LIFE
27/04/2025 | 17:24
Ημέρα κώδικα Μορς: Πώς έφερε επανάσταση στις επικοινωνίες και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται το 2025 – Το πρώτο μήνυμα και τα περίεργα στοιχεία
Η 27η Απριλίου σηματοδοτεί την επέτειο του κώδικα Μορς, ως φόρο τιμής στον δημιουργό του Σάμιουελ Μόρς. Ο Αμερικανός ζωγράφος Σάμιουελ Φίνλι Μπριζ Μορς, δεν φανταζόταν ποτέ ότι το όνομά του θα απαθανατιζόταν στην ιστορία των τηλεπικοινωνιών.
Η προσωπική τραγωδία σηματοδότησε την έναρξη αυτής της επανάστασης, όταν, το 1825, ο Μορς έλαβε πολύ αργά την είδηση του θανάτου της συζύγου του λόγω των περιορισμών των υφιστάμενων συστημάτων επικοινωνίας.
Το οδυνηρό αυτό γεγονός πυροδότησε την αποφασιστικότητά του να αναπτύξει μια πιο αποτελεσματική μέθοδο μετάδοσης μηνυμάτων σε μεγάλες αποστάσεις.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1830, ο Μορς άρχισε να πειραματίζεται με ηλεκτρομαγνητικά κυκλώματα. Αν και δεν είχε καμία επίσημη εκπαίδευση στον ηλεκτρισμό, είχε την ανεκτίμητη βοήθεια του Άλφρεντ Βέιλ και του Τζόζεφ Χένρι, οι οποίοι του παρείχαν κρίσιμες τεχνικές γνώσεις για την υλοποίηση του οράματός του.
Μαζί ανέπτυξαν όχι μόνο ένα σύστημα κώδικα βασισμένο σε τελείες και παύλες, αλλά και τον ηλεκτρικό τηλέγραφο που θα επέτρεπε τη μετάδοσή του, ο οποίος κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το 1843.
Το σύστημα που επινόησε ο Μορς ήταν λαμπρό στην απλότητά του. Κάθε γράμμα του αλφαβήτου, αριθμός και σημείο στίξης αναπαρίστατο από έναν μοναδικό συνδυασμό σύντομων παλμών (τελείες) και μακρών παλμών (παύλες).
International Morse Code. Via Wikipedia
Το περίφημο “dot-dot-dot-dot, dash-dash-dash-dash-dash, dot-dot-dot-dot-dot-dot” που σημαίνει SOS έγινε το παγκόσμιο μήνυμα κινδύνου, σώζοντας αμέτρητες ζωές σε όλη την ιστορία.
Ποιο ήταν το πρώτο μήνυμα που στάλθηκε;
Η πρώτη δημόσια επίδειξη του τηλέγραφου του Μορς πραγματοποιήθηκε το 1844, με τη μετάδοση του μηνύματος “Τι μας έφερε ο Θεός;” μεταξύ Ουάσινγκτον και Βαλτιμόρης.
Το γεγονός αυτό σηματοδότησε τη γέννηση της εποχής των στιγμιαίων επικοινωνιών, μειώνοντας δραστικά τους χρόνους μετάδοσης πληροφοριών που προηγουμένως βασίζονταν σε αγγελιοφόρους με άλογα ή πλοία.
Η εξάπλωση του κώδικα Μορς ήταν ιλιγγιώδης. Μέσα σε λίγες δεκαετίες, οι τηλεγραφικές γραμμές διέσχισαν ηπείρους και ωκεανούς, συνδέοντας ανθρώπους και έθνη όπως ποτέ άλλοτε.
Ο αντίκτυπός του επεκτάθηκε σε πολλούς τομείς: έφερε επανάσταση στη δημοσιογραφία, καθώς επέτρεψε την κάλυψη ειδήσεων σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, μεταμόρφωσε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, καθώς διευκόλυνε τις ταχείες τακτικές επικοινωνίες, και έδωσε ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη, καθώς επέτρεψε την άμεση πραγματοποίηση εμπορικών συναλλαγών μεταξύ απομακρυσμένων περιοχών.
This Morse key was originally used by Gotthard railway, later by a shortwave radio amateur. Via Wikipedia
Με την έλευση του 20ού αιώνα, ο κώδικας Μορς βρήκε εφαρμογές σε νέες τεχνολογίες, όπως το ραδιόφωνο, και αποδείχθηκε θεμελιώδης στις θαλάσσιες και αεροπορικές επικοινωνίες.
Κατά τη διάρκεια των παγκόσμιων πολέμων, εξειδικευμένοι χειριστές ικανοί να μεταδίδουν και να λαμβάνουν έως και 40 λέξεις ανά λεπτό έγιναν στρατηγικό πλεονέκτημα για όλες τις ένοπλες δυνάμεις.
Αν και οι ψηφιακές τεχνολογίες έχουν σταδιακά αντικαταστήσει τον κώδικα Μορς σε πολλές εμπορικές εφαρμογές, η απλότητα και η ευρωστία του τον διατηρούν επίκαιρο σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Οι λάτρεις του ραδιοφώνου και οι λάτρεις της ιστορίας των επικοινωνιών συνεχίζουν να τον εφαρμόζουν, διατηρώντας αυτή την πολιτιστική κληρονομιά.
Περίεργα στοιχεία για τον κώδικα Μορς
Η αγγλική προέλευση του κώδικα Μορς αφήνει το γράμμα “ñ” χωρίς το δικό του σύμβολο. Ωστόσο, μεταδίδεται και χρησιμοποιείται ως συνένωση των “ν” και “υ”, αφήνοντας αυτόν τον κώδικα: “-.-.-.–“.
Ο Τιτανικός ήταν το πρώτο πλοίο που έστειλε μήνυμα σε κώδικα Μορς, αλλά τίποτα δεν μπόρεσε να γίνει για να αποτραπεί η βύθισή του και μαζί της η απώλεια πολλών ζωών.
Το 1966, οι Ηνωμένες Πολιτείες έγιναν μάρτυρες μιας ζωντανής συνέντευξης του πιλότου Τζερεμία Ντέντον, ο οποίος συνελήφθη εν μέσω του πολέμου του Βιετνάμ και, χάρη στον κώδικα Μορς, μπόρεσε να καταγγείλει ότι βασανιζόταν μόνο με την κίνηση των βλεφάρων του, με την οποία έλεγε κωδικοποιημένα την λέξη “βασανιστήρια”.
Ο κώδικας Μορς μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί για ηχητικά και φωτεινά σήματα. Σε τέτοιο βαθμό, ώστε κατά τη δεκαετία του 1990, μπορούσε κανείς να δει εικόνες σε κινούμενα σχέδια που έδειχναν πώς οι χαρακτήρες επικοινωνούσαν μέσω τοίχων ή καθισμάτων χρησιμοποιώντας αυτό το μέσο επικοινωνίας.
Οι κώδικες αντιστοιχούσαν ανάλογα με τη χρήση των χαρακτήρων στην αγγλική γλώσσα. Γι’ αυτό το λόγο το γράμμα “E”, το πιο κοινό γράμμα στο αγγλικό λεξικό έχει μόνο ένα “”. και το γράμμα “T” έχει κωδικό “-“.
Εάν γίνει λάθος κατά την αποστολή, ο κωδικός σφάλματος που πρέπει να σταλεί είναι 6 ηχητικά σήματα του “E” ομαδοποιημένα σε ζεύγη: ../…/….
Αν θέλετε να εξασκηθείτε ή να μάθετε τον κώδικα Μορς, εδώ είναι η αρχική κωδικοποίηση των γραμμάτων και των αριθμών, γνωρίζοντας ότι η σύμβαση είναι ότι μια τελεία είναι ένας σύντομος κωδικός και μια παύλα είναι ένας μακρύς κωδικός:
Ο κώδικας Μορς στον κινηματογράφο και τον πολιτισμό
Η γλώσσα των τελειών και των παύλας έχει αφήσει ανεξίτηλο σημάδι στην ιστορία του κινηματογράφου, καθώς εμφανίζεται ως κρίσιμο αφηγηματικό στοιχείο σε ταινίες διαφόρων ειδών και εποχών.
Η ταινία “The Dike Destroyers” (Ηνωμένο Βασίλειο, 1955. Σκηνοθεσία: Michael Anderson) απεικονίζει με ιστορική ακρίβεια την τολμηρή επιχείρηση Chastise κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Σε αυτή την αποστολή, μια επίλεκτη βρετανική μοίρα της RAF, γνωστή ως ‘Dam Busters’, ανέλαβε μια από τις πιο τολμηρές και τεχνικά πολύπλοκες αεροπορικές επιδρομές.
