Το επόμενο βήμα της Τουρκίας: Στη Λωζάνη μέσω Ουκρανίας; Όλα είναι πιθανά με τον απρόβλεπτο Ερντογάν…

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ξεκίνησε άγριος εμπορικός “πόλεμος” μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ: Ο Ταγίπ Ερντογάν μπλόκαρε τα λιμάνια για τις ισραηλινές εισαγωγές και εξαγωγές

Για τις γενοκτονίες των… άλλων: Η Τουρκία θα στηρίξει τη μήνυση που κατέθεσε στο Διεθνές Δικαστήριο η Νότια Αφρική κατά του Ισραήλ, για τη Γάζα

Η κρίση νομιμότητας του νεοσουλτάνου και οι συνέπειές της: Οι Αμερικανοί …”σφάζουν” τον Ερντογάν με το βαμβάκι, δεν είναι πια επιλογή του η ένταση με την Ελλάδα…

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΥΜΟΥΤΣΑΚΟΥ*

Είναι πλέον γενικά παραδεκτό ότι το 2022 θα είναι έτος αυξημένης κρισιμότητας για τις ελληνο-τουρκικές σχέσεις.*

Τις τελευταίες ημέρες έχουμε νέα σοβαρή επιβάρυνση των ήδη βεβαρυμμένων ελλήνο-τουρκικών σχέσεων. Η Άγκυρα θέτει σε όλα τα επίπεδα το ζήτημα της αποστρατικοποίησης νησιών του Αιγαίου ως προϋπόθεση αναγνώρισης της ελληνικής κυριαρχία επ´αυτών.

Κατ´ουσίαν, εμπλουτίζει τη διαβόητη θεωρία των «γκρίζων ζωνών», καθώς πλέον μιλά για υπό όρους και προϋποθέσεις ελληνική κυριαρχία, όχι μόνον σε κάποια μικρά νησιά, νησίδες ή βραχονησίδες αλλά σε νησιά όπως η Λέσβος, η Χίος, η Σάμος, η Λήμνος, η Σαμοθράκη.

Με δύο λόγια, η Άγκυρα αμφισβητεί επίσημα και επίμονα το σκληρό πυρήνα των εδαφικών ρυθμίσεων ελληνικού ενδιαφέροντος της Συνθήκης της Λωζάνης που το 2023 συμπληρώνει έναν αιώνα ζωής. Το ίδιο κάνει και για τη Συνθήκη των Παρισίων του 1947 που αφορά στα Δωδεκάνησα. Η εξέλιξη ήταν αναμενόμενη για εκείνους που ερμηνεύουν χωρίς εξωραϊσμούς και ωραιοποιήσεις την τουρκική εξωτερική πολιτική.

Η Άγκυρα άλλωστε έχει προαναγγείλει ότι εάν η Ελλάδα δεν ανταποκριθεί στο ζήτημα της αποστρατικοποίησης, η τουρκική διπλωματία, σύντομα θα ξεκινήσει δράσεις για διεθνοποίησή του, απευθυνόμενη σε πρώτη φάση, στις χώρες που έχουν υπογράψει τις Συνθήκες Λωζάνης και Παρισίων.

• Ο Πρόεδρος Ερντοάν έχει δείξει οτι πράττει ό,τι εξαγγέλλει, διότι προφανώς το έχει προηγουμένως μελετήσει, σχεδιάσει και προετοιμάσει καλά. Τον περασμένο Ιούλιο χει ήδη κάνει το πρώτο σοβαρό βήμα «διεθνοποίησης» με τις γνωστές πλέον, επιστολές Σινιρλίογλου προς τον ΟΗΕ.

Οι θετικές για την Ελλάδα δηλώσεις από Ουάσιγκτον, Λονδίνο και Βρυξέλλες περί αδιαμφισβήτητης ελληνικής κυριαρχίας επί των νησιών, δεν θα αποθαρρύνουν την Τουρκία. Η στρατηγική της σταδιακής αλλά και σταθερής αναθεώρησης του σημερινού status quo στην ευρύτερη περιοχή Αιγαίου, Ανατολικής Μεσογείου, εγγύς και Μέσης Ανατολής, αποτελεί υψηλή προτεραιότητα και στόχευση της νεοθωμανικής πολιτικής της.

Με κύρια έκφραση και όχημα το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» επιχειρείται γεωπολιτικός «αναδασμός» ισχύος, επιρροής και συμφερόντων στην περιοχή, με επίκεντρο την Τουρκία. Για την Άγκυρα, η αναθεώρηση της Λωζάνης έχει “de facto” ξεκινήσει επί του πεδίου, στη Συρία, στο Ιράκ, στην Κύπρο, στη Λιβύη.

Στη νεοοθωμανική Ερντοανική αντίληψη, η Συνθήκη της Λωζάνης αποτελεί «ασφυκτική» κεμαλική κληρονομιά που πρέπει ν´αλλάξει, είτε «de facto»είτε «de jure». Σε μια ανατολίτικη εκδοχή του «ζωτικού χώρου», το καθεστώς που επέβαλε η Λωζάνη θα πρέπει να καταστεί πιο «ευρύχωρο» ώστε να συμπεριλάβει τα σημερινά συμφέροντα και τις μεγαλεπήβολες επιθυμίες της Τουρκίας του Ερντοάν.

Στο πλαίσιο αυτό, δεν αποκλείεται να εκμεταλλευθεί την ουκρανική κρίση. Να μην διστάσει να την χρησιμοποιήσει ως πρόφαση, δικαιολογία ή καταλύτη για να υποστηρίξει ότι «ήρθε η ώρα των αλλαγών και των νέων περιφερειακών διευθετήσεων».

Πιο συγκεκριμένα. Η κατάσταση στην Ουκρανία, αργά ή γρήγορα, θα «γεννήσει» εξελίξεις, συμφωνίες και διευθετήσεις, ανεξάρτητα από την όποιας μορφής έκβασή της. Συμφωνίες και ρυθμίσεις θα απαιτηθούν είτε για να εφαρμοστεί τυχόν εκτόνωση της κρίσης, είτε – πολύ σοβαρότερες από τις προηγούμενες – για διευθετήσεις μετά από πιθανή θερμή αναμέτρηση, π.χ. στην περιοχή Ντόμπας, στην Ανατολική Ουκρανία.

Τέτοιες ρυθμίσεις θα μπορούσαν να έχουν μορφή πολιτικών διευθετήσεων ή ελέγχου εξοπλισμών στο ευρύτερο πλαίσιο μιας νέας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας ή ακόμα και εδαφικών διευθετήσεων στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.

Μια αναθεωρητική περιφερειακή δύναμη με τα χαρακτηριστικά και τις στρατηγικές επιδιώξεις της Τουρκίας, δύσκολα θα αφήσει να περάσει ανεκμετάλλευτη μια τέτοια «ευκαιρία». Με καταλύτη την απαίτησή της για αποστρατικοποίηση των νησιών μας, ενδέχεται να προβάλλει μια «γενικότερη, μετά από έναν αιώνα, ανάγκη νέων ρυθμίσεων».

• Πέραν όλων των άλλων, κάτι τέτοιο θα ήταν συμβατό και συμπληρωματικό με τη γνωστή τουρκική πρόταση για πολυμερή περιφερειακή συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών στη Μεσόγειο.

Ουδείς μπορεί να γνωρίζει εάν κάτι τέτοιο θα συμβεί. Ούτε όμως και κανείς μπορεί να το αποκλείσει. Η Ελλάδα είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει έγκαιρα και αποτελεσματικά ένα αποσταθεροποιητικό «αναθεωρητικό» σενάριο που η Τουρκία έχει προαναγγέλλει.

Η κυβέρνηση ήδη ευαισθητοποιεί και ενημερώνει εξαντλητικά φίλους, εταίρους και συμμάχους στην Ε.Ε και στο ΝΑΤΟ, αλλά και ευρύτερα. Ο ΟΗΕ είναι άλλωστε ο θεματοφύλακας των διεθνών Συμφωνιών. Του Διεθνούς Δικαίου που η Τουρκία συστηματικά αγνοεί ή διαστρεβλώνει και επικίνδυνα παραβιάζει.

Από την άλλη, η εξωτερική και αμυντική πολιτική της Ελλάδας προστατεύει αποτελεσματικά τόσο την ασφάλεια και τα συμφέροντά της, όσο και την περιφερειακή σταθερότητα και τη συμμαχική συνοχή.

Γιώργος Κουμουτσάκος
τ. Υπουργός
Βουλευτής Β1 Βορείου Τομέα Αθηνών. Μέλος της επιτροπής Άμυνας και Εξωτερικών της Βουλής

* Άρθρο μου στη Καθημερινή της Κυριακής 16/01/2022. “5+1 Λόγοι για ένα θερμό Ελληνοτουρκικό 2022”

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ

Η Ουκρανία και το «πρότυπο Πούτιν» θα μπορούσαν να ανοίξουν τις ορέξεις του Ερντογάν σε βάρος Ελλάδας και Κύπρου…