Ποια είναι η επόμενη ημέρα για την Εκκλησία της Κύπρου: H διαδικασία, οι προβλέψεις και οι ανατροπές
FILE PHOTO: Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος στην κηδεία του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, στη Λευκωσία. Φωτογραφία ΓΤΠ, PIO
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η επόμενη μέρα βρίσκει την Εκκλησία της Κύπρου με πολλά θέματα ανοικτά και με αρκετά ερωτήματα να αιωρούνται ως προς το τι μέλλει γενέσθαι, γράφει στον Φιλελεύθερο ο συνάδελφος Χριστάκης Ευσταθίου.
Εμφιλοχωρούν ερμηνείες και παρερμηνείες, εξελίσσονται προσκήνια και παρασκήνια και διαμορφώνεται ούτως ή άλλως το όλο σκηνικό για την εκλογή του νέου Προκαθημένου στον αρχιεπισκοπικό θρόνο.
Ο νέος Καταστατικός Χάρτης με όσα προνοεί συνιστά και τη δικλίδα για τα περαιτέρω και τους χειρισμούς που θ’ αναληφθούν μέχρι τη διεκπεραίωση της όλης διαδικασίας.
Η παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη για πρώτη φορά στην Κύπρο και ότι συμπίπτουν οι προεκλογικές περίοδοι για αρχιεπισκοπικές και προεδρικές, αποτυπώνουν ιδιαιτερότητες που έχουν τη δική τους ξεχωριστή σημασία και επιδέχονται ποικίλες ερμηνείες.
Πώς τρέχει η διαδικασία
Μεγάλης σημασίας κρίνεται η σημερινή έκτακτη σύγκληση της Ιεράς Συνόδου, κατά τη διάρκεια της οποίας θα καθορισθούν – σύμφωνα πάντα με τα όσα προνοεί ο νέος Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας – τα ακριβή χρονοδιαγράμματα στη διαδικασία του νέου Προκαθημένου στον χώρο της Εκκλησίας της Κύπρου.
Δυο θέματα – προβληματισμοί που παρεμβάλλονται στην παρούσα εκλογική διαδικασία, που όμως δεν φαίνεται, σύμφωνα με τις έως τώρα ενδείξεις, ότι τελικά επηρεάζουν τον χρονικό ορίζοντα που θα τρέξουν οι διαδικασίες, είναι:
Α) Η κορύφωση της προεκλογικής περιόδου των προεδρικών εκλογών που συμπίπτει με τα δρώμενα στα εκκλησιαστικά, με όλα όσα συνεπάγονται με φόντο τον κίνδυνο ανάμιξης πολιτικών και κομματικών σκοπιμοτήτων και παρείσφρηση τους σε πιθανή υποστήριξη τους υπέρ του ενός ή του άλλου προσώπου.
Β) Η μεσολάβηση της περιόδου των εορτών των Χριστουγέννων, που καθιστά πιθανή την μικρή διαφοροποίηση των προβλεπόμενων χρονοδιαγραμμάτων σε κάποια στάδια της εκλογικής διαδικασίας και της εξέλιξής της, η οποία ούτως ή άλλως δεν προκαλεί διαφοροποίηση σε θέματα ουσίας.
Από σήμερα ο Τοποτηρητής του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου κ. Γεώργιος, ο οποίος ανέλαβε ήδη καθήκοντα, ως ο πρώτος κατά την τάξη, εγκαθίσταται στην Αρχιεπισκοπή, απ’ όπου θ’ ασκεί προσωρινή διοίκηση και θα συντονίσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες για τα περαιτέρω που αφορούν την πλήρωση του Θρόνου.
Ζήτησε ο ίδιος όπως λόγω σεβασμού προς το πρόσωπο του μακαριστού Χρυσοστόμου Β΄, μόνο μετά από την κήδευσή του, να ληφθούν οι όποιες αποφάσεις σε επίπεδο σύγκλησης έκτακτης Ιεράς Συνόδου.
Σημαντικές εγκύκλιοι
Μετά το πέρας της θ’ ανακοινωθούν οι όποιες λεπτομέρειες. Δεδομένου ότι ο Τοποτηρητής έχει την υποχρέωση να στείλει, εντός δέκα ημερών από την χηρεία του Θρόνου τις δύο σημαντικές εγκυκλίους για την έναρξη της εκλογικής διαδικασίας, πιθανό αυτό να γίνει την ερχόμενη Τετάρτη ή Πέμπτη, σύμφωνα πάντα με τα προβλεπόμενα.
