Η αχίλλειος πτέρνα του Ερντογάν: Η μεσαία τάξη υποφέρει, οι πολίτες απαιτούν υπεύθυνη διακυβέρνηση και διαφανή ρύθμιση των αγορών
Ο ισλαμιστής πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν σε νεκροταφείο “μαρτύρων”. Φωτογραφία Τουρκική Προεδρία
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ του Προέδρου της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν (Recep Tayyip Erdogan) θα βρισκόταν σε δύσκολη θέση στις εκλογές της 14ης Μαΐου, ακόμη και χωρίς την κριτική για τη διαχείριση της κρίσης μετά τον σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου.
Γιατί μεγάλα τμήματα του πληθυσμού παραπονούνταν για τη μείωση της αγοραστικής τους δύναμης πριν από την καταστροφή. Η τουρκική Οικονομία αναπτύχθηκε κατά 11% το 2021 και κατά 5,6% το 2022. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι γίνονται και πάλι πιο φτωχοί.
Τα παραπάνω αναφέρει το ρεπορτάζ του πολιτικού συντάκτη για θέματα Τουρκίας και Μέσης Ανατολής της Frankfurter Allgemeine Zeitung, Rainer Hermann.
Σημειώνει μεταξύ άλλων:
Επί πολλά χρόνια, η αυξανόμενη ευημερία προσέφερε στο AKP επαναλαμβανόμενες εκλογικές επιτυχίες. Το κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία από το 2002 επαινείται για το ότι ότι δημιούργησε μια ευρεία μεσαία τάξη. Το 2014, η Παγκόσμια Τράπεζα υπολόγισε ότι η μεσαία τάξη αποτελούσε το 40% του πληθυσμού της Τουρκίας.
Δύο δεκαετίες νωρίτερα ήταν μόνο το 18%. Το κατά κεφαλήν εισόδημα σχεδόν τετραπλασιάστηκε μεταξύ 2002 και 2013 και έφτασε στα 12.500 Δολάρια. Έκτοτε η τάση αυτή άρχισε να αντιστρέφεται.
Το 2021 έπεσε και πάλι κάτω από τα 10.000 Δολάρια, ενώ τον Ιούνιο του 2022 οικονομολόγοι της ανεξάρτητης ερευνητικής ομάδας ENAG προειδοποίησαν ότι ο ταχέως αυξανόμενος πληθωρισμός απειλεί να καταστρέψει τη νέα μεσαία τάξη. Από τα τέλη του 2021 ο πληθωρισμός έχει αυξηθεί από 20% σε πάνω από 80%.
Ένας δείκτης ότι τα εισοδήματα αποκλίνουν και πάλι είναι το μερίδιο των μισθών. Όταν το ΑΚΡ ανέλαβε την κυβέρνηση το 2002, οι μισθοί αντιστοιχούσαν στο 25% του ΑΕΠ. Μέχρι το 2015 είχαν ανέλθει στο υψηλό του 32%.
Από τότε, ωστόσο, πέφτουν ξανά και πλέον κινούνται γύρω στο 28%. Η πτώση δεν είναι -και αυτό το επισημαίνουν οι Τούρκοι οικονομολόγοι- συνέπεια της τεχνικής προόδου και των επενδύσεων που ενισχύουν την παραγωγικότητα.
Το μειούμενο μερίδιο των μισθών είναι επακόλουθο του πληθωρισμού, έναντι του οποίου όσοι λαμβάνουν μισθό δεν μπορούν να αμυνθούν. Αυτό σημαίνει ότι εδώ και μερικά χρόνια λαμβάνει χώρα μια ανακατανομή από κάτω προς τα πάνω.
Ένας άλλος δείκτης αύξησης της ανισότητας είναι το ποσοστό φτώχειας. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η φτώχεια έπληττε το 2003 το 42% του πληθυσμού, σχεδόν τους μισούς. Στη συνέχεια, η επιτυχημένη οικονομική πολιτική του AKP οδήγησε σε σταδιακή μείωσή της.
Το 2018, το ποσοστό έφτασε στη χαμηλότερη τιμή του 11%. Από τότε όμως, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, ανεβαίνει και πάλι. Με βάση τις εκτιμήσεις Τούρκων οικονομολόγων, αυτή τη στιγμή είναι στο 20%.
Ένας τρίτος δείκτης για την αυξανόμενη οικονομική δυσαρέσκεια είναι το ποσοστό όσων εργάζονται για τον κατώτατο μισθό σε σχέση με το σύνολο των εργαζομένων. Η ταχεία ανάπτυξη της Οικονομίας προκάλεσε πτώση του ποσοστού από 50% σε 35% μεταξύ 2002 και 2017. Σήμερα, σύμφωνα με τον φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης SGK, έχει ανέβει και πάλι στο 42%.
Το επίμονα υψηλό ποσοστό όσων λαμβάνουν κατώτατο μισθό αποδίδεται στην αποτυχημένη Γεωργική Πολιτική. Το μερίδιο της Γεωργίας στο ΑΕΠ μειώθηκε υπό τις κυβερνήσεις του ΑΚΡ κατά το ήμισυ και ανέρχεται πλέον σε 5%. Όσοι μεταναστεύουν από τα χωριά δεν διαθέτουν ιδιαίτερα προσόντα και καταλήγουν να εργάζονται στην πόλη σε θέσεις εργασίας με τους κατώτατους μισθούς.
Ακριβώς όπως οι Τούρκοι ταύτιζαν εδώ και χρόνια την αυξανόμενη ευημερία τους με την κυβέρνηση του AKP υπό τον Erdogan, έτσι και τώρα τους θεωρούν υπεύθυνους για την πτώση αυτής της ευημερίας. Δεδομένου μάλιστα του ότι ο Erdogan έχει συγκεντρώσει όλη την εξουσία στα χέρια του από το 2018 με την εισαγωγή του Προεδρικού Συστήματος, η κριτική στρέφεται κυρίως εναντίον του.
Έτσι, κινδυνεύει να χάσει τους ψηφοφόρους που τον ψήφισαν για οικονομικούς και όχι για ιδεολογικούς λόγους.
Στην πρώτη δεκαετία του, η οποία χαρακτηριζόταν από ένα σταθερό περιβάλλον, το ΑΚΡ ακολούθησε μια πολιτική ενίσχυσης της ελεύθερης αγοράς προσανατολισμένη στις μεταρρυθμίσεις, η οποία ανταμείφθηκε με το τουρκικό οικονομικό θαύμα.
Λόγω της επικράτησης νέων προτεραιοτήτων και της παραμέλησης πιθανών καινοτόμων δυνάμεων, ξεκίνησε μια αντίστροφη πορεία, η οποία τώρα τιμωρείται με τη φθίνουσα δημοτικότητα του AKP.
Η δεύτερη δεκαετία σημαδεύτηκε από ένα πλήθος γεγονότων, τα οποία κατέστησαν αδύνατη τη λήψη μέτρων με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Από το 2014 έως το 2019 πραγματοποιήθηκαν οκτώ εκλογικές διαδικασίες και δημοψηφίσματα. Από το 2016, μια αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος, η πανδημία, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και πιο πρόσφατα ο σεισμός της 6ης Φεβρουαρίου κρατούν διαρκώς απασχολημένη την κυβέρνηση.
Γι’ αυτό και εκφράζεται η ελπίδα ότι οι εκλογές της 14ης Μαΐου θα δημιουργήσουν μια σταθερή κυβέρνηση, η οποία θα υλοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις που θα έπρεπε να έχουν υιοθετηθεί καιρό πριν. Την ώρα που η Οικονομική Πολιτική έχει μεταβληθεί στην Αχίλλειο Πτέρνα του AKP, η αντιπολίτευση έχει προσελκύσει δύο διεθνούς φήμης οικονομολόγους, τον Bülent Gültekin και τον Bilge Yilmaz.
Ένας δείκτης για την έλλειψη εμπιστοσύνης είναι ότι οι τουρκικές εταιρείες επενδύουν περισσότερα στο εξωτερικό από τα κεφάλαια που επενδύονται άμεσα στην Τουρκία. Ο κατασκευαστικός κλάδος, ο οποίος υπόσχεται γρήγορα κέρδη, εξακολουθεί να είναι η ατμομηχανή της Οικονομίας. Παραμελήθηκε όμως η καινοτόμος μεταποιητική Βιομηχανία, η οποία θα αύξανε την ευημερία μακροπρόθεσμα.
Οι οικονομολόγοι παραπονούνται εδώ και καιρό ότι η Τουρκία έχει κολλήσει στην «παγίδα των χωρών μεσαίου εισοδήματος». Η Παγκόσμια Τράπεζα τονίζει ότι, εάν η Τουρκία θέλει να συνεχίσει να αναπτύσσεται, θα πρέπει πρώτα να ανταποκριθεί στις θεσμικές απαιτήσεις, χωρίς τις οποίες δεν μπορεί να επιτευχθεί υψηλό εισόδημα.
Αυτές περιλαμβάνουν την Ασφάλεια Δικαίου, την υπεύθυνη διακυβέρνηση και τη διαφανή ρύθμιση των αγορών. Όλα αυτά έχουν επιδεινωθεί στην Τουρκία.
Τίτλος: «Η αχίλλειος πτέρνα του Erdogan»
Υπότιτλος: «Παρά την οικονομική ανάπτυξη, η μεσαία τάξη συρρικνώνεται»
ΠΗΓΗ: Frankfurter Allgemeine Zeitung, Rainer Hermann
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE