Πέθανε η θρυλική «Πατ» της Αντίστασης: Η σπουδαία γυναίκα που προέτρεπε «πάντα στο νου σας να έχετε την Ελλάδα»

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Γοργοπόταμος: 81 χρόνια από μια κορυφαία στιγμή της Εθνικής Αντίστασης

Σταϊκούρας για Γοργοπόταμο: Η εθνική αντίσταση μας δίδαξε να αγωνιζόμαστε ενωμένοι, για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα

Σακελλαροπούλου για Γοργοπόταμο: «Χρέος μας είναι να διαφυλάξουμε την παρακαταθήκη της γενιάς της Εθνικής Αντίστασης»

Εφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία 97 ετών η Σύλβια Αποστολίδου – Ιωαννίδου, μία θρυλική πλην άγνωστη μορφή της Εθνικής Αντίστασης.

Γόνος ευκατάστατης αθηναϊκής οικογένειας, αποφοίτησε από το Αρσάκειο και σε ηλικία μόλις 18 ετών, το 1942, μπήκε στην Εθνική Αντίσταση.

Αφορμή, όπως είχε η ίδια διηγηθεί στην «Καθημερινή», η τυχαία επίσκεψη ενός Βρετανού αξιωματικού στο σπίτι της για να ενημερώσει την οικογένειά της για την τύχη της αδελφής της που ήδη εργαζόταν στη βρετανική πρεσβεία και είχε φυγαδευθεί στην Αίγυπτο.

«Αγαπούσα πολύ τον τόπο μου»

«Αγαπούσα πολύ τον τόπο μου και ήθελα πάντοτε να προσφέρω. Όταν μπήκαν οι Γερμανοί επιτάξανε το Αρσάκειο και το έκαναν νοσοκομείο. Ανέβαινα και κατέβαινα από το σπίτι με τα πόδια. Ήμουν στην τελευταία τάξη, έκτη γυμνασίου. Είχα αποφασίσει να πάω στο βουνό. Οι γονείς μου δεν το ευχαριστήθηκαν και πολύ. Μια μέρα ήρθε από την Αίγυπτο κάποιος να μας φέρει νέα της αδελφής μου – που στο μεταξύ είχε φύγει – και του είπα: θέλω να βγω στο βουνό. Μου λέει: Δεν είναι για σένα το βουνό, έλα μαζί μας. Έτσι μπήκα στην Force 133, που ήταν μια υπηρεσία των Άγγλων για να φυγαδεύει κόσμο από τα εδάφη που είχαν καταλάβει οι Γερμανοί. Έτσι άρχισε η δράση μου»….

Σύντομα το διαμέρισμά της στην οδό Ακαδημίας 4, όπου βρισκόταν το οδοντιατρείο του πατριού της, έγινε καταφύγιο Βρετανών.

Με την πάροδο του χρόνου, τα καθήκοντά της διευρύνθηκαν. Εγινε επικεφαλής της Force 133 στην Αττική, αναλαμβάνοντας μεταξύ άλλων την παραλαβή όπλων και πυρομαχικών που κατέφθαναν από το βουνό αλλά και τη διανομή τους στις οργανώσεις.

Ο Ράλλης, η κρυψώνα στα Κιούρκα και ο μανιώδης καπνιστής Καρπόζηλος

«Δουλειά μου ήταν να κρύβω Εγγλέζους αξιωματικούς  ή στρατιώτες, αλλά και Έλληνες μέχρι να μπορέσει η οργάνωση να τους φυγαδεύσει στην Αίγυπτο. Είχαμε νοικιάσει διάφορα διαμερίσματα στο κέντρο της Αθήνας με ψεύτικα ονόματα. Μου έδωσαν το κωδικό όνομα Πατ. Ήμουν η Πατ, αν και ποτέ δεν το παραδέχτηκα όταν με συνέλαβαν τελικά. Οδηγούσα ένα «μορισάκι» που μας είχε παραχωρήσει ο τότε πρωθυπουργός Ράλλης. Μας είχε δώσει γερμανικά έγγραφα, ότι τάχα ανήκει σε κάποια γερμανική εταιρεία κι έτσι κυκλοφορούσαμε και περνάγαμε τους ελέγχους. Εκτός από τα διαμερίσματα που κρύβαμε όσους ήταν κυνηγημένοι, είχαμε και μια δύο σπηλιές κάπου στα Κιούρκα που έφταναν και κρύβονταν κάποιοι πριν έρθουν στην Αθήνα και ένα διαμέρισμα στα Πετράλωνα που ήταν κάτι σαν πυριτιδαποθήκη. Μάλιστα είχαμε για φύλακα τον (γνωστό παλαιστή της εποχής) Καρπόζηλο που κάπνιζε πολύ και όλο του έλεγα: Πρόσεχε γιατί θα γίνει κάνα μπαμ και θα γίνουν Άνω-Κάτω τα Πετράλωνα….

Η γνωριμία με τον Νεοζηλανδό μηχανικό της ανατίναξης στον Γοργοπόταμο και ο αείμνηστος Παύλος Ιωαννίδης

Συνδέθηκε ιδιαίτερα με τον Νεοζηλανδό μηχανικό Τομ Μπαρνς, αρχιτέκτονα της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου. «Είχαμε πολύ στενή συνεργασία αλλά μη φανταστείς κάτι άλλο!», είπε σε διηγήσή της το 2018 στην «Καθημερινή» η κυρία Ιωαννίδου. «Είμαι αρραβωνιασμένος, μου είχε πει. Κι εγώ», απάντησα. Ημουν ήδη με τον Παύλο», του είπε εννοώντας τον μέλλοντα σύζυγό της, τον αείμνηστο Παύλο Ιωαννίδη, αντιστασιακό, πιλότο της RAF και επί σειρά ετών στενότατο συνεργάτη του Αριστοτέλη Ωνάση».

Η σωτήρια κότα και η καταδίκη σε θάνατο

Οι κατοχικές δυνάμεις αντιλήφθηκαν την ύπαρξη της νεαρής κατασκόπου ονόματι «Πατ» – χωρίς να γνωρίζουν την ταυτότητά της. Ενημερωμένη από τον Αγγελο Εβερτ, επιχείρησε να διαφύγει για το Κάιρο, αλλά το πρωί της ημέρας που θα έφευγε, στις 14 Ιουνίου του 1944, οι Γερμανοί εισέβαλαν στο διαμέρισμα στην οδό Ακαδημίας.

Εδωσε τότε το σύνθημα και η βοηθός του οδοντιάτρου πατριού της πέταξε ένα πακέτο με έγγραφα της Force 133 στον φωταγωγό: «Εκεί κρατούσε ο κυρ-Νίκος ο θυρωρός δύο κοτούλες. Τη στιγμή που έριξαν το φως των φακών τους οι Γερμανοί, η μία κότα αναπήδησε και κάθισε πάνω στα έγγραφα. Και έτσι δεν τα βρήκαν».

Ιδού η διήγησή της όπως την αντλούμε από τον ιστότοπο «Μηχανή του Χρόνου»:

«Κι ήρθε εκείνο το ξημέρωμα: πεντέμισι το πρωί.  Χτυπάει το κουδούνι. Εγώ νόμιζα ότι ήταν από τη την οργάνωση για να μου πουν να φύγουν και τρέχω και ανοίγω και βρίσκομαι μπροστά στα όπλα των Γερμανών. Τρέχω από εκεί μέσα στο δωμάτιο του πατέρα μου και της μάνας μου και τους λέω ήρθανε οι Γερμανοί. Και μπουκάρανε οι Γερμανοί μέσα και με τσακώσανε φυσικά. Άκουσε η Πόπη και παίρνει το πάκο με τα σχεδιαγράμματα και τους χάρτες και τους πετάει στο φωταγωγό. Οι Γερμανοί μπήκαν στο διαμέρισμα και την ώρα που ένας στρατιώτης ανοίγει το παράθυρο του φωταγωγού μια κότα πέταξε και πήγε και κάθισε πάνω στα χαρτιά. Λες κι ήταν η θεία δύναμη. Τι να πω. Ο Γερμανός είδε τις κότες και δεν έδωσε άλλη σημασία….»

Στο καμιόνι με τη Λέλα Καραγιάννη

Συνελήφθη, ανακρίθηκε, και εστάλη στις ανδρικές φυλακές Αβέρωφ, χωρίς να ομολογήσει τίποτα. Καταδικάστηκε σε θάνατο και, στις 8 Σεπτεμβρίου, βρέθηκε στο ίδιο καμιόνι, στον δρόμο για το απόσπασμα, με τη θρυλική Λέλα Καραγιάννη: «Ημαστε στο Δαφνί και περιμέναμε το χάραμα. Ημουν η πρώτη που φώναξαν έξω. Μου είπε: Ψηλά το κεφάλι. Είσαι Ελληνίδα. Μην αφήσεις τα γουρούνια να σε δουν να φοβάσαι». Την τελευταία στιγμή, ένα τηλεφώνημα της έσωσε τη ζωή. Αργότερα έμαθε ότι ήταν επειδή θύμιζε έντονα στον Αυστριακό ανακριτή της –που είχε τη φήμη του πιο βάναυσου– την κόρη του.

Στο Κάιρο

Μετά την Απελευθέρωση, κυνηγημένη από τον ΕΛΑΣ, διέφυγε με βρετανικό αεροπλάνο στο Κάιρο, όπου παρέμεινε για δέκα μήνες. Οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες της πρότειναν να αναλάβει πόστο στην Απω Ανατολή, αλλά απέρριψε την πρόταση. Το 1956, μετά τον απαγχονισμό των Καραολή και Δημητρίου στην Κύπρο, επέστρεψε –μαζί με τον αείμνηστο Ιωαννίδη– το παράσημο ανδρείας (George Medal) που της είχε απονείμει ο Βρετανός βασιλιάς.

«Ο πρέσβης ο Άγγλος έμεινε άναυδος και με παίρνει τηλέφωνο. Ξέρεις, λέει, αυτό ήταν της στιγμής. Εγώ το κρατάω. Θα το μετανιώσεις κάποτε. Έλα να το πάρεις. Του λέω εγώ είμαι Ελληνίδα. Όταν κάνω κάτι, το κάνω. Ότι κρεμάσατε δύο παιδιά, Καραολή και Δημητρίου, στο άνθος της νιότης τους, αυτό για μένα ήτανε έγκλημα. Κι εγώ με εγκληματίες δεν κάνω δουλειά. Δεν είπε τίποτα βέβαια»….

Mε πληροφορίες από Καθημερινή, Μηχανή του Χρόνου

Γενική επιφυλακή, η φωτιά απείλησε σοβαρά κατοικίες στη Νέα Μάκρη: Ευτυχώς είναι καλύτερα τα πράγματα