Υπήρξε ένας πνευματικός άνθρωπος στον οποίο υποκλίνομαι: Στον Έλληνα Σαράντο Καργάκο…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Στις 13 Ιανουαρίου έφυγε από τη ζωή ο γνωστός ιστορικός, φιλόλογος και δοκιμιογράφος Σαράντος Καργάκος (1937 – 2019), ένας από τους πλέον χαλκέντερους πνευματικούς ανθρώπους του σύγχρονου ελληνισμού. Ο Καργάκος άφησε πίσω του ένα ογκώδες συγγραφικό έργο που αρχίζει από την ελληνική φιλολογία και εκτείνεται στην ελληνική ιστορία.
- Μας συνέδεε μία φιλία ήδη από τα φοιτητικά μου χρόνια. Υπήρξε ένας πνευματικός άνθρωπος στον οποίο υποκλίνομαι και οφείλω πολλά ως προς τους πνευματικούς μου ορίζοντες. Είναι ακόμη έντονα χαραγμένη στη μνήμη μου η πρώτη μας συζήτηση, όταν τον επισκέφθηκα στο σπίτι του στην Αθήνα το 1992. Η συζήτηση αφορούσε τον ελληνισμό και την ελληνικότητα στον σύγχρονο κόσμο.
Ήταν τα πρώτα χρόνια του μεταψυχροπολέμου και η ιδεολογία της παγκοσμιοποίησης άρχισε να διεισδύει στον ελληνικό χώρο μέσω των ιδεολογημάτων του «εκσυγχρονισμού».
Σε δική μου παρατήρηση σχετικώς με την προσπάθεια κάποιων να ξαναγράψουν την ιστορία του νεότερου ελληνισμού προσαρμόζοντάς την σε κοινωνιολογικές θεωρίες και πολιτικές σκοπιμότητες του παρόντος, μου απάντησε ότι οι ετερόφωτοι, προτού υιοθετήσουν τα ξένα ιδεολογήματα, θα πρέπει να δολοφονήσουν την αλήθεια μέσω της ιστοριογραφίας.
- Χρόνια αργότερα θα γράψει επί του ιδίου θέματος στο βιβλίο του «Παγκοσμιοποίηση: Προς ένα παγκόσμιο ολοκληρωτικό σύστημα εξουσίας» (2001): «Στη νέα τάξη πραγμάτων δεν θ’ αναγνωρίζονται πια εθνικά δικαιώματα. Μόνο τα δήθεν ατομικά. Οι άνθρωποι θα “απαλλαγούν” από εθνικά και θρησκευτικά δεσμά. Το άτομο θα τοποθετείται πάνω από το εθνικό ή το θρησκευτικό σύνολο. Έτσι θα ζει σε ένα πλαίσιο τάχα ευρύτερης ελευθερίας. Όμως, αυτά που οι κήρυκες της παγκοσμιοποίησης ονομάζουν δεσμά, δεν είναι τίποτε άλλο από δεσμοί. Δεσμοί καταγωγής, δεσμοί θρησκευτικοί, γλωσσικοί, πολιτιστικοί, ιστορικοί. Δεσμοί κοινών τρόπων ζωής, κοινών αγώνων, κοινών πόνων και θυσιών, κοινών ελπίδων».
Δεν θα μπορούσα να μην κάνω αναφορά και στο εξαίρετο σύγγραμμά του «Το Θαύμα των Ελλήνων» (2012) και στη συμπυκνωμένη αναφορά του: «Ο αρχαίος ελληνικός κόσμος δεν έπαυσε ποτέ να γεννά τον θαυμασμό κάθε πολιτισμένου ανθρώπου, διότι αυτός έβαλε τις βάσεις σε ό, τι μπορεί να ονομάζεται πολιτισμός. Πολλοί ιστορικοί μιλούν για ελληνικό θαύμα. Αλλά το θαύμα αυτό δεν είναι ό,τι δημιουργήθηκε στο παρελθόν. Το θαύμα έγκειται στο ότι η πολιτική, πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία των Ελλήνων έγινε γύρη για όλους σχεδόν τους πολιτισμούς. Ακόμη και πολλά τεχνολογικά επιτεύγματα του παρόντος έχουν “άρωμα” ελληνικό. Η ελληνική δημιουργία ήταν πάντα μια ζωντανή παρουσία.
- Ο αρχαίος ελληνικός κόσμος, όπως είπε ο Κάρολος Μαρξ, αντιπροσωπεύει τη νεανική ηλικία της ανθρωπότητας. Είναι πάντοτε νέος. Αντίθετα, ο σύγχρονος κόσμος -κι ας τον λέμε νέο- αρχίζει να γίνεται ένας κόσμος άκοσμος, ανισόρροπος, γερασμένος και ξεθυμασμένος, διότι είναι ξεκομμένος από τη βρυσομάνα του ελληνικού πνεύματος. Είναι αναγκαία η επανασύνδεση του σημερινού -πρωτίστως ελληνικού- κόσμου με τις αρχέγονες ρίζες του, με τις “πηγές της νιότης” του. Να μάθουν τα Ελληνόπουλα την καταγωγή τους, από ποιους προέρχονται, για να μπορέσουν να γίνουν από τους προγόνους τους “πολλώ κάρρονες”. Να μάθουν ότι έρχονται από πολύ μακριά κι ότι έχουν χρέος να πάνε ακόμη πιο μακριά, προς ένα καλύτερο μέλλον με περισσότερο φως, και να μην αρκούνται στο πυγολαμπιδικό φως που τους προσφέρει ένα άδοξο παρόν.»
Μεταξύ των βιβλίων του διακρίνονται οι γλωσσικές μελέτες «Αλαλία» και «Αλεξία», η ιστορική μελέτη «Από το μακεδονικό ζήτημα στην εμπλοκή των Σκοπίων», οι συλλογές δοκιμίων «Προβληματισμοί: Ένας διάλογος με τους νέους» (6 τόμοι) και «Κινούμενη άμμος», το δίτομο ιστορικό έργο «Ιστορία του ελληνικού κόσμου και του μείζονος χώρου», η επίσης ιστορική μελέτη «Αλβανοί – Αρβανίτες – Έλληνες», η ογκώδης μονογραφία «Αλεξανδρούπολη, μια νέα πόλη με παλιά ιστορία». Τα τελευταία του έργα ήταν «Το αγκάθι των Σκοπίων», «Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος» , «Η αυτοκρατορία της Κωνσταντινουπόλεως», «Μέγας Αλέξανδρος».
Χαρακτηριστικός επίσης ήταν ο αποφθεγματικός του λόγος στις δημόσιες παρεμβάσεις του.
Ενδεικτικώς σταχυολογώ:
- – Ο Έλληνας αρέσκεται σε λύσεις της στιγμής που συχνά είναι λύσεις αυτοκτονίας. … Θρησκευόμενος! Δός ημίν σήμερον. Για τα σπουδαία του αύριον έχει ο Θεός! Λες κι ο Θεός είναι πιστωτικά ταμεία της ΕΟΚ. Κάνουμε όχι αναπτυξιακή αλλά δανειακή πολιτική που σημαίνει πως ζούμε με δανεική ζωή.
- – Η πολιτιστική μας πολιτική ή αλλιώς «πολιτική κουλτούρας» χρόνια τώρα μοιάζει με τσιμπούσι κατσαπλιάδων. Και όμως μακάριοι κολυμπάμε στη θάλασσα της καταναλωτικής μακαριότητος, που είναι γεμάτη από καρχαρίες, που φυσικά δεν έχουν τις δικές μας ηθικές ευαισθησίες. Στο βάθος του σκοτεινού ορίζοντα ολόφωτος αρμενίζει ο «Μέγας Ανατολικός» του έθνους.
- – Ένας πεθαμένος λαός δεν φοβάται να κάνει μια ψύχραιμη βουτιά προς τον όλεθρο. Ένοχες συνειδήσεις, κολυμπάμε στη θάλασσα του μηδενός, χωρίς κανέναν ορίζοντα μπροστά μας.
Ο Καργάκος υπήρξε επανειλημμένως προσκεκλημένος στην Κύπρο, στην οποία έδωσε πολλές ομιλίες. Στην Κύπρο επίσης υπηρέτησε ένα μέρος της στρατιωτικής του θητείας αμέσως με την έλευση της ελληνικής μεραρχίας στη νήσο.
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες των συνεργατών της.
Η οδύσσεια του «στρατιώτη» Αντώνη Ναξάκη: Η “θυσία” για τον Οτσαλάν, η πολιτική δίωξη…