Γιατί η προσεδάφιση στη Σελήνη αποδεικνύεται πιο δύσκολη σήμερα από ό,τι πριν από 50 χρόνια: Η τελευταία αποτυχία του Peregrine- Οι ιδιοτροπίες του εδάφους του Φεγγαριού [videos]
FILE PHOTO A handout photo made available by the National Aeronautics and Space Administration (NASA) shows astronaut Edwin ‘Buzz’ Aldrin deploying the Passive Seismic Experiment Package. To the left of the United States flag in the background is the lunar surface television camera in this photo taken by ‘Apollo 11’ commander and first Man on the Moon, Neil Armstrong, on 20 July 1969 EPA/NEIL ARMSTRONG/NASA
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ήταν μια άψογη εκτόξευση. Τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας, ο πύραυλος Vulcan Centaur έφυγε πρός το σκοτάδι πάνω από το ακρωτήριο Κανάβεραλ, έριξε τους συμπαγείς πυραύλους του και απελευθέρωσε το διαστημόπλοιο Peregrine στην τέλεια τροχιά για την αποστολή ορόσημο στο φεγγάρι.
Η επιτυχία ώθησε ένα “Ye-haw!”(ζήτω) από τον Tory Bruno, τον διευθύνοντα σύμβουλο της United Launch Alliance, που κατασκεύασε τον πύραυλο: τελικά αυτή ήταν η παρθενική πτήση του Vulcan. Αλλά δεν άργησε να αλλάξει η διάθεση. Η Astrobotic, η εταιρεία πίσω από το Peregrine, ανακάλυψε ότι το διαστημόπλοιο είχε διαρροή προωθητικού. Και χωρίς επαρκή καύσιμα, οι πιθανότητες να προσγειωθεί ήπια στο φεγγάρι έπεσαν γρήγορα στο μηδέν.
Έχει περάσει περισσότερο από μισός αιώνας από τότε που η Nasa προσγείωσε αστροναύτες στο Φεγγάρι και τους έφερε όλους με ασφάλεια στο σπίτι. Δεν θα έπρεπε η προσγείωση στη σεληνιακή επιφάνεια σήμερα να είναι, αν όχι αρκετά ασήμαντη, τουλάχιστον απλή; Η πυραυλική επιστήμη των μέσων του 20ού αιώνα δεν έχει καταστεί η βασική γνώση του 21ου;
Το Peregrine δεν είναι η μόνη πρόσφατη αποτυχία. Ενώ η Κίνα και η Ινδία έχουν τοποθετήσει ρομποτικά σκάφη στο Φεγγάρι, το ρωσικό Luna 25 προσγειώθηκε πέρυσι, σχεδόν 60 χρόνια αφότου το Luna 9 της Σοβιετικής Ένωσης σημείωσε την πρώτη ήπια προσγείωση. Τα διαστημόπλοια που κατασκευάστηκαν από ιδιωτικές εταιρείες έχουν 100% ρεκόρ αποτυχίας στο Φεγγάρι: το ισραηλινό προσεδάφιο Beresheet συνετρίβη το 2019, ενώ ένα ιαπωνικό προσεδάφιο που κατασκευάστηκε από το ispace συνετρίβη πέρυσι. Το Peregrine έχει τρεις ήττες.
Μια θεμελιώδης πρόκληση, λέει ο Jan Wörner, πρώην γενικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESa), είναι το βάρος. «Είσαι πάντα κοντά στην αποτυχία γιατί πρέπει να είσαι ελαφρύς αλλιώς το διαστημόπλοιο δεν θα πετάξει. Δεν μπορείτε να έχετε μεγάλο περιθώριο ασφαλείας».
Επιπλέον, σχεδόν κάθε διαστημόπλοιο είναι ένα πρωτότυπο. Εκτός από σπάνιες περιπτώσεις, όπως οι δορυφόροι επικοινωνιών Galileo, τα διαστημόπλοια είναι μηχανές κατά παραγγελία. Δεν παράγονται μαζικά με τα ίδια δοκιμασμένα συστήματα και σχέδια. Και μόλις αναπτυχθούν στο διάστημα, είναι μόνοι τους. «Αν έχετε πρόβλημα με το αυτοκίνητό σας, μπορείτε να το επισκευάσετε, αλλά στο διάστημα δεν υπάρχει καμία ευκαιρία», λέει ο Wörner. «Ο χώρος είναι μια διαφορετική διάσταση».
