Είναι βιώσιμο το χρέος της Κύπρου, υποστηρίζει η κ. Ντέλια Βελσκουλέσκου
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ
H επώδυνη χρεοκοπία και η ενδεχόμενη έξοδος από την ευρωζώνη έχουν αποτραπεί με τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας, δρομολογώντας πρόγραμμα εξυγίανσης, υποστηρίζει σε συνέντευξή της στο «Φιλελεύθερο» και στην ιστοσελίδα www.mignatiou.com, η επικεφαλής της Αποστολής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Ντέλια Βελσκουλέσκου.
Η κ. Βελσκουλέσκου, η οποία θα επιστρέψει στην Κύπρο τον Ιούλιο για την πρώτη επιθεώρηση της κατάστασης της κυπριακής οικονομίας, τόνισε ότι «για να πετύχει το πρόγραμμα έχει μεγάλη σημασία να κοιτάξουμε μπροστά και να υλοποιήσουμε πλήρως και χωρίς καθυστέρηση τις προκριθείσες πολιτικές».
Η επικεφαλής της Αποστολής τοποθετείται και στο μείζον ερώτημα που απασχολεί όλους τους Ελληνοκυπρίους αλλά και τους ξένους επενδυτές: την καταστροφή μέσα σε μία νύχτα του οικονομικού μοντέλου της Κύπρου. Δηλώνει ότι «δεν ήταν βιώσιμο λόγω της μεγάλης εξάρτησης από τον χρηματοπιστωτικό τομέα ο οποίος είχε μεγεθυνθεί ταχύτατα σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας και ο οποίος ήταν ευάλωτος». Υποστηρίζει δε ότι «η στρατηγική αντιμετώπιση του προβλήματος των τραπεζών στη ρίζα του εξασφάλισε τις προϋποθέσεις για ανάπτυξη στο μέλλον».
Απαντώντας στο ερώτημα ότι η Κύπρος χρησιμοποιήθηκε ως πειραματόζωο, η κ. Βελσκουλέσκου δηλώνει ότι το νησί αντιμετώπισε μοναδικές περιστάσεις και προκλήσεις, μεταξύ των οποίων και η ανάγκη πολύ σημαντικής χρηματοδότησης σε σύγκριση με το μέγεθος της οικονομίας της. «Με δεδομένες τις αναμενόμενες μεγάλες απώλειες των τραπεζών, η χρήση κρατικών κονδυλίων για την υποστήριξή τους ήταν ασύμφορη», σημειώνει.
Ολη η συνέντευξη της επικεφαλής της Αποστολής του ΔΝΤ στο Φιλελεύθερο και στην ιστοσελίδα www.mignatiou.com, ακολουθεί:
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς αξιολογείτε τη συμφωνία με την Κύπρο και πόσες πιθανότητες έχει κατά τη γνώμη σας να πετύχει;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η συμφωνία με την Κύπρο αποτελεί σημαντικό βήμα στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η οικονομία της και θα συμβάλει στο να επανέλθει η χώρα στον δρόμο της βιώσιμης ανάπτυξης μακροπρόθεσμα. Η Κύπρος απήλαυσε περίοδο εύκολης ανάπτυξης στο παρελθόν η οποία βασίστηκε σε δανεισμό υπεράνω των δυνατοτήτων της χώρας. Αυτό δεν ήταν δυνατόν να συνεχιστεί εις το διηνεκές και μάλιστα είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν επικίνδυνες ανισορροπίες. Κατ’ αρχάς ο τραπεζικός τομέας διογκώθηκε υπέρμετρα σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας και προέβη σε υψηλού κινδύνου επενδύσεις με τα κεφάλαια των καταθετών. Κατά δεύτερο λόγο, η κυβέρνηση αύξησε τις δημόσιες δαπάνες οι οποίες υπερέβησαν τα έσοδα, κάτι το οποίο εκτόξευσε στα ύψη το δημόσιο χρέος.
Το φιλόδοξο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων των Κυπριακών Αρχών αποσκοπεί στο να θεραπεύσει αυτά τα προβλήματα. Οι οικονομικές πολιτικές αποσκοπούν στο να διασφαλίσουν ότι οι τράπεζες θα συνεχίσουν να παρέχουν χρηματοοικονομικές υπηρεσίες ενώ παράλληλα θα διατηρούν την απαραίτητη κεφαλαιακή επάρκεια και θα ασκούν προνοιακή διαχείριση των επενδύσεών τους. Με τις δημοσιονομικές πολιτικές θα τιθασευτούν οι δαπάνες στα επίπεδα των εσόδων και θα γίνει το δημόσιο χρέος βιώσιμο.
Ο δρόμος από εδώ και πέρα θα είναι δύσκολος και απαιτεί θυσίες από τον λαό της Κύπρου. Το πρόγραμμα αποσκοπεί στην προστασία των ευπαθών ομάδων και γι’ αυτόν τον λόγο η κοινωνική προστασία θα κατευθυνθεί προς αυτούς που έχουν περισσότερο ανάγκη. Επιπλέον, η σημαντική οικονομική βοήθεια της διεθνούς κοινότητας θα συμβάλει στον περιορισμό των δυσμενών επιπτώσεων στον ελάχιστο δυνατό βαθμό.
Η επιτυχία του προγράμματος προϋποθέτει την έγκαιρη εφαρμογή των οικονομικών πολιτικών. Με την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας, η Κύπρος έχει τώρα την ευκαιρία να ξεπεράσει τις προκλήσεις, να λύσει τα προβλήματά της και να οικοδομήσει ένα καλύτερο μέλλον για τις επόμενες γενεές.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς είναι δυνατόν να επιβιώσει μία οικονομία όταν το οικονομικό της μοντέλο αλλάζει άρδην εν μία νυκτί;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Στην περίπτωση της Κύπρου το οικονομικό μοντέλο δεν ήταν βιώσιμο λόγω της μεγάλης εξάρτησης από τον χρηματοπιστωτικό τομέα ο οποίος είχε μεγεθυνθεί ταχύτατα σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας και ο οποίος ήταν εγγενώς ευάλωτος. Η στρατηγική αντιμετώπιση του προβλήματος των τραπεζών στη ρίζα του εξασφάλισε τις προϋποθέσεις για ανάπτυξη στο μέλλον. Σε αντίθετη περίπτωση, τα προβλήματα θα συνέχιζαν να σοβούν και θα πολλαπλασιάζονταν, αποτελώντας τροχοπέδη στην ανάπτυξη και καθιστώντας την απαραίτητη εξυγίανση ακόμη πιο δύσκολη. Εκτιμάται λοιπόν ότι το εγκριθέν μακροοικονομικό πρόγραμμα, σε συνδυασμό με το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς, το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης του εργατικού δυναμικού και το ισχυρό θεσμικό πλαίσιο, θα συμβάλουν στην ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τι θα απαντούσατε στους κατοίκους της νήσου που υποστηρίζουν ότι η Τρόικα εξήντλησε την αυστηρότητά της στην περίπτωση της Κύπρου; Οι άνθρωποι αυτοί πιστεύουν ότι το ΔΝΤ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ΕΚΤ τους φέρθηκαν πολύ σκληρά.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η Κύπρος προσέγγισε τη διεθνή κοινότητα ζητώντας οικονομική βοήθεια σε μία στιγμή που δεν διαφαινόταν οικονομική βοήθεια στον ορίζοντα από άλλη πηγή. Χωρίς υποστήριξη η χώρα δεν θα είχε ανταπεξέλθει στις τρέχουσες υποχρεώσεις της, όπως η καταβολή των συντάξεων και των μισθών των κρατικών λειτουργών, η αποπληρωμή υποχρεώσεων προς πιστωτές και η υποστήριξη των υπό κατάρρευση τραπεζών. Από την πλευρά μας συνεργαστήκαμε με τις αρχές για να αποτρέψουμε αυτό το ενδεχόμενο, σήμερα και στο μέλλον.
Το οικονομικό πρόγραμμα της χώρας βασίζεται σε πολιτικές οι οποίες αποσκοπούν στη υπέρβαση των προβλημάτων της Κύπρου με τρόπο βιώσιμο και, μεταξύ άλλων, στην άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων του τραπεζικού τομέα και τη διασφάλιση ότι το δημόσιο χρέος δεν θα διογκωθεί υπέρμετρα ώστε να επιβαρύνει υπέρμετρα τις μελλοντικές γενεές με υψηλούς φόρους. Οι εν λόγω πολιτικές υποστηρίζονται με πρόγραμμα διεθνούς χρηματοδότησης το οποίο αντιστοιχεί σε κεφάλαια πάνω από το μισό του (ετήσιου) εθνικού προϊόντος της Κύπρου, με χαμηλά επιτόκια.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η χώρα χρησιμοποιείται ως πειραματόζωο διότι είναι μικρή και αδύναμη. Τι απαντάτε στις επικρίσεις αυτές;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η Κύπρος αντιμετώπισε μοναδικές περιστάσεις και προκλήσεις, μεταξύ των οποίων και η ανάγκη πολύ σημαντικής χρηματοδότησης σε σύγκριση με το μέγεθος της οικονομίας της. Αναλύθηκαν προσεκτικά όλες οι δυνατές λύσεις. Με δεδομένες τις αναμενόμενες μεγάλες απώλειες των τραπεζών, η χρήση κρατικών κονδυλίων για την υποστήριξή τους ήταν ασύμφορη. Η στρατηγική αυτή θα είχε εκτοξεύσει το δημόσιο χρέος σε μη βιώσιμα επίπεδα, κάτι το οποίο θα έθετε σε κίνδυνο τις προοπτικές ανάπτυξης και θα επιβάρυνε με βαρείς φόρους τον πληθυσμό της Κύπρου για πάρα πολλά χρόνια. Με άλλα λόγια, το πρόβλημα των υπό κατάρρευση τραπεζών θα είχε μετακυληθεί στην κυβέρνηση και, εν τέλει, στους ώμους του Κύπριου φορολογούμενου.
