Ο ανορθολογικός και επιζήμιος αναθεωρητισμός της Τουρκίας: Τι “ψάχνει” ο Ερντογάν από την προσέγγισή του με την Ελλάδα;

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο υπουργός Άμυνας της Γερμανίας Μπόρις Πιστόριους επικρίνει την Ελλάδα και την Ισπανία, επειδή δεν δωρίζουν συστήματα αεράμυνας Patriot στην Ουκρανία

Η Τουρκία έλαβε ένα ξεκάθαρο μήνυμα από την Ευρώπη στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής δηλώνει ο Χριστοδουλίδης

Υπερπροσοντούχοι οι έλληνες αλλά δουλειά δεν βρίσκουν: Η χώρα κατέχει το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησης στην ΕΕ- Στοιχεία Eurostat

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΕΝΤΑ*

Σε ένα περίφημο κείμενο του το 1988, ο Joseph Grieco, κορυφαίος πολιτικός ρεαλιστής, υποστήριξε το εξής: Ο στόχος των κρατών, σε κάθε σχέση που αναπτύσσουν με άλλα κράτη, δεν είναι να επιτύχουν το μέγιστο δυνατό δικό τους όφελος.

Ο θεμελιώδης τους στόχος είναι πάντα να αποτρέψουν τα άλλα κράτη, με τα οποία συνεργάζονται, να αποκτήσουν στρατηγικό πλεονέκτημα ισχύος σε βάρος τους.

Με άλλα λόγια, η συνεργασία ανάμεσα σε κράτη, ιδίως κράτη που έχουν αναμεταξύ τους ανταγωνιστική σχέση, πρέπει να καθορίζεται με έγνοια, όχι το όφελος που ενδεχόμενα να προκύψει υπέρ τους, αλλά το πλεονέκτημα που ενδέχεται να αποκτήσει το άλλο κράτος σε βάρος τους. Αυτή η βασική, διαχρονική αρχή των διεθνών σχέσεων πρέπει να λαμβάνεται υπόψη.

Τις τελευταίες βδομάδες παρατηρείται μια αλλαγή στάσης από μέρους της Τουρκίας προς την Ελλάδα. Είναι προφανές ότι η Άγκυρα επιδιώκει μια τακτική αποκλιμάκωσης με στόχο να κερδίσει τη θετική δημοσιότητα που χρειάζεται την περίοδο αυτή για να αντιμετωπίσει κάποιες επείγουσες μεσοπρόθεσμες ανάγκες.

• Η Τουρκία τηρεί ανάλογη στάση και με άλλα γειτονικά κράτη, όπως τη Συρία και το Ιράκ, για τα οποία, μέχρι πρότινος, εξαπέλυε απειλές χρήσης βίας, καθώς παραβίαζε διαρκώς τα κυριαρχικά τους δικαιώματα. Τι επιζητά λοιπόν η Τουρκία; Η καλύτερα, ποια είναι η τακτική προσέγγιση του Ερντογάν προς την Ελλάδα;

Η επιθυμία του Ερντογάν την περίοδο αυτή δε διαφέρει από την επιθυμία όλων των τούρκων ηγετών από την περίοδο του Κεμάλ  Ατατούρκ και του Συμφώνου Φιλίας το 1930.

Κάθε φορά που η Τουρκία προσέγγιζε την Ελλάδα, κάθε φορά που εμφανιζόταν πρόθυμη να λειτουργήσει σε ένα καθεστώς αποκλιμάκωσης και συνεργασίας, επεδίωκε τον ίδιο στόχο:

Να παρασύρει την ηγεσία, την κοινωνικοπολιτική ελίτ και το λαό της Ελλάδας σε μια κατάσταση εφησυχασμού, ενώ η ίδια η Τουρκία, την ίδια περίοδο που οι Έλληνες θεωρούν ότι τα πράγματα πάνε καλύτερα με τη γείτονα, να χτίζει στρατηγικά πλεονεκτήματα στους συντελεστές ισχύος της, με πρόθεση να επανέλθει με πιο έντονο τρόπο στο πρόγραμμα αναθεώρησης και αμφισβήτησης κυριαρχικών δικαιωμάτων και συμφερόντων της Ελλάδας.

Αυτό το μοτίβο συμπεριφοράς της Τουρκίας είναι τόσο ίδιο και, θα έλεγε κάποιος, τόσο προβλέψιμο, αλλά, ταυτόχρονα, η διάθεση στην Αθήνα τόσο καλοπροαίρετη, πρόθυμη να πιστέψει ότι «αυτή τη φορά τα πράγματα μπορεί να είναι διαφορετικά».

Κι όμως, η εξέλιξη των πραγμάτων τα τελευταία εκατό χρόνια δεν έχει αλλάξει. Δεν έχει αλλάξει όσον αφορά τις προθέσεις της Τουρκίας και την καλοπροαίρετη, πλην όμως πάντα διαψευσμένη στάση των Αθηνών.

Σήμερα, τα πράγματα είναι όντως διαφορετικά. Η Ελλάδα έχει αρχίσει ένα πρόγραμμα αναβάθμισης των στρατιωτικών συντελεστών ισχύος της με στόχο, μέχρι το 2030, να εδραιώσει μια αξιόπιστη δύναμη ισχύος, η οποία να είναι σε θέση μέχρι τα μέσα της επόμενης δεκαετίας, όχι μόνο να αποτρέπει τον τουρκικό αναθεωρητισμό, αλλά και να μπορέσει η Αθήνα να αρχίσει μια πολιτική ανάσχεσης του τουρκικού επεκτατισμού.

• Οι επιλογές της Τουρκίας είχαν κόστος, καθώς οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας στερούνται πρόσβαση σε σύγχρονα εξοπλιστικά προγράμματα.
• Αυτή λοιπόν τη στιγμή, η Τουρκία επιδιώκει την προσέγγιση με την Ελλάδα προκειμένου να κερδίσει πίσω την πρόσβασή της στις αγορές των ΗΠΑ, να αποκτήσει οπλικά συστήματα, με τα οποία θα παρεμποδίσει τις δυνατότητες των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων.

Το ερώτημα είναι κατά πόσο η Αθήνα, με τη σοφία και τα μαθήματα, παθήματα των τελευταίων εκατό ετών, μπορεί να αντιστρέψει τα δεδομένα κι αυτή τη φορά, να χρησιμοποιήσει την τακτική προσέγγισης της Άγκυρας για να κερδίσει στρατηγικό πλεονέκτημα. Ή, κατά πόσο, θα επαναλάβει τα ίδια λάθη.

Σε κάθε περίπτωση, η Αθήνα έχει συμφέρον να εργαστεί με φίλους και υποστηρικτές στην Ουάσιγκτον προκειμένου να πείσει ότι, μια ενδυναμωμένη Ελλάδα, σαφώς καλύτερα εξοπλισμένη από την Τουρκία, είναι σε θέση να εγγυηθεί τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο, θέτοντας τέλος στον ανορθολογικό και επιζήμιο αναθεωρητισμό της Άγκυρας.

* Γιώργος Κέντας
Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διακυβέρνησης, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΔΩ, ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ

ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ

Ένα βήμα μπροστά και δυο πίσω το Κυπριακό: Επιδερμική η προσέγγιση της αθηναϊκής ελίτ για το εθνικό ζήτημα του Ελληνισμού