Το ίδιο το Φεγγάρι παρουσιάζει τα δικά του προβλήματα. Υπάρχει βαρύτητα – το ένα έκτο όσο στη Γη – αλλά όχι ατμόσφαιρα. Σε αντίθεση με τον Άρη, όπου τα διαστημόπλοια μπορούν να πετάξουν στον προορισμό τους και να φρενάρουν με αλεξίπτωτα, οι προσγειώσεις στο Φεγγάρι εξαρτώνται αποκλειστικά από τους κινητήρες. Εάν έχετε έναν μόνο κινητήρα, όπως συνηθίζουν οι μικρότεροι ανιχνευτές, πρέπει να είναι κατευθυνόμενος, γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος να ελέγξετε την κάθοδο.
Για να περιπλέκονται περισσότερο τα πράγματα, ο κινητήρας πρέπει να έχει γκάζι, που να επιτρέπει την ώθηση να κλίνει προς τα πάνω και προς τα κάτω. «Συνήθως αναφλέγεται και παρέχει μια σταθερή ώθηση», λέει ο Nico Dettmann, επικεφαλής της ομάδας σεληνιακής εξερεύνησης της Esa. “Η αλλαγή της ώθησης κατά τη διάρκεια των εργασιών προσθέτει πολύ μεγαλύτερη πολυπλοκότητα.”
Και όμως, μετά τις πρώτες προσγειώσεις στη Σελήνη πίσω στη δεκαετία του ’60, είναι δύσκολο να κατανοήσουμε γιατί το Φεγγάρι παραμένει ένας τόσο δύσκολος προορισμός.
Τα αρχεία της αποστολής στη Σελήνη παρέχουν μια ένδειξη: αμέσως μετά το πρόγραμμα Apollo, οι προσεδαφίσεις στο Φεγάρι έπεσαν σε δυσμένεια. Όταν το κινεζικό διαστημόπλοιο Chang’e 3 προσγειώθηκε το 2013, έκανε την πρώτη ομαλή προσγείωση στο Φεγγάρι μετά το σοβιετικό Luna 24 το 1976.
«Υπήρχαν δεκαετίες που δεν αναπτύχθηκαν συστήματα προσγείωσης», λέει ο Dettmann. «Η τεχνολογία δεν είναι τόσο κοινή ώστε να μπορείς να μάθεις εύκολα από τους άλλους».
Η δοκιμή, λοιπόν, είναι κρίσιμη. Αλλά ενώ οι πύραυλοι μπορούν να συναρμολογηθούν, οι επιλογές είναι πιο περιορισμένες για τα διαστημόπλοια. Οι δοκιμές μπορούν να ελέγξουν εάν η ισχύς και η πρόωση, η πλοήγηση, οι επικοινωνίες και τα όργανα λειτουργούν και τα διαστημόπλοια κλονίζονται για να διασφαλιστεί ότι μπορούν να αντέξουν τους έντονους κραδασμούς της εκτόξευσης, αλλά δεν υπάρχει ικανός τρόπος για να προσομοιώσετε μια προσγείωση σε φεγγάρι. «Είναι πολύ πιο δύσκολο να χαρακτηριστεί και να επικυρωθεί ένα σεληνιακό προσεδάφιο από πολλά άλλα διαστημικά συστήματα», λέει ο Dettmann.
Κατά τη διάρκεια του διαστημικού αγώνα, η Nasa ξόδεψε ένα εκπληκτικό ποσό 25 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τον Απόλλωνα. Εξακολουθούσε να σημειώνει συνεχείς αποτυχίες πριν φτάσει στο φεγγάρι. Τώρα διαθέτει 70 χρόνια θεσμικής γνώσης και μια κουλτούρα προσανατολισμένη στον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη δοκιμή διαστημικών σκαφών. Ωστόσο, στο πλαίσιο του νέου προγράμματος Commercial Lunar Payload Services (CLPS), η υπηρεσία επιδιώκει να μειώσει το κόστος και να τονώσει τη διαστημική βιομηχανία των ΗΠΑ πληρώνοντας ιδιωτικές εταιρείες, όπως η Astrobotic και η Intuitive Machines με έδρα το Χιούστον .
Θα πρέπει να αναμένονται περισσότερες χαμένες αποστολές. «Αυτές οι εταιρείες είναι όλες σχετικά νέες. Και συγκριτικά, κάνουν αυτές τις αποστολές για να βάλουν λεφτά στις τσέπες τους», λέει ο Δρ Joshua Rasera, επιστημονικός συνεργάτης στο Imperial College του Λονδίνου. Αλλά η στρατηγική τους πρέπει να αποδώσει, λέει, γιατί οι εταιρείες μαθαίνουν από τις αποτυχίες τους. «Εξακολουθεί να καταλήγει να είναι φθηνότερο σε σχέση με τον συνολικό αριθμό των αποστολών», λέει, «ακόμη κι αν οι μερικές από αυτές μπορεί να συντριβούν».
Με πληροφορίες από theguardian.com
Ελλάδα Αθήνα
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE