«Ηταν χειρότερο από το blitz»: Δύο αποκαλυπτικές μαρτυρίες για τον μαύρο Σεπτέμβριο του ’55
Στιγμιότυπο από βίντεο των καταστροφών στα «Σεπτεμβριανά» του 1955
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1995, δηλαδή την επομένη της διήμερης επιδρομής, ο ανταποκριτής της Daily Mail Noel Βarber, ο οποίος βρισκόταν για ταξίδι αναψυχής στην Μεσόγειο, έσπευσε στην Κωνσταντινούπολη μόλις πληροφορήθηκε τα γεγονότα.
Η μαρτυρία του περιλαμβάνεται στο έργο του αειμνήστου Χριστόφορου Ι. Χρηστίδη (1899 – 1982), «Τα Σεπτεμβριανά: Κωνσταντινούπολη και Σμύρνη 1955» που εκδόθηκε από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών και τις σπουδαίες εκδόσεις του.
Στο ίδιο έργο περιλαμβάνεται και η μαρτυρία του Γερουσιαστού της Πολιτείας Indiana, Homer Β. Capehart, όπως δημοσιεύθκε στο US News and World Report της 4ης Νοεμβρίου 1955.
Noel Barber: Χειρότερο από το Blitz
Η μαρτυρία του Barber, που παρατίθεται εδώ συντετμημένη, έχει ως εξής:
«Έφθασα εις την Ισταμπούλ εις τας δύο το πρωί της παρελθούσης Πέμπτης (8 Σεπτεμβρίου) και ευρέθην εμπρός εις θέαμα το οποίον ημπορώ τιμίως να είπω ότι ήτο χειρότερον από οτιδήποτε είδον κατά την διάρκειαν του «Βlitz» των αεροπορικών επιθέσεων κατά του Λονδίνου.
Η απαγόρευσις της νυκτερινής κυκλοφορίας εξακολουθούσε αλλά κατόρθωσα να πείσω ένα αξιωματικόν να ταξιδεύσω μαζί του με εν φορτηγόν αυτοκίνητον από το αεροδρόμιον (…)
Επεράσαμεν τον Κεράτιον, εισήλθομεν εις την πόλιν και από της στιγμής εκείνης και μέχρι της αυγής, μόνος πολίτης κυκλοφορών εις τους δρόμους, ήκουα την εφιαλτικήν μουσικήν, που τόσον καλά εγνώρισε κάποτε το Λονδίνον, το Πλύμουθ και το Κόβεντρυ, τον απελπιστικόν ήχον ανθρώπων που σαρώνουν ατελείωτους σωσρούς σπασμένα τζάμια […) Εξακολουθούσαν να τα σκουπίζουν ακόμη και την νύκτα. Κατόπιν έφθασα εις το καύχημα της Ισταμπούλ, την κεντρικήν της οδόν, της περίφημον λεωφόρον Ανεξαρτησίας (Ιστικλάλ Τζανεσί), η οποία έχει μήκος άνω του ενός μιλίου αλλά σήμερον απομένει με μόλις είκοσι καταστήματα άθικτα.
Απ’ εκεί κατόρθωσα να εκκινήσω πεζή. Εκτός από μερικές γάτες που τριγύριζαν εδώ και εκεί, οι δρόμοι ήσαν έρημοι. Κατ’ αρχάς εγλίστρησα μέσα εις τέλμα μισοπηγμένου λαδιού. Οι βάνδαλοι είχαν εισβάλει σε ένα από τα μεγαλύτερα παντοπωλεία της Ισταμπούλ και αφού κατέστρεψαν τα έπιπλα και τα σκελετά και έκαυσαν τα τρόφιμα, ήνοιξαν επί τόπου όλους τους τενεκέδες λαδιού και άδειασαν το περιχόμενόν των εις τον δρόμον. (Την επομένη το λάδι είχε σχεδόν εκλείψει εις την Πόλιν, υπερτιμηθέν κατά 40 – 50%, σχολιάζει ο Χρηστίδης σε υποσημείωση).
(…) Και τα πράγματα δεν συνέβησαν ωσάν αι ανθρώπιναι αυταί ακρίδαι να εκτύπησαν και να συνέχισαν κατόπιν την πορεία των: Εκτύπησαν και παρέμειναν.
(…)Με την αυγήν και την άρσιν της απαγορεύσεως κυκλοφορίας, ενώ περιφερόμην ανά τας οδούς, μερικές ομάδες καταλασπωμένων ανθρώπων, ήλθον εις τα ερείπια των καταστημάτων των και έψαχναν άτονα μέσα εις τις μαυρισμένες στάχτες, αναζητούντα βρεγμένα εμπορεύματα, τα οποία αποτελούσαν την περιουσίαν των που διεγράφη από τον ισολογισμόν των μέσα σε μίας ή δύο ωρών φρενίτιδα».
Capehart: Εγκλημα που δεν μπορεί να συλλάβη η φαντασία του αμερικανικού λαού
Στην μαρτυρία του, ο Ρεπουμπλικανός Γερουσιαστής Homer Β. Capehart, μεταξύ άλλων σημειώνει:
«Ητο θέαμα το οποίον δεν παρουσιάσθη ποτέ εις την πατρίδα μου και το οποίον δεν ημπορεί να συλλάβη φαντασία του αμερικανικού λαού. Εφαίνεται απίστευτον και προυκάλει δέος. Πρόκειται περί εγκλήματος ασυγχωρήτου εις όλας του τας λεπτομερείας. Μου ήτο αδύνατον να πιστεύσω ότι τοιούτου είδους εκδηλώσεις ήτο δυνατόν να συμβούν μέσα εις μίαν πόλιν ενός και ημίσεως εκατομμυρίου.
Εις τους ελληνορθοδόξους ναούς, αι ζημίαι συνίστανται συνήθως εις το σπάσιμο παραθύρων, στασιδίων, αγίων τραπεζών και παρομοίων εις την βιαίαν απόσπασιν παντός αντικειμένου εντός της εκκλησίας και κατόπιν εις πυρπόλησιν. Οταν οι επιδρομείς ετελείωναν, τίποτε δεν απέμεινε πλέονόρθιον εις τα εκκλησίας εντός των τεσσάτων τοίχων. Εγώ ο ίδιος είδον μερικάς. Εις τα νεκροταφεία ανέσκαψαν τους σταυρούς, εξέθαψαν πτώματα και τα εκομμάτιασαν. Εβεβήλωσαν νεκρούς».
Επίτιμος διδάκτορας του ΔΙΠΑΕ Καβάλας ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE