Εκθεση για ΔΝΤ: Οι ΗΠΑ δεν θέλουν να πιέζεται η Ελλάδα και να πηγαίνει από μια κρίση σε άλλη
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Υπερπροσοντούχοι οι έλληνες αλλά δουλειά δεν βρίσκουν: Η χώρα κατέχει το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησης στην ΕΕ- Στοιχεία Eurostat
Το πρόβλημα του τουρκικού αναθεωρητισμού και οι υπαρξιακά αναγκαίες στρατηγικές επιλογές της Ελλάδας: Η τουρκική ρητορική προφανώς απάδει από τις έωλες υποσχέσεις της…
Σε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα έρευνα του ινστιτούτου CEPR με θέμα «Η μεταρρύθμιση στις ποσοστώσεις ψήφων των μελών θα μπορέσει να κάνει τη διαφορά;» εξετάζεται το κατά πόσο άλλαξαν οι ισορροπίες όσον αφορά τις ποσοστώσεις των ψήφων των διαφόρων κρατών, που θεσπίστηκαν πρόσφατα.
Το συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι η πρόσφατη μεταρρύθμιση του ΔΝΤ, στην ουσία δεν άλλαξε τίποτε με συνέπεια, απουσία ουσιαστικής μεταρρύθμισης, να μειώνεται η επιρροή του ΔΝΤ στις μεσαίες χώρες, οι οποίες καταφεύγουν ολοένα και περισσότερο σε διμερή δανεισμό και ο ρόλος του Ταμείου να απειλείται, να υποκαθίσταται από νέους θεσμούς όπως η Νέα Επενδυτική Τράπεζα Υποδομών κ.α. παρά τις όποιες πρόσφατες αξιόλογες προσπάθειες στις ερευνητικές μελέτες του ΔΝΤ, συμπεριλαμβανομένης εκείνης για τα λάθη όσον αφορά την εκτίμηση των πολλαπλασιαστών.
H εν λόγω έρευνα κάνει εκτενείς αναφορές στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα σημειώνεται ότι η Αμερική διαφοροποιείται από την Ευρώπη σε ότι αφορά ζητήματα της ευρωπαϊκής οικονομίας ιδιαίτερα μετά το 2010, από τότε δηλαδή που το ΔΝΤ έγινε μέρος της τρόικα, όπως στην περίπτωση της Ελλάδος, μολονότι σε αυτούς τους σχηματισμούς το ΔΝΤ κατευθύνεται από τους Ευρωπαίους διευθυντές του. Παρόλα αυτά, ακόμα και στο καθ’ ύλην πεδίο της Ευρώπης οι ΗΠΑ έχουν καθοριστικό ρόλο. Για παράδειγμα το ΔΝΤ αρνήθηκε να συμμετάσχει στο τελευταίο σχέδιο διάσωσης της Ελλάδος. Μάλιστα δημοσιοποίησε έκθεση σύμφωνα με την οποία το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο, μόλις πριν το δημοψήφισμα του Ιουλίου στην Ελλάδα. Στην παρούσα φάση υποστηρίζει ότι πρέπει να γίνει περαιτέρω μείωση χρέους στην Ελλάδα καθώς επίσης να μειωθεί το πρωτογενές πλεόνασμα σε σχέση με αυτά που ζητούν οι πιστωτές.
Αυτές οι δράσεις, σύμφωνα με την έκθεση, ερμηνεύονται πιθανότατα ως διαφορετικά συμφέροντα και συγκεκριμένα ενώ οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί προσπαθούν να μεταρρυθμίσουν την Ελλάδα και την Ευρωζώνη σε μια διαφορετική οικονομία, εστιάζοντας ταυτόχρονα στις δικές τους εσωτερικές πολιτικές προτεραιότητες (βλέπε π.χ. Γερμανία), οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται να κρατήσουν την Ελλάδα μέσα στο ευρώ – για γεωστρατηγικούς λόγους δεδομένου ότι η Ευρώπη είναι ο βασικός σύμμαχος των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ δεν θέλουν να πιέζεται η Ελλάδα να διατηρεί ένα τεράστιο χρέος και να πηγαίνει από τη μια κρίση στην άλλη με κίνδυνο να βγει κάποια στιγμή από την Ευρωζώνη.
Ως συμπέρασμα υπογραμμίζεται ότι εν τέλει οι πρόσφατη μεταρρύθμιση θα έχει εξαιρετικά μικρό αποτέλεσμα στη λήψη των αποφάσεων του ΔΝΤ δεδομένου ότι στη διαδικασία προκειμένου να πεισθεί το Κογκρέσο να ψηφίσει τις μεταρρυθμίσεις έπρεπε να πεισθεί ότι θα διατηρηθεί η πρωτοκαθεδρία και η δυνατότητα βέτο των ΗΠΑ.
Υπό αυτές τις συνθήκες πάντως η συντριπτική πλειοψηφία των μικρομεσαίων κρατών δεν έχουν φωνή μέσα στο ΔΝΤ και οι διάφορες αποφάσεις του ΔΝΤ δεν τα αφορούν. Για παράδειγμα στην παγκόσμια κρίση του 2009, η έκθεση 41 χωρών που είχαν συμφωνίες με το ΔΝΤ συμπέραινε ότι στις 31 από αυτές τις συμφωνίες περιέχονταν προκυκλικές δημοσιονομικές πολιτικές είτε νομισματικές πολιτικές ή και τα δύο.
Συνεπώς το ΔΝΤ στον αιώνα που διανύουμε έχει χάσει την επιρροή του στις μεσαίες χώρες. Και αυτό ήταν μια από τις μεγαλύτερες αλλαγές στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα τις τελευταίες δεκαετίες που οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι απέτυχαν οι πολιτικές του ΔΝΤ στη δεκαετία του ’90, συμπεριλαμβανομένης της ασιατικής κρίσης, με αποτέλεσμα να πεισθούν οι μεσαίες χώρες να συγκεντρώσουν επαρκή χρηματοπιστωτικά αποθέματα ώστε να μην βρεθούν ποτέ στην ανάγκη να δανείζονται από το ΔΝΤ. Παράλληλα η Κίνα έχει εξελιχθεί σε εναλλακτική πηγή δανεισμού όπως και οι εξωτερικές ανταλλαγές μέσω επενδύσεων και εξωτερικής βοήθειας. Αυτές οι τάσεις έχουν αρχίσει να θεσμοποιούνται με τη δημιουργία των BRICS και ειδικά της Contingent Reserve Agreement (CRA) και της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας όπως και της Ασιατικής Επενδυτικής Τράπεζας Υποδομών, στην οποία ήδη 57 χώρες μεταξύ των οποίων το Η.Β., Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία (όχι οι ΗΠΑ) συμμετείχαν στο ξεκίνημά της φέτος.
Άρα το ΔΝΤ μάλλον θα συνεχίζει να χάνει την επιρροή του στις αναπτυσσόμενες χώρες δεδομένων των νέων πηγών χρηματοδότησης που γίνονται διαθέσιμες, παρότι τα παρόντα προβλήματα στον κόσμο ίσως να καθυστερήσουν αυτή την εξέλιξη για κάποιο διάστημα έστω και αν θα πρέπει να αποδειχθεί στην πράξη ποιος θα είναι ο ρόλος των νέων φορέων διμερούς δανεισμού.
Υπογραμμίζεται ότι το CEPR είναι δεξαμενή σκέψης για την οικονομική πολιτική με έδρα την Ουάσιγκτον, ιδρύθηκε το 1999 και θεωρείται προοδευτικών απόψεων.
Σύμφωνα με διάγραμμα αναφορικά με το τι ίσχυε πριν από τη μεταρρύθμιση που ξεκίνησε το 2010 και διάγραμμα που αφορά τους συσχετισμούς δυνάμεων έτσι ακριβώς όπως έχει εξελιχθεί μετά τη μεταρρύθμιση, παρατηρείται ότι οι ΗΠΑ διατηρούν ποσοστό ψήφου σε επίπεδο του 16.73%, η Ιαπωνία επίσης διατηρεί το ποσοστό της στο 6.23, η Γερμανία υποχωρεί από το 5.80 στο 5.39% ενώ Γαλλία και Αγγλία υποχωρούν από το 4.29 στο 4.09. Αντίθετα η αύξηση της επιρροής της Κίνας, η οποία από το 3,81 ανέβηκε στο 6.16% ήταν ουσιαστικά και η πιο σημαντική αλλαγή της πρόσφατης μεταρρύθμισης του ΔΝΤ, παρά το γεγονός ότι το ποσοστό ψήφου της παραμένει ουσιαστικά χαμηλό, μολονότι η αγοραστική δύναμη του πληθυσμού της (18,6% της παγκόσμιας κατανάλωσης) είναι μεγαλύτερη εκείνης των ΗΠΑ όπως και ο πληθυσμός της είναι 4,3 φορές μεγαλύτερος του αντίστοιχου των ΗΠΑ. Παράλληλα η Ρωσία σημείωσε μικρή άνοδο από 2,39 σε 2,63%.
Η αλλαγή της ποσόστωσης των ψήφων διατηρεί το βέτο των ΗΠΑ για σημαντικές αποφάσεις, συμπεριλαμβανομένης οποιασδήποτε αλλαγής του οργανισμού του ΔΝΤ για την οποία απαιτείται 85% πλειοψηφία. Η αλλαγή αυτή σημειωτέον είχε καθυστερήσει επί πέντε χρόνια γιατί οι Ρεπουμπλικάνοι στο Κογκρέσο αρνούνταν να την ψηφίσουν επί πέντε χρόνια μέχρι τον περασμένο Δεκέμβριο.
Έτσι, μολονότι η παγκόσμια οικονομία αλλάζει, η ίδια δυναμική που στάθηκε εμπόδιο σε προηγούμενες αλλαγές πιθανότατα θα σταθεί εμπόδιο και στο μέλλον. Όλα αυτά, την ίδια στιγμή που από το 2008 η μεν Ευρωπαϊκή οικονομία έχει παρουσιάσει μηδενική ανάπτυξη ενώ η κινεζική έχει αναπτυχθεί κατά 76%.
Σημειώνεται ότι το ΔΝΤ δημιουργήθηκε το 1944, σε μια στιγμή δηλαδή που η μόνη πραγματική βιομηχανική δύναμη ήταν οι ΗΠΑ και ήταν η μόνη χώρα με τη δυνατότητα να αναλάβει την ηγεσία των θεσμών του Breton Woods (ΔΝΤ και Παγκόσμια Τράπεζα). Έτσι, σήμερα παρότι η Ε.Ε. και η Κίνα έχουν μεγαλύτερες οικονομίες από τις ΗΠΑ, η Ουάσιγκτον παραμένει η καθοριστική δύναμη μέσα στο ΔΝΤ. Για παράδειγμα δεν γίνεται να ψηφιστεί κάποιος ως πρόεδρος του ΔΝΤ αν προηγουμένως η υποψηφιότητά του δεν γίνει αποδεκτή από τις ΗΠΑ. Ακόμα και προσπάθειες για τοποθέτηση ως επικεφαλής στην Παγκόσμια Τράπεζα, που προωθεί την οικονομική ανάπτυξη των αναπτυσσόμενων χωρών, προσωπικότητας από τον αναπτυσσόμενο κόσμο, δεν καρποφόρησαν.
Σημειωτέον ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στο ερευνητικό τμήμα του ΔΝΤ, το οποίο δημοσιοποίησε μελέτες, που αναγνωρίζουν για παράδειγμα το θετικό ρόλο του ελέγχου κεφαλαίων σε αναπτυσσόμενες χώρες ή αμφισβητούν το ρόλο των κεντρικών τραπεζών όσον αφορά τους στόχους τους για χαμηλό πληθωρισμό ή ακόμα ανακαλύπτουν ότι το ΔΝΤ υποεκτίμησε τους πολλαπλασιαστές στη δημοσιονομική πολιτική.
Καταλήγοντας η έκθεση υπογραμμίζει ότι σε συζήτηση το Δεκέμβριο ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Ολιβιέ Μπλανσάρ είχε τονίσει ότι αυτές οι αλλαγές στην έρευνα του ΔΝΤ ίσως να βελτιώσουν λιγάκι τα πράγματα όσον αφορά τις πολιτικές του ΔΝΤ. Μια ελπίδα που κρίνεται, από την έκθεση, ως ιδιαίτερα ταπεινή και η οποία αναμένεται να αποδειχθεί στην πράξη.
Η εν λόγω έκθεση επισημαίνει ότι μέχρι να υπάρξει πιο ουσιαστική μεταρρύθμιση στο ΔΝΤ το πιο πιθανό σενάριο είναι το ΔΝΤ να εξακολουθήσει να χάνει την επιρροή του στις μεσαίες χώρες.
Η έκθεση του CEPR βρίσκεται στον παρακάτω σύνδεσμο: http://cepr.net/images/stories/reports/IMF-voting-shares-2016-04.pdf