Η μία εγκύκλιος απευθύνεται προς τους εφημερίους και με αυτήν εντέλλεται την κατάρτιση ή αναθεώρηση των εκλογικών καταλόγων, εντός 15 ημερών από της έκδοσής της.
Η δεύτερη εγκύκλιος απευθύνεται προς όλο το πλήρωμα της Εκκλησίας, στο οποίο ορίζεται η συγκεκριμένη μέρα για την εκλογή του «Τριπροσώπου», η οποία ορίζεται να είναι εντός 40 ημερών από την χηρεία του Θρόνου.
Ενδιαφέρον προκαλεί η πρόνοια του Καταστατικού για δυνατότητα παράτασης των προθεσμιών που καθορίζονται σε εξαιρετικές περιπτώσεις και πάντα με απόφαση της Ιεράς Συνόδου.
Είναι πολύ πιθανό, λοιπόν, να προκύψει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, με αποτέλεσμα νέο Προκαθήμενο να έχουμε γύρω στις αρχές του νέου χρόνου, ενώ στο βάθος δεν αποκλείεται να τεθεί και το θέμα επηρεασμού από τις Προεδρικές εκλογές.
Γι’ αυτό κρίνεται ως πολύ σημαντική για την εξέλιξη των πραγμάτων η σημερινή συνεδρία της Συνόδου.
Σε δύο στάδια
Η διαδικασία εκλογής για την ανάδειξη Αρχιεπισκόπου, διεξάγεται σε δύο στάδια:
Α) Την κατάρτιση του «Τριπροσώπου», με καθολική ψηφοφορία.
Β) Την εκλογή του Προκαθημένου από την Ιερά Σύνοδο.
Σύμφωνα με το άρθρο 23 κατά την ημερομηνία, που ορίστηκε από τον Τοποτηρητή στην αποσταλείσα εγκύκλιο, διεξάγονται με καθολική ψηφοφορία οι εκλογές για την κατάρτιση του «Τριπροσώπου».
Ποιοι ψηφίζουν; Δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι Ορθόδοξοι χριστιανοί, ηλικίας άνω των 18 ετών, όσοι διαμένουν μόνιμα, τουλάχιστον από ενός έτους, στην Κύπρο, και είναι εγγεγραμμένοι στον εκλογικό κατάλογο ψηφοφόρων, ο οποίος είναι επικυρωμένος και από την Ιερά Σύνοδο.
Μια σημαντική παράμετρος είναι ότι για τον καταρτισμό του καταλόγου των εκλογέων και την τήρηση της εκλογικής διαδικασίας, η Ιερά Σύνοδος μπορεί, για την ομαλή διεξαγωγή των εκλογών – στο πρόσφατος αλλά και το μακρινό παρελθόν είχαμε εδώ σοβαρά ζητήματα – να συνεργάζεται με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Κράτους. Άρα, σ’ αυτό το κομμάτι μπορεί να ζητηθεί η βοήθεια της Πολιτείας.
Δεν υπάρχουν υποψήφιοι
Βασική παράμετρος είναι ότι δεν υπάρχουν υποψήφιοι στην ανάδειξη επισκόπων όπως συμβαίνει στους πολιτειακούς αξιωματούχους.
Κάθε ψηφοδέλτιο είναι λευκό και φέρει την σφραγίδα της Εφορευτικής Επιτροπής.
Ο ψηφοφόρος αναγράφει ιδιοχείρως το όνομα του προς αρχιεπισκοπεία εκλογίμου της προτίμησής του. Το άρθρο 30 ορίζει ακριβώς τα προσόντα των εκλογίμων προς αρχιερατεία.
Να είναι άγαμοι κληρικοί, με προσόντα: α) πτυχίο αναγνωρισμένης Ορθόδοξης Θεολογικής Σχολής, β) δεκαετή ευδόκιμη διακονία με την ιδιότητα του κληρικού ή μοναχού και γ) ηλικία 35 ετών συμπληρωμένη.
Η Σύνοδος σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να δεχθεί ως εκλόγιμο κληρικό, εγνωσμένου ήθους και κύρους, που δεν έχει πτυχίο Θεολογίας.
Μετά από την ολοκλήρωση της καταμέτρησης των ψήφων στα εκλογικά κέντρα, τα αποτελέσματα αποστέλλονται στον Τοποτηρητή.
Με την ολοκλήρωσή τους και την εξέταση πιθανών ενστάσεων καταρτίζεται το «Τριπρόσωπο», από τα τρία πρόσωπα που πλειονοψήφησαν.
Η εκλογή
Εντός τριών ημερών, από την κατάρτιση του «Τριπροσώπου» η Ιερά Σύνοδος συγκαλείται από τον Τοποτηρητή, για την εκλογή.
Συνέρχεται στο Μεγάλο Συνοδικό και με μυστική ψηφοφορία προβαίνει στην εκλογή.
Αρχιεπίσκοπος αναδεικνύεται εκείνος που θα συγκεντρώσει την απόλυψη πλειονοψηφία.
Αν δεν επιτευχθεί, επαναλαμβάνεται η ψηφοφορία και αναδεικνύεται εκείνος που λαμβάνει τις περισσότερες ψήφους.
Μετά την εκλογή, τα μέλη της Ι. Συνόδου κατέρχονται στον Καθεδρικό Ναό για την τέλεση της Κανονικής Πράξης.
Η χειροτονία – αν ο εκλεγμένος δεν είναι Αρχιερέας – και η ενθρόνιση γίνεται εντός 15 ημερών από την εκλογή.
Και η κλήρωση έχει λόγο;
Δεν αποκλείεται το αποτέλεσμα της εκλογής να το βγάλει κληρωτίδα. Αυτό προκύπτει μετά από περίπτωση ισοψηφίας τόσο στη διαδικασία καταρτισμού του Τριπροσώπου όσο και της τελικής εκλογής.
Οι προβλέψεις και οι ανατροπές
Ο τρόπος εκλογής Επισκόπων και Αρχιεπισκόπου, με τα όσα προβλέπονται στις διαδικασίες, δεν δίνουν την ευχέρεια των όποιων ασφαλών προβλέψεων, είτε μέσα από δημοσκοπήσεις – λειτούργησαν και εδώ – είτε μέσα από τάσεις, οι οποίες διαμορφώνονται μέχρι και την τελευταία στιγμή.
Τρανταχτό παράδειγμα οι προηγούμενες αρχιεπισκοπικές εκλογές.
Το ότι μέσα από πλειοψηφική διαδικασία, τον τελικό λόγο θα έχει η Ι. Σύνοδος, ανεξαρτήτως των ποσοστών που εξασφαλίζουν τα συγκεκριμένα πρόσωπα που θα περάσουν στο «Τριπρόσωπο», επιτρέπει από μικρότερης έκτασης ανατροπές μέχρι ολικές ανατροπές στο τελικό αποτέλεσμα.
Διαφορές με το νέο Καταστατικό Χάρτη
Η εκάστοτε σύνταξη και αναθεώρηση νέων Καταστατικών Χαρτών της Εκκλησίας της Κύπρου, αποτελεί ολόκληρη ιστορία, από τη σύστασή της μέχρι σήμερα, ενώ πέρασε και από διάφορες φάσεις και συμπληγάδες.
Συνδεόμενη κάποτε με ιστορικά γεγονότα και την παρουσία κατακτητών στο νησί που επηρέαζαν και διαμόρφωναν και τα εκκλησιαστικά πράγματα του τόπου, αλλά και με προσπάθειες «θεραπείας» σοβαρών αδυναμιών που πρόκυπταν και στοιχείωναν έριδες και ταραχές.
Τόσο ο Καταστατικός Χάρτης του 1914 όσο και του 1980, διελάμβαναν την συμμετοχή του λαού στην εκλογή Ειδικών και Γενικών Αντιπροσώπων, οι οποίοι με αριθμό οφφικιάλων και τα μέλη της Ι. Συνόδου, εξέλεγαν επισκόπους και αρχιεπισκόπους.
Ο ρόλος της Ι. Συνόδου κρίθηκε ότι ήταν υποβαθμισμένος, η οποία έβλεπε ότι υπήρχε έδαφος για εκτροπές.
Με το νέο Καταστατικό Χάρτη που προωθήθηκε επί Χρυσοστόμου Β΄ ο λαός ψηφίζει οποιοδήποτε κρίνει άξιο και η Ι. Σύνοδος επιλέγει από το «Τριπρόσωπο».
Το σκεπτικό της νέας διαδικασίας που παρακάμπτει εκείνες τις διαδικασίες που συνδέονται με την εκλογή Ειδικών και Γενικών Αντιπροσώπων και όλων των παρεπομένων, εστιάζει στο ότι ο λαός δεν θα παραγκωνίζεται από την μια αλλά και η εκλογή θα συνάδει με τους ιερούς κανόνες από την άλλη.
ΠΗΓΗ: philenews.com
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLEΤην Δευτέρα οι αποφάσεις για τις αρχιεπισκοπικές εκλογές, στη συνεδρία της Ιεράς Συνόδου