Ο πιο γνωστός αναλυτής στην Τουρκία έχει γνώμη -και την γράφει- για τις συζητήσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ για τα F-16: “Η Ελλάδα ως η κερδισμένη”, τι χάσαμε, τι βρήκαμε…

Με τίτλο «Διαπραγματεύσεις F-16 με τις ΗΠΑ και δύο σενάρια για τους S-400: τι χάσαμε και τι βρήκαμε;» δημοσιεύτηκε άρθρο γνώμης του πιο γνωστού δημοσιογράφου Murat Yetkin στον ομώνυμο ειδησεογραφικό ιστότοπο, στο οποίο καταγράφονται τα κάτωθι:

Αφού ο Πρόεδρος υπέγραψε και έστειλε την κοινοβουλευτική έγκριση για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν (Joe BIden) ενημέρωσε το Κογκρέσο για την πώληση 40 μαχητικών αεροσκαφών F-16 και 79 κιτ αναβάθμισης στην Τουρκία έναντι 23 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ξεκινώντας μια διαδικασία 15 ημερών.

Η αμερικανική κυβέρνηση παρουσίασε την ενημέρωση μαζί με την πώληση 40 μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Ελλάδα έναντι 8,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ώστε το αντιτουρκικό αίσθημα στο Κογκρέσο να μην εμποδίσει την πώληση.

Υπάρχει μια άλλη λεπτομέρεια εδώ, εκτός από το γεγονός ότι η Τουρκία συμφώνησε να ενισχύσει το έλλειμμα αεράμυνας της Ελλάδας για να καλύψει το έλλειμμα αεράμυνας της Τουρκίας:

Είναι αξιοσημείωτο ότι ενώ από την Ελλάδα ζητήθηκαν μόνο 8,6 δισ. δολάρια για 40 μαχητικά αεροσκάφη F-35 (τα πρώτα και μοναδικά πραγματικά μαχητικά αεροσκάφη 5ης γενιάς στον κόσμο), από την Τουρκία, για τον ίδιο αριθμό F-16 (4ης γενιάς) και 79 κιτ ενημέρωσης ζητήθηκε 2,5 φορές μεγαλύτερο ποσό, 23 δισεκατομμύρια δολάρια.

• Αυτά τα F-35 θα ήταν της Τουρκίας

Ωστόσο, στις 21 Ιουνίου 2018, όταν η Τουρκία παρέλαβε το πρώτο αεροσκάφος από τα 100 F-35, για τα οποία θα πλήρωνε μόνο 11 δισεκατομμύρια δολάρια, στις εγκαταστάσεις του σχεδιαστή και κύριου κατασκευαστή Lockheed-Martin στο Τέξας, η αγορά F-35 από την Ελλάδα δεν υπήρχε καν στο τραπέζι: η Τουρκία δεν είχε ακόμη εισέλθει σε οικονομική κρίση, αλλά η Ελλάδα πάλευε να βγει από αυτήν.

Ήδη από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, σύμφωνα με το στρατηγικό σχεδιασμό, η Τουρκία (με απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής Αμυντικής Βιομηχανίας στις 12 Ιουλίου 2002) εντάχθηκε στο έργο «μαχητικό αεροσκάφος του μέλλοντος» ως συμπαραγωγός.

Οι άλλες χώρες παραγωγής ήταν οι ΗΠΑ, το ΗΒ, η Ιταλία, η Ολλανδία, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Δανία και η Νορβηγία. Επιπλέον, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και το Ισραήλ έγιναν άμεσοι αγοραστές.

Τουρκικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των TUSAŞ, Alp Aviation, Kale Group και AYESAŞ, επρόκειτο να παράγουν συνολικά 1005 ανταλλακτικά F-35 στην Τουρκία, δημιουργώντας όγκο 7,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την τουρκική αμυντική βιομηχανία, καθώς και νέα τεχνολογία.

Τα πρώτα 6 F-35 θα έφταναν στην 7η Διοίκηση της Κύριας Αεριωθούμενης Βάσης της Malatya τον Νοέμβριο του 2019 και θα ξεκινούσε η εκπαίδευση πιλότων.

• Τα καλά νέα που περίμενε ο Erdoğan

Από τον Ιανουάριο του 2024, η Τουρκία δεν θα μπορεί να αγοράζει F-35 και θα πληρώνει περισσότερα για την αναβάθμιση του στόλου της των F-16 από όσα θα πληρώσει η Ελλάδα για τα F-35, παρά τις προσπάθειές της να ξεπεράσει την οικονομική της κρίση.

Σε όσους θέλουν να εξηγήσουν αυτή την κατάσταση με την κατασκευή του Εθνικού Αεροσκάφους Μάχης (NCA ή TF-X), που υποστηρίζουν ότι τα F-16 θα είναι επαρκή μέχρι να ενταχθεί το NCA στον στόλο, υπενθυμίζεται σπάνια ότι το έργο NCA θα μπορούσε να προχωρήσει πολύ πιο εύκολα αν η Τουρκία είχε τα F-35 και την τεχνολογία τους.

Διότι το να το θυμόμαστε αυτό θα σήμαινε κριτική στο γεγονός ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει κίνδυνο ελλείμματος αεράμυνας από το 2018 παράλληλα με μια οικονομική κρίση.

Ο Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν (Erdoğan), ο οποίος έχει την εξουσία σε αυτή τη διαδικασία, στο πλαίσιο του Προεδρικού Κυβερνητικού Συστήματος, δήλωσε μετά την προσευχή της Παρασκευής στις 26 Ιανουαρίου ότι ένα θετικό αποτέλεσμα από τις ΗΠΑ θα επιτρέψει τη διαδικασία αποστολής των F-16 στην Τουρκία, τη διαδικασία επισκευής και συντήρησης να ξεκινήσει.

Αυτή ήταν ουσιαστικά η πρώτη επίσημη παραδοχή του γεγονότος ότι ορισμένα από τα 243 F-16 που έχει σε ενεργό υπηρεσία η τουρκική Πολεμική Αεροπορία -σύμφωνα με επίσημα αρχεία- δεν είναι πλήρως λειτουργικά λόγω ανταλλακτικών, προβλημάτων επισκευής και συντήρησης που προκαλούνται από το εμπάργκο όπλων των ΗΠΑ.

• Πώς φτάσαμε ως εδώ;

Μετά την εξασφάλιση της σύμβασης F-35 για την ενίσχυση του στόλου της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας, ήρθε η ώρα να ενισχυθεί η αντιπυραυλική άμυνα της Τουρκίας, το σημαντικότερο έλλειμμα της Τουρκίας.

Στις 26 Σεπτεμβρίου 2013, η κυβέρνηση του Κόμματος AK ανακοίνωσε ότι το σύστημα FT-2000 της κινεζικής CPMIEC είχε κερδίσει τον διαγωνισμό. Προέκυψαν δύο προβλήματα.

Το πρώτο ήταν ότι η κινεζική εταιρεία μόλις λίγους μήνες νωρίτερα, τον Φεβρουάριο του 2013, είχε μπει στη μαύρη λίστα των ΗΠΑ για το εμπόριο της με τη Συρία, το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα. Δεύτερον, το FT-2000 ήταν μια αναβαθμισμένη έκδοση των ρωσικών πυραύλων S-300 και η Κίνα σχεδίαζε να αγοράσει τα πιο εξελιγμένα S-400, τα οποία είχαν χάσει στο διαγωνισμό.

Τον Οκτώβριο του 2015, οι ΗΠΑ και η Γερμανία απέσυραν τους πυραύλους Patriot που είχαν αναπτύξει στην Τουρκία ως μέρος του ΝΑΤΟ σε περίπτωση πυραυλικής επίθεσης στην αρχή του συριακού εμφυλίου πολέμου, η απειλή δεν ήταν πλέον το καθεστώς της Δαμασκού, αλλά το ISIS.

Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ έγιναν τεταμένες.

• Ρωσική κρίση, 15 Ιουλίου και S-400

Ο τότε πρωθυπουργός Ahmet Davutoğlu ανακοίνωσε την ακύρωση του κινεζικού διαγωνισμού στις 15 Νοεμβρίου, λίγο πριν ο Πρόεδρος Erdoğan ανοίξει τη Σύνοδο Κορυφής των G20 στην Αττάλεια στις 15-16 Νοεμβρίου.

Λιγότερο από δέκα ημέρες αργότερα, στις 24 Νοεμβρίου, τουρκικά F-16 κατέρριψαν ένα ρωσικό αεροσκάφος Su-24 που παραβίαζε τα συριακά σύνορα. Ήταν το πρώτο ρωσικό αεροσκάφος που καταρρίφθηκε από μέλος του ΝΑΤΟ.

Οι σχέσεις με τη Ρωσία βυθίστηκαν σε βαθιά κρίση. Οι προσπάθειες για συμφιλίωση ξεκίνησαν αμέσως. Στις 29 Ιουνίου ανακοινώθηκε ότι η μυστική διπλωματία είχε αποφέρει αποτελέσματα και η κρίση είχε ξεπεραστεί. Δύο εβδομάδες αργότερα, η απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016 κλόνισε όλες τις πολιτικές ισορροπίες. Ο Erdoğan είδε τις ΗΠΑ να φιλοξενούν τον Fethullah Gülen, τον εγκέφαλο της απόπειρας, πίσω από την κρίση.

Το βράδυ της απόπειρας, έγινε σαφές ότι οι πύραυλοι Stinger, προδιαγραφών ΝΑΤΟ που είχε στην κατοχή της η Τουρκία, δεν αναγνώριζαν ως «εχθρό» τα F-16 που έλεγχαν οι πραξικοπηματίες. Ωστόσο, οι ρωσικής κατασκευής πύραυλοι που κατασχέθηκαν από το PKK είχαν αυτό το χαρακτηριστικό.

Στις 27 Δεκεμβρίου 2017, ανακοινώθηκε ότι είχε επιτευχθεί συμφωνία 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τη Ρωσία για δύο συστήματα αεράμυνας S-400 με την εταιρεία Rosboronexport.

• Ο Trump αποκλείει την Τουρκία από τα F-35

Οι ΗΠΑ είχαν αρχίσει να υποστηρίζουν ότι τόσο τα F-35 όσο και τα S-400 χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη και μαθαίνουν ο ένας από τον άλλο, θέτοντας σε κίνδυνο τις άμυνες του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με το νόμο για την αντιμετώπιση των αντιπάλων της Αμερικής μέσω κυρώσεων (CAATSA), το Κογκρέσο ασκεί πιέσεις για κυρώσεις εναντίον όσων εμπορεύονται όπλα με τη Ρωσία.

Εν τω μεταξύ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ (Donald Trump) είχε αρχίσει να απειλεί την Τουρκία για άλλους λόγους, όπως για την απελευθέρωση του πάστορα Edward Brunson, ο οποίος είχε φυλακιστεί σε σχέση με τις 15 Ιουλίου. Το 2018, για παράδειγμα, σημειώθηκε η πρώτη νομισματική κρίση μετά το μήνυμά του «Θα σου καταστρέψω την οικονομία σου».

Στις 6 Ιουνίου 2019, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Mark Esper ενημέρωσε τον Τούρκο Υπουργό Εθνικής Άμυνας Hulusi Akar ότι το κοινό πρόγραμμα παραγωγής F-35 θα ανασταλεί, εάν η Τουρκία λάβει τους S-400.

Στις 14 Ιουλίου, ο Πρόεδρος Erdoğan δήλωσε ότι δεν υπήρχε επιστροφή από την αγορά των S-400 λόγω της απειλής των F-35. «Προσπαθούμε να εγγυηθούμε την ειρήνη και τη δική μας εθνική ασφάλεια», είπε.

Η πρώτη πυραυλική συστοιχία S-400 παραδόθηκε στην Άγκυρα στις 12-15 Ιουλίου 2019. Στις 23 Αυγούστου, οι ΗΠΑ απέσυραν τη νέα προσφορά Patriot στην Τουρκία. Στις 27 Αυγούστου ξεκίνησε η παράδοση της δεύτερης συστοιχίας S-400 (που θα ολοκληρωθεί στις 15 Σεπτεμβρίου).

Στις 28 Αυγούστου, ο Esper είπε: «Είτε F-35 είτε S-400, όχι και τα δύο», οι ΗΠΑ είχαν αφαιρέσει την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35.

• Ο στρατός κατέληξε στη φόρμουλα των F-16

Τα δύο αεροσκάφη που είχε παραλάβει η Τουρκία το 2018, αλλά εξακολουθούσαν να κρατούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες στην αεροπορική βάση Luke στην Αριζόνα, επίσης δεν θα παραδοθούν.

Σε αυτό το στάδιο το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας ανέδειξε την ανάγκη αναβάθμισης του στόλου των F-16, με την προσδοκία να ανακτηθούν τα 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια που καταβλήθηκαν για αυτά τα αεροσκάφη. Η επιτυχία της Τουρκίας στην παραγωγή UAV και UCAV τα τελευταία χρόνια ήταν σημαντική, συνέβαλε στην τακτική άμυνα, αλλά δεν μπόρεσε να λύσει το σοβαρό στρατηγικό αμυντικό έλλειμμα που θα προέκυπτε στα 10 χρόνια απώλειας των F-35.

Η είσοδος της NCA με την ονομασία «Kaan» στην τουρκική Πολεμική Αεροπορία ως κύρια δύναμη φαινόταν να ξεπερνά τα 10 χρόνια.

Από την άλλη, το αυξανόμενο αντιτουρκικό αίσθημα στο αμερικανικό Κογκρέσο με τη συμβολή του λόμπι της Ελλάδας, της Αρμενίας και του Ισραήλ δεν επέτρεψε την πώληση των F-16.

Η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, η επιθυμία της Σουηδίας και της Φινλανδίας να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ και η απαίτηση του Erdoğan για μέτρα κατά του PKK για την έγκριση (του πρωτοκόλλου) οδήγησαν τον Biden να προτείνει τελικά τη φόρμουλα «F-16 έναντι της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ».

• Ο ρόλος του Υπουργού Άμυνας Güler

Στην πρόσφατη αυτή περίοδο, δύο ενέργειες του Υπουργού Εθνικής Άμυνας Yaşar Güler έπαιξαν σημαντικό ρόλο. Εν μέσω της κρίσης στη Γάζα, στις 16 Νοεμβρίου, μια ημέρα πριν από το ταξίδι του Erdoğan στη Γερμανία και αφού η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης καθυστέρησε την ψηφοφορία για τη Σουηδία, έθεσε το θέμα της αγοράς των Eurofighter.

Με αυτόν τον τρόπο, ο Güler έλεγε ότι η Τουρκία χρειαζόταν μαχητικά αεροσκάφη για να ενισχύσει τη στρατηγική αεράμυνα της και ότι αν δεν επρόκειτο να είναι F-16, θα έπρεπε να είναι συμβατά με το ΝΑΤΟ (και όχι, για παράδειγμα, τα ρωσικά Su-35). Όπως ήταν φυσικό, το μήνυμα του Güler απευθυνόταν και στα μέλη του ΝΑΤΟ και στις ΗΠΑ, ο στρατός τόνισε την ανάγκη να παραμείνει η Τουρκία στο ΝΑΤΟ.

Χρειάστηκαν μερικά βήματα για να πειστεί το ελληνικό λόμπι, το οποίο ο Biden υποστηρίζει. Λέγοντας «Μπορεί να έρθουμε ξαφνικά μια νύχτα», ο Erdoğan είχε πει ότι δεν θα ξανασυναντηθεί ποτέ με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος είχε αντιταχθεί στο αίτημα της Τουρκίας για F-16 ενώπιον των ΗΠΑ, αλλά όπως ο Erdoğan, έτσι και ο Μητσοτάκης κέρδισε ξανά τις εκλογές.

• Επανεκκίνηση και κατάληξη

Ο Erdoğan επισκέφθηκε την Αθήνα στις 7 Δεκεμβρίου και έδωσε το μήνυμα «Είμαστε και οι δύο μέλη του ΝΑΤΟ, είμαστε σύμμαχοι». Στο τηλεφώνημά του στις 14 Δεκεμβρίου στον Erdoğan για να τον συγχαρεί για την επίσκεψή του, ο Biden είπε:

«Περάστε τη Σουηδία από το Κοινοβούλιο και εγώ θα περάσω το F-16 από το Κογκρέσο». Ήταν σχεδόν μια πρόταση «δώστε αυτό και τελειώστε το». Ωστόσο, αυτό το μήνυμα δεν πέρασε στο τουρκικό κοινό, λες και συζήτησαν μόνο για τη Γάζα και το Ισραήλ.

Στις 16 Δεκεμβρίου, ο Güler ανέφερε ξανά τα Eurofighter, εάν τα F-16 δεν ήταν διαθέσιμα, έπρεπε να πειστεί η Γερμανία.

Ο Erdoğan ανακοίνωσε τη φόρμουλα Biden στις 18 Δεκεμβρίου. Με το πράσινο φως που δόθηκε στην Ομάδα του Κόμματος AK, η απόφαση για τη Σουηδία ψηφίστηκε από την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της T/Εθνοσυνέλευσης στις 26 Δεκεμβρίου. Το Υπουργείο Εξωτερικών υπό τον Hakan Fidan είχε πείσει το MHP, το οποίο είχε αντίρρηση για το PKK, ενώ το CHP είχε ήδη ανακοινώσει ότι θα ψηφίσει υπέρ.

Το μόνο που απέμενε ήταν το πολιτικό ρίσκο που θα αναλάμβανε ο Erdoğan: Τι θα γινόταν αν η Σουηδία γινόταν μέλος με την απόφαση του κοινοβουλίου και ο Biden έλεγε: «Συγγνώμη, προσπάθησα αλλά δεν πέτυχε» και ο Erdoğan θα ήταν στο θέση του Kenan Evren μετά το πραξικόπημα της 12ης Σεπτεμβρίου, «εξαπατηθήκαμε»;

• Ο Blinken ήρθε για αυτή τη φόρμουλα

Αυτό, όχι η Γάζα και το Ισραήλ, ήταν ο κύριος λόγος που οδήγησε τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken στην Κωνσταντινούπολη και μετά στην Αθήνα στις 5 Ιανουαρίου.

Ολοκληρώθηκε έτσι η πώληση των F-16 στην Τουρκία στο ίδιο πακέτο με την πώληση των F-35 στην Ελλάδα. Με άλλα λόγια, τα μέλη του Κογκρέσου που ήθελαν να μπλοκάρουν την Τουρκία θα εμπόδιζαν και την Ελλάδα με αυτόν τον τρόπο, μόλις την εκλογική χρονιά.

Η διαδικασία, η οποία κρύωσε με τη σφαγή εννέα στρατιωτών του PKK στην επίθεση στις 12 Ιανουαρίου, ολοκληρώθηκε με την έγκριση του Erdoğan και την ψήφιση της ένταξης της Σουηδίας με ψήφους 287 έναντι 55 στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση στις 23 Ιανουαρίου και την παράδοσή της στις ΗΠΑ με την υπογραφή του Erdoğan.

• Δύο σενάρια για τους S-400

Εάν η Τουρκία δεν είχε αγοράσει τους S-400, τα F-35 θα ήταν στην τουρκική Πολεμική Αεροπορία από τον Μάρτιο του 2019.

Η άφιξη των F-35 δεν θα εμπόδιζε την Τουρκία να αναπτύξει τα δικά της UCAV, να δρομολογήσει το έργο NCA, να επιταχύνει την κατασκευή των δικών της πολεμικών πλοίων ή το έργο του τανκς Altay, το οποίο έχει γίνει ένα άλυτο ζήτημα. Αντίθετα, θα μπορούσε να το είχε επιταχύνει.

Διαβάστε: Μόνον αν εγκαταλείψει το ρωσικό σύστημα S-400 μπορεί να ελπίζει η Τουρκία στην αγορά των F-35: Η Βικτόρια Νούλαντ το κατέστησε σαφές στην Άγκυρα

Το Ισραήλ επιτέλους ξυπνά αναφορικά με την κατοχική Τουρκία: Το Εβραϊκό Κράτος ενισχύει τους δεσμούς του με την Κύπρο, προχωρά με το υποθαλάσσιο ηλεκτρικό καλωδίο

Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE