Γιατί η Τουρκία μετέβαλε στάση αναφορικά με την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ; Τα F16 και τα ταξίδια χωρίς βίζα στην ζώνη Schengen ήταν καλά ανταλλάγματα;

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Κάθε βήμα και δώρο ζητά η Τουρκία, χωρίς να δίνει αντί-δωρα: «Πολιτικές αποζημιώσεις» ζητά από Ε.Ε. επειδή δεν έχει ενταχθεί, θέλει το ταμείο χωρίς αποδείξεις και ανταλλάγματα

Απειλεί την Κύπρο ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, που εκτέλεσε παράνομη επίσκεψη στα κατεχόμενα: Προστατεύουμε την (παράνομη) “γαλάζια πατρίδα” χωρίς δισταγμό!!! Ακούει η Αθήνα;

Γιατί έπρεπε να είναι μυστική η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας; Έγινε κρυφά στο Λονδίνο ενόψει της επίσκεψης του Πρωθυπουργού στην Άγκυρα

Η Τουρκία συμφώνησε να επιτρέψει στη Σουηδία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ μετά από διαπραγματεύσεις κεκλεισμένων των θυρών μεταξύ του αρχηγού του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ (Jens Stoltenberg) και των ηγετών των δύο χωρών ενόψει της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Λιθουανία, γράφει στην ιστοσελίδα του το κανάλι Al Jazeera, Umut Uras.

«Η ολοκλήρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ είναι ένα ιστορικό βήμα που ωφελεί την ασφάλεια όλων των συμμάχων του ΝΑΤΟ σε αυτήν την κρίσιμη στιγμή», δήλωσε ο Stoltenberg σε συνέντευξη Τύπου στο Vilnius αργά τη Δευτέρα.

Ώρες μετά την αποκάλυψη της απόφασης της Άγκυρας, η κυβέρνηση του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Τζο Μπάιντεν (Joe Biden) ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει με τη μεταφορά μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία σε συνεννόηση με το Κογκρέσο των ΗΠΑ, σε κάτι που φαινόταν να αποτελεί συμβιβασμό για το πράσινο φως της Άγκυρας στην ένταξη της Στοκχόλμης στο ΝΑΤΟ.

Σε δική του ανακοίνωση, το Πεντάγωνο είπε την Τρίτη ότι ο Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Ώστιν (Lloyd Austin) συζήτησε τον ρόλο της χώρας του στον στρατιωτικό εκσυγχρονισμό της Τουρκίας με τον Τούρκο Υπουργό Άμυνας Yaşar Güler τηλεφωνικά – μια άλλη ένδειξη ότι οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Σουηδίας βοηθήθηκαν από μία αμυντική συμφωνία ΗΠΑ-Τουρκίας.

Επισημαίνεται ότι η Άγκυρα προσπάθησε να αγοράσει αμερικανικά F-16 και να εκσυγχρονίσει αυτά που ήδη κατέχει ως αποζημίωση για την απομάκρυνσή της το 2019 από το διεθνές πρόγραμμα –  υπό την ηγεσία των ΗΠΑ – ανάπτυξης και παραγωγής νέων μαχητικών αεροσκαφών F-35.

Η Ουάσιγκτον απέκλεισε την Τουρκία από το δημοφιλές πρότζεκτ, μετά την αγορά του αμυντικού συστήματος S-400 από τη Ρωσία παρά τις προειδοποιήσεις των ΗΠΑ.

Η εξέλιξη οδήγησε σε διμερή κρίση μεταξύ των δύο συμμάχων και την επιβολή κυρώσεων από την Ουάσιγκτον στην Τουρκία τον Δεκέμβριο του 2020 στον τομέα της άμυνας βάσει του νόμου Countering America’s Adversaries Through Sanctions (CAATSA) – η πρώτη φορά που τέτοιες κυρώσεις στόχευαν μέλος του ΝΑΤΟ.

Αυτό οδήγησε το βέτο που προέβαλε η Άγκυρα στην αίτηση της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ να αποτελεί αγκάθι σε μια ήδη δύσκολη σχέση με τη Δύση για περισσότερο από ένα χρόνο. Υπενθυμίζεται ότι η Σουηδία και η Φινλανδία υπέβαλαν αίτηση για ένταξη τον Μάιο του 2022 μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

• Η ευρύτερη ατζέντα της Τουρκίας

Σύμφωνα με τον Galip Dalay, ανώτερο στέλεχος στο Συμβούλιο Μέσης Ανατολής για Παγκόσμιες Υποθέσεις, η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ υπήρξε υπότιτλος στην ατζέντα της Τουρκίας προς τη Δύση και πιο συγκεκριμένα προς τις ΗΠΑ. 

«Οι προσδοκίες της Άγκυρας για τα F-16 από την Ουάσιγκτον ήταν εμφανείς σε αυτή τη διαδικασία από την πρώτη ημέρα. Ωστόσο, η Τουρκία επεδίωξε επίσης μια γενική ομαλοποίηση και βελτίωση των σχέσεών της με τις χώρες της ΕΕ και τις ΗΠΑ γενικότερα μέσω της διαδικασίας της Σουηδίας, χρησιμοποιώντας την ως μανταλάκι», δήλωσε ο Dalay στο Al Jazeera.

Σύμφωνα με κοινή δήλωση που κυκλοφόρησε μετά τις συνομιλίες αργά τη Δευτέρα, η Σουηδία συμφώνησε να συνεργαστεί στενά με την Άγκυρα, για να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες της τελευταίας για την ασφάλεια μέσω ετήσιων τριμερών συνομιλιών που περιλαμβάνουν το ΝΑΤΟ.

Απηχώντας μια παρόμοια, ανεφάρμοστη συμφωνία που διαπραγματεύτηκε στη Μαδρίτη το 2022, η Στοκχόλμη επιβεβαίωσε ότι οι προσπάθειές της για την «αντιτρομοκρατία» θα συνεχιστούν μετά την είσοδό της στη συμμαχία.

Η Σουηδία επανέλαβε ότι δεν θα παράσχει υποστήριξη σε κουρδικές μαχητικές ομάδες και την οργάνωση που η Τουρκία περιγράφει ως «Τρομοκρατική Οργάνωση Φετουλάχ», η οποία κατηγορείται για το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 που κόστισε εκατοντάδες ζωές.

Ο Dalay είπε ότι ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν (Recep Tayyip Erdogan) προσπάθησε να χρησιμοποιήσει ως παράδειγμα τη Σουηδία για να στείλει ένα μήνυμα στη Δύση σχετικά με τις ανησυχίες του για την «τρομοκρατία». 

«Η Άγκυρα θέλει να κάνει τη Σουηδία να αλλάξει τους νόμους της, ώστε να είναι πιο αυστηρή για την τρομοκρατία, προκειμένου αυτό να έχει δευτερογενώς επίδραση σε άλλους δυτικούς συμμάχους, ωθώντας τους να κάνουν το ίδιο απέναντι στις ομάδες που η Άγκυρα θεωρεί τρομοκράτες», είπε στο Al Jazeera.

Ο Dalay είπε επίσης ότι ο Erdogan πέτυχε αυτό που ήθελε σχετικά με τις σχέσεις Τουρκίας-Ευρωπαϊκής Ένωσης συνδέοντας, κατ ‘ ουσίαν γραπτώς, τα ζητήματα που έχει η Άγκυρα με το μπλοκ με την προσχώρηση της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. 

Η κοινή δήλωση αναφέρθηκε στην παγωμένη διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, με τη Σουηδία να εκφράζει την υποστήριξή της στις προσπάθειες αναβίωσης των ενταξιακών συνομιλιών.

Υπενθυμίζεται ότι η Άγκυρα είναι υποψήφια για ένταξη από το 2005 και οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν προχωρήσει από το 2016. 

Στην κοινή δήλωση η Στοκχόλμη υπόσχεται επίσης «να υποστηρίξει ενεργά τις προσπάθειες» σε δύο τομείς που η Άγκυρα ήθελε να βελτιωθούν: τον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας και την απελευθέρωση των θεωρήσεων.

Η Άγκυρα έχει επανειλημμένα καταδικάσει την αύξηση των απορριφθεισών αιτήσεων για βίζα Schengen από Τούρκους πολίτες, ζητώντας να ταξιδεύουν αυτοί χωρίς βίζα στην Ευρώπη.

Αξιωματούχοι της ΕΕ λένε ότι η Άγκυρα πρέπει να εργαστεί με τα κριτήρια του μπλοκ, για να πάρει την παραχώρηση και ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχει δυσμενής μεταχείριση των αιτήσεων από Τούρκους πολίτες.

Η Τουρκία επιδιώκει επίσης εδώ και χρόνια αλλαγές στην τελωνειακή ένωση που είχε με την ΕΕ από το 1996. Η ΕΕ δεν έχει συμφωνήσει να ξεκινήσει συνομιλίες για το θέμα παρά τις εκκλήσεις από την Άγκυρα και από τις εμπορικές κοινότητες και στις δύο χώρες.

• Ο Erdogan συνδέει θέματα ΕΕ και ΝΑΤΟ

Πριν από το Vilnius, ο Erdogan συνέδεσε την προσπάθεια της Στοκχόλμης στο ΝΑΤΟ με την επανέναρξη των συνομιλιών της Τουρκίας με την ΕΕ – ένα αίτημα που απορρίφθηκε αμέσως από την Ουάσιγκτον και το Βερολίνο.

«Πρώτα, ελάτε να ανοίξουμε τον δρόμο για την Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μετά θα ανοίξουμε το δρόμο για τη Σουηδία, όπως κάναμε για τη Φινλανδία», είπε πριν ταξιδέψει τη Δευτέρα.

Ο Marwan Kalaban, διευθυντής ανάλυσης πολιτικής στο Αραβικό Κέντρο Έρευνας και Πολιτικών Μελετών στη Ντόχα, λέει ότι ο Τούρκος πρόεδρος γνώριζε ότι αυτή η προϋπόθεση δεν θα εκπληρωνόταν όταν έκανε τη δήλωση. 

«Ο Ερντογάν προσπάθησε να βγάλει το καλύτερο από αυτό το παζάρι από τη Σουηδία, τις ΗΠΑ και την ΕΕ», είπε στο Al Jazeera. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι ο Ερντογάν ήθελε επίσης να αποφύγει μια πιθανή ευρύτερη κρίση με τη Δύση, καθώς η χώρα του διέρχεται τη χειρότερη οικονομική αναταραχή εδώ και δεκαετίες.

Ο Dalay λέει ότι ο Ερντογάν αύξησε τα διακυβεύματα συνδέοντας τις φιλοδοξίες της Τουρκίας στην ΕΕ και της Σουηδίας για το ΝΑΤΟ, προκειμένου να αποκτήσει την υποστήριξη που ήθελε σχετικά με την τελωνειακή ένωση και τα ταξίδια χωρίς βίζα.

Η Άγκυρα δεν έχει κάνει ακόμη επίσημη δήλωση για τη συμφωνία και η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ θα γίνει μόνο μετά την επικύρωση από το τουρκικό κοινοβούλιο, για την οποία δεν υπάρχει ακόμη χρονοδιάγραμμα. Η συμφωνία κεκλεισμένων των θυρών σημαίνει ότι το θέμα είναι εκτός ατζέντας της διήμερης συνόδου του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους.

Υπενθυμίζεται ότι μία παρόμοια συμφωνία που συμφωνήθηκε στη Μαδρίτη τον Ιούνιο του 2022 δεν οδήγησε στην ένταξη της Σουηδίας, καθώς η Άγκυρα δεν ήταν ικανοποιημένη με την εφαρμογή της συμφωνίας από τη Στοκχόλμη, ειδικά από τις προσπάθειές της για την αντιμετώπιση της «τρομοκρατίας».

Έκτοτε, η Σουηδία έκανε αλλαγές στο σύνταγμά της και σε άλλους νόμους για να ενισχύσει τους κανονισμούς στην περιοχή, λαμβάνοντας πιο σκληρή στάση σε συγκεντρώσεις για υποστήριξη απαγορευμένων ομάδων και σε προσπάθειες συλλογής ή παροχής οικονομικής βοήθειας γι’ αυτές.

ΠΗΓΗ: Al Jazeera, Umut Uras – Why Turkey changed its stance on Sweden’s NATO membership – Υπότιτλος: Ankara supports Stockholm’s bid after it receives backing on key conditions that range from buying US F-16s to visa-free travel to Europe’s Schengen area

Τα 12.000 ψέμματα του Ερντογάν για τα F-16: Ο ψευτονταής της Μεσογείου απειλεί καθημερινά και επί χρόνια την Ελλάδα με αυτά τα αεροσκάφη