Επιστήμη - Τεχνολογία
#Tags:
έκρηξη ηφαιστείουηφαιστειακή τέφραμάγμαYellowstoneηφαίστειο ΓέλλοουστοουνυπερηφαίστειοΗΠΑΟι εκρήξεις των ηφαιστείων δεν έχουν χρονοδιάγραμμα: Πότε θα εκραγεί το Yellowstone; Έχει «αργήσει» 70.000 χρόνια [videos]
Image by youknowmeasdan from Pixabay
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Κάτω από το Εθνικό Πάρκο Yellowstone, μια τεράστια περιοχή με εντυπωσιακή άγρια φύση που επισκέπτονται περίπου 3 εκατομμύρια άνθρωποι ετησίως, κρύβεται ένα από τα μεγαλύτερα ηφαίστεια στον κόσμο.
Η Καλντέρα Yellowstone -η λεκάνη που μοιάζει με καζάνι στην κορυφή του ηφαιστείου- είναι τόσο κολοσσιαία που συχνά αποκαλείται “υπερηφαίστειο”, το οποίο, σύμφωνα με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Λονδίνο, σημαίνει ότι έχει την ικανότητα να «παράγει μια έκρηξη μεγέθους οκτώ Ρίχτερ στον Δείκτη Ηφαιστειακής Εκρηκτικότητας, εκκενώνοντας περισσότερα από 1.000 κυβικά χιλιόμετρα υλικού».
Για να το δούμε συγκριτικά, η έκρηξη του Pinatubo στις Φιλιππίνες το 1991, αναμφισβήτητα η πιο ισχυρή ηφαιστειακή έκρηξη στη ζωντανή μνήμη, βαθμολογήθηκε με 6 στον Δείκτη Ηφαιστειακής Εκρηκτικότητας, καθιστώντας την, σύμφωνα με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, «περίπου 100 φορές μικρότερη από το σημείο αναφοράς για ένα υπερηφαίστειο».
Θα πρέπει λοιπόν να ανησυχούμε; Θα εκραγεί το Yellowstone σύντομα;
Οι αναφορές των μέσων ενημέρωσης συχνά ισχυρίζονται ότι το Yellowstone πρόκειται να εκραγεί. Ισχυρίζονται ότι επειδή η τελευταία έκρηξη του υπερηφαιστείου ήταν πριν από 70.000 χρόνια, είναι βέβαιο ότι θα ξανασυμβεί σύντομα. Αλλά δεν λειτουργούν έτσι τα ηφαίστεια.
«Αυτή είναι ίσως η πιο κοινή παρανόηση για το Yellowstone και για τα ηφαίστεια γενικά. Τα ηφαίστεια δεν λειτουργούν σε χρονοδιαγράμματα». Ο Michael Poland, γεωφυσικός και υπεύθυνος επιστήμονας στο Yellowstone Volcano Observatory, είπε στο Live Science: «Εκρήγνυνται όταν υπάρχει αρκετό εκρηκτικό μάγμα κάτω από την επιφάνεια και πίεση για να αναγκάσει αυτό το μάγμα να ανέβει.
«Καμία από τις δύο συνθήκες δεν ισχύει αυτή τη στιγμή στο Yellowstone», πρόσθεσε. «Τα πάντα έχουν να κάνουν με αυτό το απόθεμα μάγματος. Κόψτε το και το ηφαίστειο δεν θα εκραγεί.»
Πολλά ηφαίστεια περνούν από κύκλους δραστηριότητας και αδράνειας, είπε ο Πόλαντ. Τις περισσότερες φορές, η δραστηριότητα ενός ηφαιστείου είναι άμεση συνέπεια της παροχής μάγματος. «Μερικά ηφαίστεια φαίνεται να έχουν τακτικές εκρήξεις, αλλά αυτό συμβαίνει επειδή η παροχή μάγματος είναι σχετικά σταθερή – σκεφτείτε το Kilauea στη Χαβάη ή το Stromboli στην Ιταλία», δήλωσε ο Πόλαντ.
Από πού προέρχεται, λοιπόν, η ιδέα ότι η έκρηξη του Yellowstone έχει καθυστερήσει;
«Υποψιάζομαι ότι η ιδέα “καθυστερημένη” προέρχεται από την έννοια των σεισμών», είπε ο Πόλαντ. «Οι σεισμοί συμβαίνουν καθώς η ενέργεια συσσωρεύεται στα ρήγματα, και σε πολλά σημεία αυτή η ενέργεια συσσωρεύεται με σχετικά σταθερούς ρυθμούς λόγω, για παράδειγμα, της κίνησης των πλακών. Στην περίπτωση αυτή, μπορεί να περιμένετε ότι οι σεισμοί θα συμβαίνουν σε κάπως τακτικά διαστήματα. Είναι, φυσικά, πιο περίπλοκο από αυτό -υπάρχουν πολλές μεταβλητές που παίζουν- αλλά για αυτόν τον λόγο, είναι πιο λογικό να πούμε ότι ένα σφάλμα είναι «καθυστερημένο» για έναν σεισμό».
Λοιπόν, πώς παρακολουθούν οι ειδικοί την υπόγεια δραστηριότητα του Yellowstone, ώστε, σε περίπτωση μεγάλης ηφαιστειακής έκρηξης, να δίνονται προειδοποιήσεις;
«Το Yellowstone παρακολουθείται πολύ καλά από μια ποικιλία τεχνικών», είπε ο Πόλαντ. Καλύπτεται από την άποψη της σεισμικότητας και της παραμόρφωσης του εδάφους.
Παρακολουθούμε τις θερμοκρασίες ορισμένων θερμικών χαρακτηριστικών, αν και αυτό δεν είναι δείκτης ηφαιστειακής δραστηριότητας, αλλά μάλλον της συμπεριφοράς συγκεκριμένων υδροθερμικών περιοχών. Εξετάζουμε τις συνολικές θερμικές εκπομπές από το διάστημα, συλλέγουμε αέριο και νερό για να αξιολογήσουμε τη χημεία με την πάροδο του χρόνου και να παρακολουθούμετη ροή και τη χημεία του ρέματος/ποταμού.”
Τι μπορεί λοιπόν να υποδηλώνει ότι επίκειται μια τεράστια έκρηξη;
«Το να έχουμε χιλιάδες σεισμούς σε σύντομο χρονικό διάστημα (λίγες εβδομάδες), με πολλά αισθητά γεγονότα, θα ήταν αξιοσημείωτο, αρκεί να μην ήταν μια ακολουθία μετασεισμών από τεκτονικό γεγονός», είπε ο Πόλαντ.
«Αυτή η σεισμικότητα θα πρέπει να συνδυαστεί με πραγματικά ακραία παραμόρφωση του εδάφους (δεκάδες εκατοστά την ίδια σύντομη περίοδο), αλλαγές σε όλο το πάρκο στη δραστηριότητα των θερμοπίδακες και εκπομπές θερμικών/αερίων. Το έδαφος ανεβαίνει και πέφτει κανονικά κατά 2-3 cm [ 0,8 έως 1,2 ίντσες] κάθε χρόνο, και συνήθως σημειώνονται περίπου 2.000 σεισμοί ετησίως στην περιοχή, επομένως θα έπρεπε να ανέβει πολύ πέρα από αυτά τα κανονικά επίπεδα.»
Ενώ το Yellowstone είναι σχετικά σταθερό αυτή τη στιγμή και δεν έχει παρουσιάσει καμία ασυνήθιστη σεισμική δραστηριότητα τον τελευταίο καιρό, αν εκραγεί, οι συνέπειες μπορεί να είναι ακραίες.
Οι ηφαιστειολόγοι έχουν πει ότι η συνέπεια που τους απασχολεί περισσότερο είναι η τέφρα που μεταφέρεται από τον άνεμο και θα μπορούσε να καταλήξει να επικαλύψει μια γύρω περιοχή μήκους 800 χιλιομέτρων με περισσότερες από 10 εκατοστά τέφρας. Αυτό θα μπορούσε, προβλέπουν οι ειδικοί, να οδηγήσει σε βραχυπρόθεσμη καταστροφή της γεωργίας των Μεσοδυτικών Πολιτειών και θα αφήσει φραγμένα δεκάδες υδάτινα ρεύματα.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών των ΗΠΑ (ανοίγει σε νέα καρτέλα), «οι γύρω πολιτείες της Μοντάνα, του Αϊντάχο και του Ουαϊόμινγκ που είναι πιο κοντά στο Γέλοουστοουν θα επηρεαστούν από πυροκλαστικές ροές, ενώ άλλα μέρη στις Ηνωμένες Πολιτείες θα επηρεαστούν από την πτώση τέφρας.»
Ο Πόλαντ πρόσθεσε ότι οι επιπτώσεις θα γίνουν αισθητές και πέρα από τα σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών.
«Εάν υπήρχε μια πολύ μεγάλη εκρηκτική έκρηξη, θα μπορούσε να επηρεάσει το παγκόσμιο κλίμα εκπέμποντας τέφρα και αέριο στη στρατόσφαιρα, τα οποία θα μπορούσαν να εμποδίσουν το ηλιακό φως και να μειώσουν τις παγκόσμιες θερμοκρασίες κατά μερικούς βαθμούς για μερικά χρόνια», εξήγησε ο Πόλαντ.
Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science (ανοίγει σε νέα καρτέλα) τον Δεκέμβριο του 2022 διαπίστωσε ότι η καλντέρα του Yellowstone περιέχει περισσότερο υγρό λιωμένο βράχο από ό,τι είχε εκτιμηθεί προηγουμένως. Δεδομένου ότι τα ηφαίστεια τείνουν να εκρήγνυνται μόνο όταν μια τεράστια ποσότητα μάγματος είναι άμεσα διαθέσιμη, θα έπρεπε αυτό το εύρημα να προκαλεί ανησυχία;
«Αυτή η έρευνα επιβεβαιώνει πραγματικά αυτό που ήδη γνωρίζουμε για το Yellowstone», είπε ο Πόλαντ. «Τα αρχικά ευρήματα ήταν ότι ο θάλαμος μάγματος κάτω από το Yellowstone ήταν μόνο 5-15% λιωμένος. Η νέα έρευνα, η οποία χρησιμοποιεί πιο προηγμένες τεχνικές αλλά τα ίδια δεδομένα, υποδηλώνει ότι είναι πιο κοντά στο 16-20% λιωμένο. Το μήνυμα είναι ότι ο θάλαμος του μάγματος είναι ως επί το πλείστον συμπαγής. Και αυτό σημαίνει ότι υπάρχει πολύ μικρότερη πιθανότητα μιας επακόλουθης έκρηξης. Βρίσκω αυτό το αποτέλεσμα καθησυχαστικό.»
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE