Νέοι χρησιμοποιούν την τεχνολογία. Photo via unsplash.com
Ζούμε σε μία εποχή με πολλές δυνατότητες. Η χώρα, όμως, δεν συζητά, ως όφειλε, για τη στρατηγική, για το πώς θέλει να είναι το μέλλον της καθώς και η θέση της στο διεθνές πολιτικό σύστημα, στον διεθνή καταμερισμό εργασίας και διπλωματίας. Αντίθετα, εξαντλείται στη μικροπολιτική, ενώ λείπει η απαραίτητη σοβαρότητα.
Η Ελλάδα έχει ισχυρό πρόβλημα προσανατολισμού, έλλειψη σχεδίου για το μέλλον. Οι ελίτ και κυρίαρχες ομάδες της υπολείπονται των απαιτήσεων της εποχής. Κινούνται φοβισμένες στο διεθνές περιβάλλον. Είναι άτολμες, χωρίς θάρρος, απέναντι στις μεγάλες απαιτήσεις των καιρών. Απουσιάζει σε μεγάλο βαθμό η αίσθηση της ευθύνης καθώς και η απαιτούμενη παιδεία. Δεν κατανοούν με επάρκεια τον χαρακτήρα της εποχής μας.
Η εποχή μας είναι «η εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης», ή «η δεύτερη εποχή των μηχανών» ή, κατά τους Ιάπωνες, η εποχή της «πέμπτης κοινωνίας». Ανεξάρτητα του προσδιορισμού, είναι μια εποχή γρήγορων τεχνολογικών αλμάτων, που όλο και περισσότερο αντιγράφουν τις ιδιότητες της φύσης, διαδίδονται με μεγάλη ταχύτητα και αποκτούν μαζική χρήση.
Οι νέες τεχνολογίες, ιδιαίτερα στις φυσικές και βιολογικές επιστήμες, δίνουν τη δυνατότητα σε μία χώρα όπως είναι η Ελλάδα, (α) να παρακάμψει ορισμένες φάσεις ανάπτυξης ώστε να βρεθεί σχετικά γρήγορα από τις «πίσω» κατηγορίες ανάπτυξης στις «πάνω». (β) Ακόμα, να επιλέξει ανάμεσα στους δέκα εν δυνάμει δρόμους ανάπτυξης εκείνον που οδηγεί σε μια οικονομία υψηλής ειδίκευσης με σχετικά μεγάλα εισοδήματα. Αυτό τον δρόμο τον βλέπουμε να ακολουθούν σε ένα βαθμό σχετικά μικρά κράτη όπως είναι η Εσθονία και η Σιγκαπούρη.
Η προώθηση των πιο πάνω, σημαίνει σύγκρουση με αυτό που ονόμασα ως «Κοινωνία της Συνενοχής» των πάνω με τους κάτω με κύρια ευθύνη, ασφαλώς, των πρώτων. Συνειδητοποίηση του ότι εάν δεν αλλάξει η χώρα ρότα κινδυνεύει να επανέλθει σε τροχιά κάμψης και υποβάθμισης στο διεθνές σύστημα. Σε μια τέτοια περίπτωση θα ενταχθεί, όπως είχα επισημάνει πριν 20 χρόνια, στην ομάδα των κρατών που υποχωρούν στα νέα διεθνή πλαίσια αφού δεν αξιοποιούν συνειδητά τις νέες δυνατότητες της εποχής μας.
Προκειμένου να αναπτυχθεί η Ελλάδα σε έναν δρόμο στον οποίο θα προωθούνται τα απαραίτητα τεχνολογικά, κοινωνικά και οικονομικά άλματα, χρειάζεται δίπλα στους δημοκρατικούς θεσμούς και την κουλτούρα του διαλόγου, ένα καλό εκπαιδευτικό σύστημα. Ένα σύστημα τεχνολογικά εξοπλισμένο και με υποδομές, ιδιαίτερα σε ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες. Σε πολλά ελληνικά πανεπιστήμια μέσα στην κρίση περιορίστηκαν οι συνδρομές σε ηλεκτρονικά περιοδικά, απαραίτητο εργαλείο για τη διαμόρφωση νέων επιστημόνων ποιότητας. Επίσης, επάρκεια υποδομών που θα καθιστούν τη νέα γενιά γνώστη στη χρήση νέων τεχνολογιών.
Δίπλα στις σχολές νέων τεχνολογιών θα πρέπει να δημιουργούνται «παραγωγικά στεφάνια», δηλαδή, μονάδες παραγωγής εργαλείων, μηχανών, υπηρεσιών που συνδέονται με αυτές τις τεχνολογίες και ΑΕΙ. Επί παραδείγματι στα Ιωάννινα μπορεί να δημιουργηθεί ένα τέτοιο στεφάνι για ιατρικά εργαλεία και υπηρεσίες.
Στην Κρήτη και τη Λακωνία, για επιστήμες της Βιολογίας και άλλες επιστήμες συνδεόμενες με την αγροτική παραγωγή υψηλής ειδίκευσης και τυποποίησης καθώς και τουρισμού συνολικά. Ένας τέτοιος προσανατολισμός απαιτεί την πανελλαδικά κατάλληλη υποδομή σε γρήγορο ίντερνετ, ίντερνετ των πραγμάτων, μέσα συγκοινωνίας κοκ. Ακόμα, την εκπαίδευση στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών προκειμένου να ανακυκλώνονται όλα τα είδη απόβλητων και να αξιοποιείται κάθε μορφή παραγωγής ενέργειας (από αέρα, ήλιο, κύματα) που μας δίνει η Φύση, την οποία θα σεβόμαστε και θα φροντίζουμε.
Σήμερα είναι αναγκαίο ο δημόσιος διάλογος να στραφεί στα πραγματικά προβλήματα της γεωπολιτικής, της ανάπτυξης και της εφαρμογής νέων τεχνολογιών, της ισότητας, της ελευθερίας και της δικαιότητας. Ενώ εξίσου αναγκαία είναι η αναβάθμιση της ποιότητας των συζητήσεων, η εσπευσμένη μετακίνηση από το κουτσομπολιό στην ουσία.
Τι πρέπει να κάνει η Αθήνα για να αντιμετωπίσει την τουρκική λαίλαπα; Οι συμβουλές Κοτζιά