Ο Επίτροπος Προεδρίας της Κύπρου στον Βαρβιτσιώτη: Ομιλία στην Αθήνα με τίτλο “Οι Αγνοούμενοι της Κυπριακής Τραγωδίας”
Ο Επίτροπο Προεδρίας Φώτης Φωτίου συναντήθηκε με τον Αναπληρωτή Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας. Φωτογραφία ΓΤΠ, PIO
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Στο πλαίσιο της επίσκεψης του Επιτρόπου Προεδρίας κ. Φώτη Φωτίου στην Ελλάδα για να παραστεί στις εκδηλώσεις για τα θέματα των αγνοουμένων, πραγματοποιήθηκε σήμερα, 24 Νοεμβρίου 2022, συνάντηση με τον Αναπληρωτή Υπουργό Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας Αρμόδιο για τα Ευρωπαϊκά Θέματα κ. Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη.
Ο κ. Φωτίου ενημέρωσε τον κ. Βαρβιτσιώτη για την απογοητευτική κατάσταση που επικρατεί στο ζήτημα των αγνοουμένων, καθώς και για την αδιαλλαξία της Τουρκίας να συνεργαστεί για τον τερματισμό αυτής της τραγωδίας που προκαλεί πόνο στους συγγενείς των αγνοουμένων.
Παράλληλα, στο πλαίσιο της συνεργασίας Κύπρου-Ελλάδας για την προώθηση του ζητήματος των αγνοουμένων, εξετάστηκαν οι ενέργειες που θα μπορούσαν να γίνουν προς τα θεσμικά όργανα και τα κέντρα λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ούτως ώστε να ασκηθεί πίεση προς την Τουρκία να ανοίξει τις λεγόμενες στρατιωτικές περιοχές και να δώσει πρόσβαση στα στρατιωτικά αρχεία για να διακριβωθεί η τύχη όλων των αγνοουμένων μας.
- Ομιλία του Επιτρόπου Προεδρίας κ. Φώτη Φωτίου σε εκδήλωση με θέμα «Οι Αγνοούμενοι της Κυπριακής Τραγωδίας», στην Κυπριακή Εστία στην Αθήνα
Η πιο οδυνηρή και επώδυνη πληγή της τουρκικής εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής της πατρίδας μας είναι η τραγωδία των αγνοουμένων και των οικογενειών τους. Μία τραγωδία που δυστυχώς συνεχίζεται για σχεδόν μισό αιώνα προκαλώντας καθημερινά ανείπωτο πόνο και δυστυχία στις οικογένειες των αγνοουμένων μας, οι οποίοι φεύγουν από την ζωή, χωρίς να έχουν πάρει καμία απάντηση για την τύχη των αγαπημένων τους.
Ναι, είναι γεγονός: Γονείς, σύζυγοι, αδέλφια και παιδιά ακόμη αγνοουμένων, ολοκληρώνουν τον κύκλο της ζωής τους και φεύγουν με αναπάντητα ερωτήματα για την τύχη των αγαπημένων τους προσώπων. Χωρίς καμιά απάντηση στα αγωνιώδη γιατί μιας ζωής, χωρίς να μπορέσουν να εναποθέσουν τα δάκρυα της αγάπης τους γι’ αυτούς στο φέρετρο με τα ιερά οστά τους, και χωρίς μαζί τους η Πολιτεία να αποδώσει τις οφειλόμενες σε αυτούς τιμές για τη θυσία και την προσφορά τους προς την πατρίδα μας.
Σε λίγες μέρες, στις 10 Δεκεμβρίου θα εορταστεί και φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σε ανάμνηση της υπογραφής της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 10 Δεκεμβρίου 1948. Όραμα των εμπνευστών της, ένας κόσμος με δικαιώματα και ελευθερίες χωρίς διακρίσεις και ανισότητες.
Και είναι κρίσιμο το ζήτημα, ποιες είναι εκείνες οι επιπτώσεις – κοινωνικές, πολιτικές και άλλες – από τη μη τήρηση της εφαρμογής των αρχών της Διακήρυξης, και κατ’ επέκταση του Διεθνούς Δικαίου, σε ένα καταφανώς ανθρωπιστικό θέμα όπως το πρόβλημα των αγνοουμένων μας.
Τέσσερεις προσφυγές κατέθεσε η Κύπρος εναντίον της Τουρκίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Η 4η Διακρατική Προσφυγή εκδικάστηκε και από το νεοσύστατο τότε Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στην απόφαση του το 2001 το Δικαστήριο καταδίκασε την Τουρκία για παραβίαση σειράς άρθρων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, σε σχέση με τα δικαιώματα των αγνοουμένων μας και των συγγενών τους. Αλλά και σε μεταγενέστερες αποφάσεις του το ΕΔΑΔ όπως αυτήν του 2014 καταδίκασε και πάλι την Τουρκία χωρίς αυτή να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της. Ο εμπαιγμός, η άρνηση και η περιφρόνηση της Τουρκίας στις αποφάσεις του ΕΔΑΔ αποτελούν πρόκληση όχι μόνο για την Ευρώπη αλλά και για την διεθνή νομιμότητα.
Ασφαλώς η Τουρκία έχει τεράστιες ευθύνες, και ηθικές, και νομικές και πολιτικές, και θα πρέπει επιτέλους με ειλικρίνεια και ανθρωπισμό να συνεργαστεί για τον τερματισμό του δράματος που βιώνουν καθημερινά για τόσες δεκαετίες οι συγγενείς.
Αλλά εδώ, σε σχέση με όσα ανέφερα προηγουμένως, περιορίζονται άραγε οι λόγοι της εκκρεμότητας του προβλήματος; Σίγουρα οι ευθύνες της Τουρκίας είναι τεράστιες. Αλλά επαφίεται μόνο στη δική της θέληση αν πρέπει ή όχι να εφαρμοστούν οι καταδικαστικές γι’ αυτήν αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων; Η διεθνής κοινότητα, το διεθνές σύστημα της δικαιοσύνης θα πρέπει να περιοριστεί, και να περιορίζεται, σε ρόλο απλού παρατηρητή; Ή το χειρότερο, οι αποφάσεις να εφαρμόζονται ανάλογα και σύμφωνα με πολιτικές σκοπιμότητες και κριτήρια;
Επ’ αυτού του καθ’ όλα κρίσιμου ζητήματος η απάντηση είναι εύλογη. Αλίμονο αν ίσχυε αυτό. Τότε τί ρόλο διαδραματίζουν τα διεθνή δικαστήρια, ο ΟΗΕ και οι άλλοι διεθνείς οργανισμοί, και ποιες οι ευθύνες της διεθνούς κοινότητας έναντι μιας πραγματικότητας που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί και αφορά την κατάφωρη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε μια μικρή χώρα όπως η δική μας πατρίδα;
Σχετικά, υπάρχει και τίθεται επί τάπητος και το μέγα ερώτημα της εποχής για τη διεθνή κοινότητα: γιατί δυο μέτρα και δύο σταθμά; Η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία σπέρνοντας τον όλεθρο και την καταστροφή, και κινητοποιήθηκε όλος ο κόσμος. Μέτρα επί μέτρων κτλ. Στο επίκεντρο, οι ανθρώπινες απώλειες σε νεκρούς και αγνοούμενους, για τους οποίους δικαιολογημένα αντιδρά έντονα στο σύνολο της η διεθνής κοινότητα. Γιατί όμως δεν υπήρξε και δεν υπάρχει έστω και τώρα στον ίδιο βαθμό η αντίδραση αυτή στην περίπτωση της εισβολής της Τουρκίας στην Κύπρο και στις συνεχιζόμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην πατρίδα μας; Το 1974 είχαμε μαζικές εκτελέσεις αιχμαλώτων, δολοφονίες παιδιών, βιασμούς, αλλά δεν είδαμε τη διεθνή κοινότητα ή τα ισχυρά κέντρα λήψης αποφάσεων να επιδεικνύουν την ίδια ευαισθησία. Και εξακολουθούν απλώς να δέχονται τις υποδείξεις και τις διαμαρτυρίες μας χωρίς να ενεργούν προς την κατεύθυνση της Τουρκίας προκειμένου να την πείσουν να μεταβάλει τη στάση της και να συνεργαστεί έστω και για την επίλυση της ανθρωπιστικής πτυχής του προβλήματος.
Σίγουρα υπάρχουν παθογένειες στο διεθνές στερέωμα με την αναποτελεσματικότητα του συστήματος ως προς την επίλυση μείζονων ανθρωπιστικών προβλημάτων όπως οι αγνοούμενοι της κυπριακής τραγωδίας. Το θέμα που προέχει είναι οι παθογένειες αυτές να αντιμετωπιστούν και να προστατευθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα στην πράξη, ανεξαρτήτως πολιτικών ή άλλων σκοπιμοτήτων.
Με μέτρα και διαδικασίες που θα μπορούσαν να προωθηθούν, θα ήταν δυνατόν να αντιμετωπιστεί πλέον αποτελεσματικά η μακρά στασιμότητα που παρατηρείται στο χρονίζον πρόβλημα των αγνοουμένων της Κύπρου και να επιλυθεί αυτό οριστικά, όπως επιβάλλει το διεθνές δίκαιο και η ανθρώπινη κατά κύριο λόγο πλευρά του ζητήματος.
Δεν μπορεί για 48 χρόνια τώρα να βασανίζονται οι ψυχές τόσων ανθρώπων, ιδιαίτερα των συγγενών που συνεχίζουν να ανεβαίνουν τον προσωπικό τους Γολγοθά χωρίς να παίρνουν τις απαντήσεις που ζητούν για την τύχη των αγαπημένων τους και χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να τους απευθύνουν τον ύστατο χαιρετισμό, σύμφωνα με την πίστη και τις παραδόσεις μας.
Δεν μπορεί να παραγνωρίζονται τόσο προκλητικά οι αποφάσεις διεθνών δικαστηρίων που συστάθηκαν ειδικά για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων χωρίς καμία ουσιαστική επίπτωση στην παραβιάζουσα τις αποφάσεις αυτές πλευρά που ενέχεται στο ζήτημα. Πόσο μάλλον όταν με την αρνητική και ανειλικρινή της στάση η πλευρά αυτή θέτει με σκοπιμότητα συνεχώς εμπόδια στις διερευνητικές προσπάθειες.
Αν ανατρέξει κανείς στο ιστορικό του προβλήματος, όπως εκτέθηκε επανειλημμένα στο Συμβούλιο Ασφαλείας, τη Γενική Συνέλευση και την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, καθώς και στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, θα εντοπίσει πάρα πολλά στοιχεία που καταδεικνύουν με καθαρότητα το μέγεθος των ευθυνών της Τουρκίας. Το ίδιο και στο ιστορικό των προσπαθειών για έναρξη της διερευνητικής προσπάθειας για τους αγνοουμένους.
Μόνο μετά από 24 χρόνια μετά τη σύσταση της, τον Απρίλιο του 1981, έγινε κατορθωτό για τη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων, στην οποία συμμετέχει και εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών, να αρχίσει να παρουσιάζει κάποιο έργο έστω και αν αυτό περιορίζεται στην παράδοση οστών και σε αρκετές περιπτώσεις μεμονωμένων οστών.
Σημειώνεται, επίσης, η μη συμμετοχή της Τουρκίας σε οποιαδήποτε από τις σχετικές ενέργειες, καθώς και η άρνηση από μέρους της για παρουσίαση αρχείων της για τους αγνοουμένους ή τους αιχμαλώτους πολέμου όπως απαιτείται από τις Συμβάσεις της Γενεύης.
Η έλλειψη κάθε συνεργασίας εκ μέρους της Τουρκίας υπογραμμίστηκε και σε αποφάσεις ευρωπαϊκών νομικών οργάνων που αποφάνθηκαν ότι για οποιαδήποτε παραβίαση που αφορά τα δικαιώματα των αγνοουμένων και των οικογενειών τους υπεύθυνη είναι η Τουρκία εξαιτίας του αποτελεσματικού της ελέγχου επί του κατεχόμενου τμήματος της Κύπρου.
Δεν παραγνωρίζουμε το έργο που έχει μέχρι τώρα επιτελέσει η Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων, την οποία ηθικά και οικονομικά στηρίζει η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, με επιδίωξη τη διερεύνηση της κάθε περίπτωσης αγνοούμενου προσώπου, περιλαμβανομένου και του αριθμού των Τουρκοκυπρίων, τα ονόματα των οποίων έχουν περιληφθεί στο σχετικό κατάλογο. Ταυτόχρονα όμως, δεν είμαστε και δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι με τους ρυθμούς και με τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα.
