Η θυσία του Μάτση ήταν η ευαγγελική σύνοψη των φρονημάτων του: Ο Κυριάκος του φωτός και της αλήθειας

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Έχουμε ανάγκη από ήρωες σαν τον Κυριάκο Μάτση δήλωσε στο μνημόσυνο του εθνομάρτυρα η Πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής, Αννίτα Δημητρίου

Ο στρατάρχης του δίνει το χέρι, προσπαθεί να τον δελεάσει… Του προτείνει το μυθικό, για την εποχή, ποσό των 500.000 λιρών για να προδώσει: Το βλέμμα του Μάτση φλόγισε…

Ο συμμαθητής του Κυριάκου Μάτση ομιλεί για τον μεγάλο Εθνικό Ήρωα του Ελληνισμού: “Ου περί χρημάτων τον αγώνα πιούμεθα αλλά περί αρετής”, απάντησε στο Βρετανό κατακτητή (video)

Της ΔΟΞΑΣ ΚΩΜΟΔΡΟΜΟΥ*

«Η σημαία για την οποίαν έδωκα όρκο να υπηρετήσω είναι η αλήθεια. Θα της μείνω πιστός και θ’ αγωνίζομαι για το φως και την αλήθεια». Για να ελευθερώσεις τους άλλους, πρέπει να γνωρίσεις εσύ πρώτα την αλήθεια, έλεγε ο Νίτσε, ενώ ο Κομφούκιος «ο Ανώτερος άνθρωπος, αξιώνει από τον εαυτό του, ο ταπεινός από τους άλλους».

Ήταν ακόμα νεαρός φοιτητής, αλλά φαίνεται να παλεύει συχνά ανάμεσα στο συναίσθημα και τη λογική, ανάμεσα στην πλάνη και την αλήθεια, όχι γιατί δεν μπορεί να τα διαχωρίσει, αλλά διότι το βαθυστόχαστο πνεύμα του πασχίζει για την τελειότητα. Μένει πιστός στο αληθινό, το οποίο υπόσχεται να υπηρετήσει και να αγωνιστεί «άχρι θανάτου», κατά τη χριστιανική έκφραση. Κι αυτό έπραξε.

• Ο ηρωικός του θάνατος στις 19 Νοεμβρίου 1958, ήταν η ευαγγελική σύνοψη των φρονημάτων και των οραματισμών του, η θεία κορύφωση. Επέλεξε να αγωνιστεί και να αγιάσει μέσα στον κόσμο για τον κόσμο, μέσα στο πλήθος για το σύνολο, μέσα στους ανθρώπους για τον άνθρωπο. Θυσιάστηκε στον βωμό των όμορφων και των αληθινών αρχών και ιδεωδών της ζωής.

Σε όλες τις σημειώσεις και τα ημερολόγιά του, στα ποιήματα και τα γραπτά του, αποτυπώνεται ο αυθεντικός και απροσποίητος χαρακτήρας του, η αληθινή του ταυτότητα που ανήκει σε όλους και σε κανέναν ταυτόχρονα. Ο παλμός της καρδιάς του ήταν ο παλμός του αγώνα για άφθαρτες πράξεις που στόχευαν όπως η αρχαία ελληνική σκέψη, πάντοτε στο αιώνιο, το απαραχάρακτο και αναλλοίωτο. Αναζητούσε αγωνιωδώς το φως και την αλήθεια μέσα από την αυθυπέρβαση για να αγγίξει την ανθρώπινη ολοκλήρωση.

«Εάν είναι αληθές ότι η μεγαλυτέρα δυσκολία του ανθρώπου είναι η κατανίκησις του εαυτού του, ας αρχίσω την πάλην αυτήν. Θα συναντηθούν τεράστια εμπόδια. Θα τα δεχθώ, όμως, ως βαθμίδα προς την τελειοποίησιν».

Ο Κυριάκος Μάτσης πάντα αξίωνε και πάντα απαιτούσε το «δέον γενέσθαι», πρώτα από τον ίδιο τον εαυτό του. «Αν θέλωμεν να καλλιτερεύσει η ανθρωπότης, ας προσπαθήσωμεν έκαστος χωριστά να καλλιτερεύσωμεν τον εαυτόν μας».

Γράφει επίσης το 1947: «Μόνο όταν το συμφέρον το ατομικό σταματήσει να κινεί το λογισμό μας σε κάθε μας πράξη, μόνο όταν ο καθένας εργάζεται για το σύνολο και τον εαυτό του, μόνον τότε η ανθρωπότης μπορεί να βρει το δρόμο της».

Ήσουν ωραίος άνθρωπος, Κυριάκο, στοχαστής και ελεύθερος με την αληθινή έννοια του όρου. Και η έννοια της ελευθερίας για σένα δεν ήταν ποτέ περιορισμένη αποκλειστικά στην ιδέα της αποτίναξης από τον αγγλικό ζυγό. Βίωνες έντονα το κάθε τι από τα μαθητικά σου χρόνια στην Αμμόχωστο, τα φοιτητικά σου χρόνια αργότερα στη Θεσσαλονίκη. Βίωνες διαλεκτικά τον εσωτερικό πνευματικό αγώνα και μετουσίωνες το λόγο σου σε έργα, πρόθυμος να δεχθείς το όποιο τίμημα προαπαιτεί η όποια υλοποίησή μιας ιδέας.

Έγραφες εξάλλου στα ημερολόγιά σου: «Αν δεν κυλιστείς στο βούρκο μιας λάσπης, πώς θα χρειαστεί να λουστείς στα καθαρά νερά του ρυακιού; Χωρίς το χειμώνα της ζωής δεν θα ‘χε καμιά αξία η άνοιξή της». Ο όρος ελευθερία, για τον ελεύθερο Κυριάκο Μάτση συλλάμβανε οικουμενικές διαστάσεις στην πρακτική ερμηνεία και εφαρμογή της.

Παρά το νεαρό της ηλικίας του, η εσωτερική του συνείδηση προπορευόταν σε ωριμότητα και βάθος των συγχρόνων του. Ήταν η έκπληξη της εποχής του. Κι αν ίσως με ρωτάτε, αν είναι η Ιστορία που αναδεικνύει τον άνθρωπο, θα σας πω ότι ο άνθρωπος είναι που γράφει την Ιστορία κάθε τόπου, ιδίως όταν είναι «ζυμωμένος» με τη γη του.

Γι’ αυτό ο ήρωας της ΕΟΚΑ Κυριάκος Μάτσης που προσγειωμένα και έμπρακτα πρόσφερε τη ζωή του για ένα καλύτερο αύριο, πάντα θα μας συγκινεί και θα μας εμπνέει, ενόσω μπορούμε και θέλουμε να αντιλαμβανόμαστε τον επαναστατικό και ανιδιοτελή χαρακτήρα του, που οδήγησε αναπόφευκτα στο μέγεθος της θυσίας του. Η ηρωική του πράξη ήταν ενσυνείδητη, μια φυσική εξέλιξη για τον ίδιο, καθώς η ψυχή και ο νους του προετοιμάστηκαν προ πολλού.

Το όραμα και ο λόγος του για την Ελευθερία ως αρετή που στιχούργησε και ο εθνικός ποιητής Διονύσιος Σολωμός, ενσαρκώθηκαν στο πρόσωπό του, ακριβώς όπως καταγράφεται στη ρήση του Αθηναίου Δημοσθένη «αν λείψουν οι πράξεις, όλα τα λόγια φαίνονται κούφια και μάταια».

• Το Εγώ και το Εμείς του Κυριάκου Μάτση

Ακόμα και κατά τη σύλληψή του και τα βασανιστήρια που υπέστη, δεν λύγισε ούτε το σώμα ούτε η ψυχή του. Αντίθετα. Με παρρησία και ανάστημα ανέφερε τους αποικιοκράτες:

«Είμαι ηγετικό μέλος της Οργάνωσης. Έχω δώσει τον εαυτό μου για την ελευθερία της πατρίδας μου μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στον οποίο πολεμούσαμε μαζί εναντίον του ναζισμού. Και θα το θεωρούσα μεγάλο εξευτελισμό, μετά την άρνησή σας να ελευθερώσετε την Κύπρο, αν δεν ανήκα στην απελευθερωτική προσπάθεια που διεξάγεται. Εάν εσείς ήσασταν στη θέση μου, τι θα κάνατε; Απαντήστε αν είστε αξιοπρεπείς άνθρωποι κι αν σέβεστε τη χώρα και την ιστορία σας. Εγώ σέβομαι αυτά τα πράγματα, είμαι αυτός που είμαι, και θα αγωνισθώ όσο μπορώ για την απελευθέρωση της Κύπρου».

Γράφει στον Αρχηγό Διγενή για τα βασανιστήρια που υπέστη:

«Υπέστημεν δοκιμασίαν, αλλά ο Θεός μας εβοήθησεν. Εξάσκησαν τρομεράν πίεσιν σε μας παντός είδους». Ακόμη κι όταν απέναντί του είχε τον Άγγλο Κυβερνήτη Σερ Τζων Χάρντιγκ, δεν πτοήθηκε από τη δύναμη της εξουσίας ή το αξίωμα που κατείχε. «Λυπούμαι γιατί δεν έχετε αντιληφθεί με ποιον συνομιλείτε. Πρέπει να ξέρετε ότι εμείς ”ού περί χρημάτων τον Αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής”».

Χρησιμοποιεί τον ενικό και τον πληθυντικό, όπως μόνο ο ίδιος κατανοούσε και βίωνε αναστοχαστικά και σε βάθος τους ανθρώπους ή τις διάφορες καταστάσεις. Σημείο που δεν εισηγείται μόνο την υψηλή πνευματικότητα που διέθετε, αλλά και την οξύνοια, τη συναισθηματική νοημοσύνη, την όντως ώριμη συνείδηση που στόχευε στο φως για να αντιλαμβάνεται με τη λογική και το συναίσθημα πέρα και πίσω από τα φαινόμενα, χωρίς να παρασύρεται ή να γελιέται από το σκοτάδι, ακόμη και όταν σκόπιμα δεν το εξέφραζε.

• Ζητούμε συγχώρεση…

Κυριάκο Μάτση, ζητούμε συγχώρεση για τις αμαρτίες που διαπράξαμε αδικώντας τη θυσία σου και διαψεύδοντας τα αληθινά όνειρά σου. Δοκιμάστηκες και άντεξες, αντιμετώπισες προκλήσεις και πειρασμούς, μα αναμετρήθηκες με αξιοπρέπεια, ήθος, σθένος και υπομονή για την επιτέλεση της ύψιστης αποστολής σου. Ήταν περήφανοι μετά τη θυσία σου, οι γονείς σου Χριστοφής και Κυριακού Μάτση:

«Είμαστε περήφανοι για τον ηρωικό θάνατο του αγαπημένου μας γιού, που αγωνίστηκε με όλη τη δύναμη της ψυχής του για την ελευθερία του μαρτυρικού μας νησιού. Εύχομαι οι θυσίες των παιδιών μας να φέρουν σύντομα καρπούς, την πολυπόθητη δηλαδή Ελευθερία».

Εμείς τι πράξαμε και για ποιον θα είμαστε περήφανοι; Σε ποιον αγώνα ριχτήκαμε και πολεμήσαμε τίμια για να τα καταφέραμε; Τι οραματιστήκαμε και τι πετύχαμε; Πολλά δεινά και τραγικά έκτοτε απαριθμούνται, με χειρότερο κατάντημα ίσως τον φαύλο κύκλο της διαφθοράς που πλέον ανερυθρίαστα κληροδοτούμε και που ίσως να είναι και η αιτία περισσότερων κακών.

Αποπνιχτικός ο αέρας μας, εσύ που τόσο παραστατικά το περιέγραφες λίγο πριν περάσεις στην Αθανασία το 1958, πνιγμένος μέσα στην ανάγκη για κάτι καλύτερο.

«Να γιατί δεν νοιάζομαι αν τη γη τούτη την ζουν Τούρκοι για Έλληνες, Εβραίοι για… εκείνο που έχει αξία είναι να την ζουν αυτοί που την ποτίζουν με τον ιδρώτα τους και να περπατούν πάνω της, διαφεντευτές της, κυρίαρχοί της. Να αναπνέουν περήφανοι τον αέρα της δροσιάς, που νάναι αέρας δροσιάς, ομορφιάς, λεβεντοσύνης… όχι πνίχτης».

*Υποψήφια Διδάκτωρ Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ

Από τους κανονιοφόρους στα γεωτρύπανα: Ενισχύει τις «ομάδες κρούσεις» στην Ανατολική Μεσόγειο η κατοχική Τουρκία