Με βάση τις υφιστάμενες δυνατότητες προκρίθηκε η βέλτιστη λύση, η άμεση, δηλαδή, επίλυση του προβλήματος των τραπεζών χωρίς να χρησιμοποιηθούν τα χρήματα των φορολογουμένων για να καλυφθούν οι τεράστιες απώλειές τους. Οι δύο αφερέγγυες τράπεζες λύθηκαν και αναδιαρθρώθηκαν και οι πιστωτές τους, μεταξύ των οποίων οι μη ασφαλισμένοι Κύπριοι και αλλοδαποί καταθέτες, συμμετείχαν στην ανακεφαλαίωση και έγιναν μέτοχοι. Η μετατροπή μέρους των ανασφάλιστων καταθέσεων σε μετοχές της τράπεζας εξηγεί περίπου το μισό της αναφερθείσας μείωσης των συνολικών καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα από τα τέλη Μαρτίου. Προστατεύθηκαν οι ασφαλισμένοι καταθέτες τους καθώς και οι καταθέτες όλων των άλλων τραπεζών.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς σχολιάζετε τις ακραίες και ιδιαίτερα απαισιόδοξες εκτιμήσεις της Pimco όσον αφορά τις ανάγκες των Κυπριακών τραπεζών;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η PIMCO διενέργησε ολοκληρωμένη ανεξάρτητη αξιολόγηση των καταστάσεων των Κυπριακών τραπεζών. Συμπέρανε ότι για να καλυφθούν οι τρέχουσες ζημίες καθώς και οι ζημίες των προσεχών ετών θα χρειαζόταν πάνω από μισό ΑΕΠ, συνυπολογίζοντας ένα περιθώριο για τα απρόβλεπτα. Το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών αφορούσε κατά κύριο λόγο τις δύο μεγαλύτερες, και αφερέγγυες, τράπεζες -πράγμα το οποίο σήμαινε ότι τα υφιστάμενα κεφάλαια και τα τρέχοντα και μελλοντικά κέρδη δεν επαρκούσαν για την κάλυψη των αναμενομένων ζημιών. Οι δύο συγκεκριμένες τράπεζες ήδη αναδιαρθρώθηκαν, κάτι το οποίο αποτελεί σημαντικό πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της δημιουργίας ενός υγιέστερου τραπεζικού συστήματος για το μέλλον.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Είναι αλήθεια ότι είχατε συμφωνήσει με τον προηγούμενο Υπουργό Οικονομικών κ. Σαρλή, όχι όμως με τους άλλους, και δη με τον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας; Τι μερίδιο ευθύνης φέρει η προηγούμενη κυβέρνηση για την κατάσταση της οικονομίας και την καθυστέρηση στην υπογραφή του μνημονίου;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τα προβλήματα της Κύπρου σωρεύονταν επί χρόνια. Η χαλαρή δημοσιονομική πολιτική προκάλεσε μεγάλο έλλειμμα και ταχύτατη διόγκωση του δημοσίου χρέους. Τα κενά του εποπτικού πλαισίου διευκόλυναν την ταχεία διόγκωση των τραπεζών και τη συσσώρευση κινδύνων. Το πρόγραμμα των Κυπριακών αρχών αντιμετωπίζει τα προβλήματα αυτά τιθασεύοντας το έλλειμμα, αναδιαρθρώνοντας και ανακεφαλαιώνοντας τις τράπεζες και ενισχύοντας την εποπτεία τους.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Είναι αλήθεια ότι το ΔΝΤ είχε προτείνει μια πιο ήπια λύση για το κούρεμα την οποία δεν αποδέχθηκε η Κύπρος; Τι προέβλεπε η λύση αυτή;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όπως προαναφέρθηκε, εξετάσθηκαν και συζητήθηκαν προσεκτικά όλες οι εναλλακτικές δυνατότητες για την περίπτωση της Κύπρου. Η λύση που προκρίθηκε στο τέλος υποστηρίχθηκε από όλες τις πλευρές, μεταξύ των οποίων και η Βουλή των Αντιπροσώπων της Κύπρου. Η λύση αυτή αντιμετωπίζει τα προβλήματα με τρόπο βιώσιμο, διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του χρέους και μειώνει στο ελάχιστο δυνατόν την επιβάρυνση του Κυπρίου φορολογουμένου.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Γνωρίζετε ότι στην Κύπρο έχετε τη φήμη πολύ σκληρού διαπραγματευτή; Πώς το σχολιάζετε αυτό;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αυτό που πρωτίστως ενδιαφέρει τους συναδέλφους μου από το ΔΝΤ, την ΕΚ, την ΕΚΤ και εμένα είναι να ρίξουμε όλο μας το βάρος και να βοηθήσουμε να κατανοηθεί το πρόβλημα, να προσδιορίσουμε τις πιθανές λύσεις και να καταλήξουμε σε συμφωνία ως προς το ποιος είναι ο βιώσιμος δρόμος για την Κύπρο από εδώ και πέρα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Είναι βιώσιμο το χρέος της Κύπρου;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το χρέος μιας χώρας είναι βιώσιμο εφόσον οι οικονομικές της πολιτικές εξασφαλίζουν ότι αποπληρώνεται με τρόπο αξιόπιστο και σταθερό, ώστε η χώρα να μπορεί να ξαναβγεί στις αγορές για να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες της. Όπως γνωρίζετε, η Κύπρος δεν έχει τέτοια δυνατότητα αυτήν τη στιγμή. Εν τούτοις, με την αποφασιστική και έγκαιρη υλοποίηση των οικονομικών πολιτικών που προβλέπει το πρόγραμμα εξυγίανσης και οι οποίες εκτιμάται ότι θα επαναφέρουν τη χώρα στον δρόμο της ανάπτυξης η Κύπρος θα μπορέσει να κάνει το χρέος βιώσιμο και εν τέλει να επιστρέψει στις αγορές.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τι απαντάτε σε αυτούς που υποστηρίζουν ότι θα απαιτηθούν επιπλέον Μνημόνια;
ΕΡΩΤΗΣΗ: Οι πολιτικές που προβλέπει το οικονομικό πρόγραμμα για την Κύπρο και ο επίσημος μηχανισμός οικονομικής βοήθειας που το υποστηρίζει περιγράφονται αναλυτικά στο Μνημόνιο Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών Πολιτικών (MEFP) που υπεγράφη με το ΔΝΤ και το Μνημόνιο Συνεργασίας (MoU) με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΚΤ. Η χρηματοδότηση του προγράμματος είναι πλήρως εξασφαλισμένη, όπως και η χρηματοδότηση για έκτακτες ανάγκες και απρόβλεπτα. Η πρόοδος στην επίτευξη στόχων του προγράμματος θα αξιολογείται κάθε τρίμηνο, τα δε μέτρα που προβλέπουν τα μνημόνια θα συζητούνται με τις αρχές και τους ευρωπαίους εταίρους και αν υφίσταται ανάγκη θα τροποποιούνται με γνώμονα την παραμονή στη πορεία επίτευξης των στόχων.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι η άποψή σας για τα σενάρια σύμφωνα με τα οποία η Κύπρος βαδίζει προς χρεοκοπία και ίσως και προς έξοδο από την ευρωζώνη;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Με τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας η Κύπρος δρομολόγησε πρόγραμμα εξυγίανσης χάρη στο οποίο απετράπη η επώδυνη χρεοκοπία και η ενδεχόμενη έξοδος από την ευρωζώνη. Για να πετύχει το πρόγραμμα έχει μεγάλη σημασία να κοιτάξουμε μπροστά και να υλοποιήσουμε πλήρως και χωρίς καθυστέρηση τις προκριθείσες πολιτικές. Θα καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια συνεργαζόμενοι με τις αρχές για να επιτύχουμε τους στόχους του προγράμματος: να αποκαταστήσουμε την οικονομική σταθερότητα και τη βιωσιμότητα των δημοσιονομικών με απώτερο σκοπό την ισόρροπη οικονομική ανάπτυξη.
Φωτογραφίες: Φιλελεύθερος – IMF