Με ειλικρίνεια και καλή θέληση η δική μας πλευρά συμμετέχει στις σχετικές προσπάθειες διευκολύνοντας το διερευνητικό έργο και θέτοντας στη διάθεση της Επιτροπής όλα τα στοιχεία που έχει στη διάθεση της. Δεν γίνεται όμως αυτό από την κατοχική δύναμη για τις υποθέσεις Ελληνοκυπρίων και Ελλαδιτών αγνοουμένων που εκκρεμούν ενώπιον της Επιτροπής, και αυτές δεν είναι λίγες, αποτελούν περίπου το 50% των υποθέσεων που έχουν κατατεθεί στη ΔΕΑ.
Αναγνωρίζουμε τα τεχνικά προβλήματα που υπάρχουν, όπως της οικοδόμησης, του θανάτου μαρτύρων, της εξασθένησης μνήμης κ.ά. που έχουν σκόπιμα προβληθεί κατά καιρούς, όμως αυτά είναι σαφώς υποδεέστερα σε σημασία εκείνων που σχετίζονται με την έλλειψη της απαιτούμενης πολιτικής θέλησης και βούλησης της τουρκικής πλευράς, που ενέχεται στην εξαφάνιση μεγάλου αριθμού προσώπων ακόμα και μετά τη σύλληψη τους. Ο όλο και πιο περιορισμένος κατ’ έτος αριθμός εντοπισμού λειψάνων, τα προβλήματα που θέτει η κατοχική δύναμη για εκταφές και έρευνες στις λεγόμενες στρατιωτικές ζώνες, η μη υπόδειξη των μαζικών χώρων ταφής από τις περισυλλογές των νεκρών από τα πεδία των μαχών, η καταστροφή των μαζικών χώρων ταφής και η σκόπιμη μετακίνηση των λειψάνων σε άγνωστους σ’ εμάς χώρους, όπως και η άρνηση της κατοχικής δύναμης για μελέτη των στρατιωτικών της αρχείων, είναι τα κύρια προβλήματα στα οποία προσκρούει η όλη διερευνητική προσπάθεια.
Λόγω και του χρόνου, θα περιοριστώ μόνο σε ένα απόσπασμα σχετικής απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων:
«Για το Δικαστήριο, η σιωπή των αρχών του ερωτώμενου κράτους (δηλαδή της Τουρκίας) απέναντι στις πραγματικές ανησυχίες των συγγενών των αγνοουμένων, προσεγγίζει ένα επίπεδο σκληρότητας που μπορεί να κατηγοριοποιηθεί μόνο ως απάνθρωπη μεταχείριση».
Κυρίες και κύριοι,
Αναμφίβολα, είναι ανεπίτρεπτο, απαράδεκτο και απάνθρωπο, 48 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή να αναζητούμε ακόμη αγνοουμένους. Θέλω όμως να διαβεβαιώσω ότι, παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα και την άρνηση της κατοχικής δύναμης να συνεργαστεί, συνεχίζουμε και εντατικοποιούμε τις προσπάθειες μας για τη διακρίβωση και της τελευταίας περίπτωσης αγνοουμένου μας.
Συνεργαζόμαστε γι’ αυτό πάντα στενά με την Ελληνική κυβέρνηση, όπως βέβαια και με τα οργανωμένα σύνολα των συγγενών. Αυτό αποτελεί για εμάς υποχρέωση και χρέος προς τους ήρωες μας και τις οικογένειες τους που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν υπερασπιζόμενοι την αξιοπρέπεια, τα ιερά και τα όσια των απανταχού Ελλήνων. Δεν θα συμβιβαστούμε ούτε και θα ενδώσουμε στις ορέξεις και τακτικισμούς της κατοχικής δύναμης. Θα εκπληρώσουμε το χρέος μας απέναντι στους ήρωές μας και στην ιστορία μας όπως αυτό επιτάσσει η συνείδηση και το καθήκον μας.
Ολοκληρώνοντας, να ευχαριστήσω την Ένωση Κυπρίων Ελλάδας για τη διοργάνωση της εκδήλωσης, όπως και τους άλλους ομιλητές με τους οποίους μαζί δώσαμε τη μεγάλη διάσταση του προβλήματος.
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE