Ο φονικός σεισμός άλλαξε εντελώς το παιχνίδι στην Τουρκία: Σε πολύ δύσκολη θέση ο Σουλτάνος, τον προειδοποιεί η γαλλική Le Monde

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Για τις γενοκτονίες των… άλλων: Η Τουρκία θα στηρίξει τη μήνυση που κατέθεσε στο Διεθνές Δικαστήριο η Νότια Αφρική κατά του Ισραήλ, για τη Γάζα

Η κρίση νομιμότητας του νεοσουλτάνου και οι συνέπειές της: Οι Αμερικανοί …”σφάζουν” τον Ερντογάν με το βαμβάκι, δεν είναι πια επιλογή του η ένταση με την Ελλάδα…

Εξαρτάται η τύχη της ανθρωπότητας από τις «διαθέσεις» της Τεχνητής νοημοσύνης; Οι ΗΠΑ καλούν Κίνα και Ρωσία να δεσμευτούν ότι άνθρωποι θα ελέγχουν τα πυρηνικά τους όπλα

Στην εφημερίδα Le Monde ανταπόκριση του Nicolas Bourcier από την Κωνσταντινούπολη σημειώνει ότι ο σεισμός και η οικονομική κρίση έχουν πλήξει τη δημοτικότητα του Τούρκου προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν, λίγες εβδομάδες πριν από τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της 14ης Μαΐου.

Την ίδια στιγμή, στη διεθνή σκηνή, η πολιτική του ως εξισορροπιστή έναντι των ΗΠΑ και της Ρωσίας φαίνεται να αγγίζει τα όριά της.

ΤΙΤΛΟΣ: Στην Τουρκία, ο πρόεδρος Erdogan αντιμέτωπος με δυσκολίες σε πολλά μέτωπα έξι εβδομάδες πριν από τις εκλογές / En Turquie, le président Erdogan en difficulté sur plusieurs fronts à six semaines des élections].

Μετά το πλήγμα του καταστροφικού σεισμού της 6ης Φεβρουαρίου, μιας οικονομικής κρίσης δίχως τέλος και της έλλειψης ρευστότητας ξένων κεφαλαίων, η δύναμη του προέδρου Erdogan και του κόμματός του AKP καταγράφει, μέρα με τη μέρα, πλήρη πτώση στις δημοσκοπήσεις.

Μετά τον σεισμό, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν σχεδόν ομόφωνα την ίδια τάση υπέρ μιας πολιτικής εναλλαγής, όπου ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης, Kemal Kiliçdaroglu, προηγείται του αρχηγού του κράτους με διαφορά 3 έως 6 μονάδων, ή δείχνει να τον κερδίζει ήδη από τον πρώτο γύρο. Κάτι αδιανόητο μόλις πριν από δύο μήνες.

«Ο σεισμός άλλαξε το παιχνίδι», λέει ο πολιτικός επιστήμονας Berk Esen, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Sabanci της Κωνσταντινούπολης, «επειδή παγίωσε την υποστήριξη προς τον Kiliçdaroglu και κατέδειξε την ανικανότητα της κυβέρνησης».

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Αυτή η καταστροφή είναι, σύμφωνα με τον δοκιμιογράφο και οικονομολόγο Mehmet Altan, «ένα κομβικό γεγονός στην ιστορία μας».

«Αποκάλυψε στα μάτια της παγκόσμιας κοινότητας την τουρκική ηγεσία όπως ακριβώς είναι, που ενεργεί μόνο για τη δική της επιβίωση στην κεφαλή της χώρας», υπογραμμίζει ο ίδιος. «Δεδομένου του αποτελέσματος, η εξισορροπητική πολιτική του προέδρου φαίνεται να έχει φτάσει στα όριά της, τόσο στην Τουρκία όσο και στη διεθνή σκηνή».

Μέσα σε λίγες εβδομάδες, ο αρχηγός του κράτους είδε τα σύννεφα να πυκνώνουν. Πρώτα με τις ΗΠΑ και την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν (Antony Blinken) στην Άγκυρα στις 20 Φεβρουαρίου.

Λίγα στοιχεία διέρρευσαν κατά τη συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του, Mevlüt Çavusoglu, αλλά μάθαμε, δεκαπέντε ημέρες αργότερα, ότι η Τουρκία είχε ξαφνικά σταματήσει κάθε διαμετακόμιση ή παράδοση στη Ρωσία αγαθών και εμπορευμάτων που υπόκεινται σε κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Μια απόφαση που ελήφθη χωρίς επίσημη δήλωση. Η ανακοίνωσή της θα ήταν «παραδοχή κάποιας ενοχής», εξήγησε στη ρωσική εφημερίδα Izvestia, στις 10 Μαρτίου, ένας ειδικός για το θαλάσσιο εμπόριο.

Μέχρι εκείνη την ημερομηνία οι τουρκικές αρχές δεν είχαν ακούσει τις επανειλημμένες προειδοποιημένες από την Ουάσιγκτον και τους Ευρωπαίους και επωφελήθηκαν πλήρως από την επέκταση του εμπορίου με τη Ρωσία από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022.

Η αξία των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών αυξήθηκε κατά σχεδόν 200% μέσα σε ένα χρόνο. Από την πρώτη μέρα της επίθεσης, η Τουρκία είχε καταδικάσει τη στάση της Μόσχας, κάλεσε τον Vladimir Poutine να εγκαταλείψει την Κριμαία, αλλά, ενώ ήταν μέλος του ΝΑΤΟ, δεν είχε εφαρμόσει τις οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Αυτός ήταν ένας τρόπος να παραμείνει ο κ. Erdogan σε ένα είδος γκρίζας ζώνης, σύμφωνα με τη «φιλορωσική ουδετερότητά» του, είναι τα λόγια ενός δυτικού διπλωμάτη στην Άγκυρα. Αυτό ίσχυσε μέχρι τον περασμένο Φεβρουάριο.

Λίγο πριν από την επίσκεψη του Antony Blinken, ο Λευκός Οίκος είχε στείλει τον υφυπουργό Οικονομικών για την Τρομοκρατία και τις Οικονομικές Πληροφορίες, Brian Nelson, για να ενθαρρύνει την τουρκική κυβέρνηση να συμμορφωθεί πιο αυστηρά με τις διεθνείς κυρώσεις. Οι πιέσεις στο παρασκήνιο διπλασιάστηκαν.

Σύμφωνα με διάφορες πηγές, ένας ανώτερος αξιωματούχος του Πενταγώνου ήρθε μάλιστα στην Άγκυρα για να πει ουσιαστικά στους Τούρκους συνομιλητές του να συμμορφωθούν, με κίνδυνο να οδηγηθούν ενώπιον διεθνών δικαστηρίων.

Ακόμα καλύτερα, στις 14 Μαρτίου, εξειδικευμένα sites ανακοίνωναν ότι η Τουρκία μόλις διέκοψε, και πάλι ξαφνικά, την παροχή καυσίμων και συναφών υπηρεσιών στα ρωσικά αεροπλάνα.

Η απόφαση ελήφθη σύμφωνα με την επιστολή του Υπουργείου Εμπορίου των ΗΠΑ, η οποία εξηγεί ότι αυτές οι πτήσεις απαγορεύονται για ιδιωτικά, φορτηγά και εμπορικά αεροσκάφη που περιέχουν περισσότερο από 25% πρώτων υλών αμερικανικής προέλευσης, εάν προορίζονται για τη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Αυτό αφορά όλα τα αεροσκάφη Airbus και Boeing των ρωσικών εταιρειών.

Την ίδια μέρα, ήρθε μια ακόμη μεγάλη έκπληξη: σε άρθρο στην εφημερίδα Milliyet, το αφεντικό της Aselsan Elektronik Sanayi, του ανθού της τουρκικής στρατιωτικής βιομηχανίας, Haluk Görgün, ανακοίνωσε ότι η Τουρκία δεν χρειάζεται ρωσικούς πυραύλους S-400 και ότι η ομάδα του κατασκευάζει ένα «σύστημα αεράμυνας», γεγονός που, φυσικά, ευχαριστεί την Ουάσιγκτον.

Από την απόκτηση, το 2019, αυτών των ρωσικών αντιαεροπορικών πυραύλων, που αρχικά είχαν σχεδιαστεί για να καταστρέψουν αεροπλάνα του ΝΑΤΟ, η Άγκυρα είχε αποστασιοποιηθεί σημαντικά από τη Συμμαχία, δημιουργώντας μια εξαιρετική κατάσταση μέσα στον Οργανισμό. Η επιταχυνόμενη επιστροφή της στους κόλπους της Συμμαχίας, μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, είχε προκαλέσει κάποια ανακούφιση.

Η μετάβαση έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, τα σήματα, σε κάθε περίπτωση, είναι ξεκάθαρα. Ο Τούρκος πρόεδρος αναζητά τη φιλία των Δυτικών. «Γνωρίζει ότι θα έχει ζωτική ανάγκη από χρήματα και τη στήριξη Αμερικανών και Ευρωπαίων στο εγγύς μέλλον, έστω και μόνο για την περιοχή που καταστράφηκε από το σεισμό», υπογραμμίζει ανώτερος διπλωμάτης τοποθετημένος στην τουρκική πρωτεύουσα.

Άλλη μια παραχώρηση, ο κ. Erdogan ανακοινώνει ότι υποστηρίζει την ένταξη της Φινλανδίας στη Συμμαχία. Ομολογουμένως, ο Τούρκος πρόεδρος εξακολουθεί να είναι αντίθετος στην είσοδο της Σουηδίας, αλλά, μετά από μήνες αποκλεισμών και διαπραγματεύσεων, η χειρονομία του αρχηγού του κράτους έχει σκοπό να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στη διεθνή κοινότητα. Εις απάντηση, πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, συμπεριλαμβανομένης της Αθήνας, διαπιστώνουν μια άμβλυνση στα λόγια των Τούρκων αξιωματούχων για ορισμένα ευαίσθητα θέματα.

Στη Μόσχα το κλίμα είναι τελείως διαφορετικό. Σε μια επίσκεψη στο Κρεμλίνο στις 15 Μαρτίου, ο Σύρος ηγέτης, Bachar Al-Assad, εμφανίστηκε για άλλη μια φορά άκαμπτος στην ιδέα μιας συνάντησης με τον κ. Erdogan πριν από τις εκλογές στις 14 Μαΐου, ένα ρητό αίτημα από το περιβάλλον του Τούρκου προέδρου.

Αυτή η άρνηση δεν αποτελεί έκπληξη: ο Σύρος δικτάτορας θέτει ως όρο για οποιαδήποτε συνάντηση με τον ηγέτη της Άγκυρας την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων που σταθμεύουν στα βόρεια της χώρας.

«Στόχος του Erdogan είναι η επανεκλογή του, ο δικός μας είναι η ειρήνη», δηλώνει ο Bachar Al-Assad. Εάν θέλει έναν συμβιβασμό μαζί μας, πρέπει να αποσύρει τους στρατιώτες του από το βόρειο τμήμα της χώρας και να σταματήσει την υποστήριξή του στους τρομοκράτες [τις φατρίες κατά του Assad]».

Ορισμένοι αναλυτές σημειώνουν έλλειψη δέσμευσης από την πλευρά του Vladimir Poutine σε αυτή τη διαδικασία συμφιλίωσης μεταξύ των δύο ηγετών, την οποία ωστόσο έχει ευχηθεί επανειλημμένα.

«Ο (Βλαντιμίρ Πούτιν) Poutine δεν είναι πλέον σίγουρος για την εκλογική νίκη του Erdogan, επομένως δεν χρειάζεται πλέον να πιέζει τον Assad για τις ανάγκες της Άγκυρας», λέει ο Fehim Tastekin, παλαιός ειδικός στη Μέση Ανατολή και δημοσιογράφος στην Gazete Duvar. Ο Poutine λαμβάνει επίσης υπόψη το γεγονός ότι ο Erdogan ελίσσεται με το ΝΑΤΟ, τις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον, αγνοώντας τον.

Μετά τη μεταστροφή του έναντι της Δαμασκού, ο Erdogan βασιζόταν στην πίεση της Μόσχας. Πρόκειται για μια αποτυχία σε όλη τη διαδρομή. Η συνάντηση για τις 15-16 Μαρτίου, η οποία επρόκειτο να συγκεντρώσει τους υφυπουργούς Εξωτερικών του Ιράν, της Ρωσίας, της Συρίας και της Τουρκίας, ακυρώθηκε.

Ομολογουμένως, στις 18 Μαρτίου, χάρη στην τουρκική μεσολάβηση, η Μόσχα έδωσε το πράσινο φως στην παράταση της συμφωνίας για την εξαγωγή σιτηρών από την Ουκρανία, που υπογράφηκε για πρώτη φορά τον Ιούλιο του 2022. Αλλά αυτή τη φορά, ο Vladimir Poutine έδωσε παράταση μόνο για εξήντα ημέρες, αντί για τις εκατόν είκοσι που ζήτησε η Άγκυρα.

Δύο ημέρες αργότερα, ο Dmitri Peskov, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, ανακοίνωνε ότι το έργο του κέντρου φυσικού αερίου στην Τουρκία θα καθυστερούσε. «Το έργο είναι πολύπλοκο», είπε, προσθέτοντας ότι η Τουρκία έχει, με τον σεισμό και τα επακόλουθα του, «άλλες προτεραιότητες αυτή τη στιγμή».

Σύμφωνα με τον Mehmet Altan, ο Τούρκος πρόεδρος βρίσκεται σήμερα σε ένα διπλό αδιέξοδο.

«Με το να μένει πολύ κοντά στη Ρωσία, ο Erdogan έχασε την εμπιστοσύνη των δημοκρατιών και του δυτικού κόσμου. Η Ρωσία, από την άλλη, σκλήρυνε όταν θέλησε να προσεγγίσει τη Δύση. Θέλοντας να πατήσει ταυτόχρονα όλα τα πλήκτρα του πληκτρολογίου, για να χρησιμοποιήσουμε μια τουρκική έκφραση, ο ίδιος έκαψε τα δάχτυλά του».

Ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα του κ. Erdogan ήταν πάντα η ικανότητά του να μετατρέπει τις κρίσεις σε ευκαιρίες. Με λιγότερο από ενάμιση μήνα πριν από τις καθοριστικές εκλογές, ο Τούρκος ηγέτης θα έχει πολλά να κάνει για να ανακτήσει όλη του την επιδεξιότητα- καταλήγει το δημοσίευμα.

ΠΗΓΗ: Le Monde – Ανταπόκριση του Nicolas Bourcier από την Κωνσταντινούπολη

Δεν χωρούσε ένας Γιάννης Αντετοκούνμπο στη δεξίωση του Λευκού Οίκου για την 25η Μαρτίου; Οι οργανωτές να αφήσουν τα μασκαραλίκια (video)