Ο κώδικας Μορς αναλαμβάνει κρίσιμο ρόλο ως μέσο συντονισμού μεταξύ των γενναίων πιλότων και της κεντρικής διοίκησης, επιτρέποντας τον ακριβή συγχρονισμό των επιθέσεων σε στρατηγικά γερμανικά θηράματα.
Η ταινία “Το υποβρύχιο” (Γερμανία, 1981. Σκηνοθεσία: Wolfgang Petersen) μας περιορίζει στους στενούς διαδρόμους του U-96, ενός γερμανικού υποβρυχίου κατά τη διάρκεια της μάχης του Ατλαντικού.
Ο κώδικας Μορς βρίσκεται στο επίκεντρο ως ο ομφάλιος λώρος με τον έξω κόσμο, μεταδίδοντας τόσο τις στρατιωτικές εντολές όσο και την ολοένα και πιο απελπιστική κατάσταση της Γερμανίας. Οι ασυρματιστές του υποβρυχίου, με συνεχή προσοχή στα ακουστικά τους, ερμηνεύουν τα μηνύματα που καθορίζουν τη ζωή ή το θάνατο του πληρώματος.
Η ταινία “Decoding the Enigma” (Ηνωμένο Βασίλειο, 2014. Σκηνοθεσία: Morten Tyldum) μας βυθίζει στην εκπληκτική ιστορία της μαθηματικής ιδιοφυΐας Alan Turing.
Η ταινία καταγράφει πώς ο Τούρινγκ και η ομάδα του στο Bletchley Park αντιμετώπισαν τη φοβερή πρόκληση της αποκρυπτογράφησης του γερμανικού κώδικα Enigma, που θεωρούνταν απαραβίαστος.
Η πρωτοποριακή του μηχανή “Christopher”, ο πρόδρομος των σύγχρονων υπολογιστών, κατέστησε δυνατή την ερμηνεία των υποκλαπέντων εχθρικών επικοινωνιών με κώδικα Μορς, αποκαλύπτοντας κρίσιμες στρατηγικές πληροφορίες.
Το “Παράσιτα” (Νότια Κορέα, 2019. Σκηνοθεσία: Bong Joon-ho), βραβευμένο με πολλά Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και για την καλύτερη ταινία, ενσωματώνει ευφυώς τον κώδικα Μορς στην αφήγησή του για την κοινωνική ανισότητα.
Σε ένα σημείο της ταινίας, ο πατριάρχης της οικογένειας Κιμ ανακαλύπτει μηνύματα κώδικα Μορς που μεταδίδονται με φώτα που αναβοσβήνουν, αποκαλύπτοντας μια ανησυχητική πραγματικότητα που κρύβεται κάτω από την πολυτελή έπαυλη Παρκ.
Έχει επίσης αποτελέσει μέρος της μουσικής ποπ κουλτούρας, καθώς για παράδειγμα η εναρκτήρια μελωδία του τραγουδιού “YYZ” των Rush παίζει τα γράμματα “YYZ” σε κώδικα Μορς, που είναι ο κωδικός του αεροδρομίου του Τορόντο, ένα άλλο παράδειγμα είναι επίσης ο χαρακτηριστικός ήχος που έπαιζαν τα κινητά της Nokia όταν λάμβαναν μηνύματα κειμένου, μπορείτε να μαντέψετε; Η κωδικοποίηση “SMS”.
Πρόδρομος της ψηφιακής εποχής
Η κληρονομιά του κώδικα Μορς υπερβαίνει την πρακτική του λειτουργία. Αποτελεί μια από τις πρώτες γλώσσες που σχεδιάστηκαν ειδικά για την τεχνολογία, προλαβαίνοντας θεμελιώδεις έννοιες της ψηφιακής εποχής, όπως η δυαδική κωδικοποίηση.
Η ανάπτυξή του δείχνει πώς ο συνδυασμός της τεχνικής καινοτομίας και της ανθρώπινης ανάγκης μπορεί να παράγει λύσεις σε πολύπλοκα προβλήματα.
Και αν θέλετε να μάθετε πώς ακούγεται το όνομά της ή να μάθετε τι πραγματικά σημαίνει ο κώδικας που ακούγεται στο ραδιόφωνο όταν μια ποδοσφαιρική ομάδα πετυχαίνει γκολ σε έναν αγώνα, σας παραπέμπουμε σε αυτόν τον ιστότοπο όπου μπορείτε να τον ακούσετε.
ΠΗΓΗ: Euronews
