολκ αρχίζουν να ρέουν πάλι βόρεια.
Διασχίζοντας τη Βόρεια Θάλασσα, ο στόλος θα αντιμετωπίσει αλλαγές στην παλιρροιακή κατεύθυνση, γενικά από βορρά προς νότο και πάλι πίσω. Θα υπάρξουν αλλαγές και στην ταχύτητα της παλίρροιας, αλλά οι περισσότερες αλλαγές αλληλοεξουδετερώνονται. Τώρα που οι περιορισμένες πληροφορίες που παρείχε ο Βιργίλιος χρησιμοποιήθηκαν στη σωστή γεωγραφική του θέση, δείχνει ότι ο Αινείας έπλευσε από τη «Θράκη» στη Βρετανία διασχίζοντας τη Βόρεια Θάλασσα προς την Ολλανδία.
Η Ολλανδία είναι μέρος της μεγάλης πεδιάδας της βόρειας και δυτικής Ευρώπης. Είναι χαμηλό και επίπεδο εκτός από τα άκρα νοτιοανατολικά γύρω από την περιοχή του Limburg. Περισσότερο από το ένα τέταρτο της γης του βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ το μισό είναι λιγότερο από ένα μέτρο πάνω. Τα ψηλά σημεία στα δυτικά είναι οι παράκτιοι αμμόλοφοι. Υπάρχουν μερικοί λόφοι στο κέντρο και στα ανατολικά, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι κατάλοιπα της εποχής των παγετώνων.
Στα βόρεια της Ολλανδίας βρίσκεται η Θάλασσα Wadden, το πιο δυναμικό φυσικό τοπίο της Δυτικής Ευρώπης. Εκτείνεται ανατολικά κατά μήκος της βόρειας ακτής της Γερμανίας και βόρεια κατά μήκος της δυτικής ακτής της Γιουτλάνδης.
Η Θάλασσα Wadden είναι μια παλιρροϊκή επίπεδη περιοχή που χωρίζεται από την ανοιχτή Βόρεια Θάλασσα από μια αλυσίδα από νησιά φραγμού, αμμόλοφους, λασποτοπιές, παλιρροϊκές ρεματιές και αμμουδιές. Λόγω των ανέμων και της παλίρροιας που επικρατούν υπάρχει μια συνεχής μετατόπιση καναλιών και άμμου και ολόκληρο το τοπίο αλλάζει για πάντα. Η Ολλανδία έχει μακρά ιστορία πλημμυρών, συχνά με καταστροφικές απώλειες ζωών. Μεγάλο μέρος της γης που βλέπουμε σήμερα έχει ανακτηθεί από τη θάλασσα.
Αναγνώριση της πόλης του Απόλλωνα
Όταν ο Αινείας έφτασε στην Ολλανδία την Εποχή του Χαλκού δεν ήταν το σύγχρονο τοπίο με το οποίο αντιμετώπισε. Γνωρίζουμε ότι η στάθμη της θάλασσας στην Ανατολική Αγγλία ήταν πέντε έως επτά μέτρα υψηλότερη, επομένως είναι απίθανο να ήταν πολύ διαφορετική εδώ. Λαμβάνοντας μόνο τη μισή αύξηση της Ανατολικής Αγγλίας, ωστόσο, μπορεί να φανεί ότι το μεγαλύτερο μέρος της Ολλανδίας ήταν θάλασσα εκείνη την εποχή. Μας έχει μείνει το υψηλότερο έδαφος στα νότια και ανατολικά και ένα νησί μεγάλου μεγέθους. Λοιπόν, πού έφερε τον στόλο του ο Αινείας στην ακτή;
Η απάντηση δίνεται από τον Βιργίλιο στο Βιβλίο 3 της Αινειάδας:
«Εκεί βρίσκεται στη μέση της θάλασσας μια ιερή γη, πολύ αγαπητή στη μητέρα των Νηρηίδων και του Ποσειδώνα των Αιγών, η οποία παρέσυρε γύρω από την ακτή και το σκέλος μέχρι που ο ευγνώμων θεός Τοξότης την αλυσόδεσε γρήγορα από την ψηλή Μύκονο και τη Γυάρο και την έκανε να μείνει ακίνητη και να αψηφήσει. οι άνεμοι. Εδώ οδηγώ. και καλωσορίζει το κουρασμένο πλήρωμά μου στο ήσυχο καταφύγιο ενός ασφαλούς καταφυγίου. Αποβιβαζόμαστε και λατρεύουμε την πόλη του Απόλλωνα».
Υπάρχει μόνο ένα τμήμα γης στη μέση της θάλασσας. Αυτό είναι γνωστό ως Veluwe, μια κορυφογραμμή λόφων στην επαρχία Gelderland. Απέχει περίπου 60 χιλιόμετρα από βορρά προς νότο και υψώνεται στα 110 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ως μορέν της εποχής των παγετώνων, θα είχε ειλικρινά μετακομίσει σε αυτή τη θέση όπου σταθεροποιήθηκε, οπότε ο μύθος της προέλευσης αυτού του νησιού έχει τις ρίζες του στην πραγματικότητα. Στην ανατολική ακτή του Veluwe βρίσκεται η σύγχρονη πόλη Apeldoorn. Είναι ενδιαφέρον ότι η παλαιότερη γνωστή αναφορά σε αυτή την πόλη χρονολογείται από το έτος 792 όταν ονομαζόταν «Appoldro». Αυτό το όνομα δεν είναι απλώς μια ενδιαφέρουσα σύμπτωση. Στην αρχαία βρετανική γλώσσα tro σημαίνει γυρίζω ή περιπλανώμαι. Η σύγχρονη ουαλική φράση mynd a tro σημαίνει «πάω μια βόλτα». Στο Appoldro το tro μεταλλάσσεται σε dro οπότε η σημασία του ονόματος είναι «Περιπλανώμενος Απόλλωνας».
Αυτό το άρθρο είναι απόσπασμα από το πρόσφατα δημοσιευμένο βιβλίο, The Voyage of Aeneas of Troy του Bernard Jones και έχει επανεκδοθεί με άδεια. Επισκεφτείτε τον ιστότοπο του συγγραφέα, Trojan History , για να μάθετε περισσότερα.
Με πληροφορίες από Ancient Origins / BERNARD JONES
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE