Ξαφνικά, ακόμα και οι υποστηρικτές του Ερντογάν του ασκούν κριτική: Σβήνει το άστρο του αυταρχικού ηγέτη;
Ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου με τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο στο Φανάρι. EPA, ERDEM SAHIN
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Για τον Δήμαρχο Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, η επίσκεψη το 2019 στον τάφο του Μωάμεθ του Β’, του κατακτητή της Κωνσταντινούπολης, ήταν εμφανώς όχι μια πράξη απόδοσης φόρου τιμής, αλλά πιθανώς ένα από τα πολλά υποχρεωτικά ραντεβού της ημέρας.
Κάποιοι άλλοι, όμως, δεν το είδαν έτσι. Η τουρκική Δικαιοσύνη ξεκίνησε προκαταρκτική έρευνα με την κατηγορία της «ασεβούς συμπεριφοράς» απέναντι στον Οθωμανό Σουλτάνο. Ο Υπουργός Εσωτερικών έγραψε στο Twitter: «Κατά την προσωπική μου άποψη, ήταν ποινικό αδίκημα. Όπως φαίνεται, θα υπάρξουν ακόμη περισσότερα».
Τα παραπάνω αναφέρει ανταπόκριση στην εφημερίδα Süddeutsche Zeitung του Tomas Avenarius από την Κωνσταντινούπολη.
Τίτλος της ανταπόκρισης: «Η υποστήριξη προς τον Erdoğan μειώνεται»
Υπότιτλος: «Πληθωρισμός, κορωνοϊός, συρρίκνωση του Τουρισμού: Στην Τουρκία αυξάνεται η κριτική προς τον Πρόεδρο, ακόμα και από πιστούς υποστηρικτές του»
Αναφέρει, μεταξύ άλλων:
Για την υπόθεση αυτή μπορεί κανείς να πει τα πάντα, εκτός από το ότι είναι διασκεδαστική. Εκλογές για τον Πρόεδρο και το Κοινοβούλιο στην Τουρκία δεν θα διεξαχθούν πριν τον Ιούνιο του 2023, αλλά ήδη δύο χρόνια πριν έχει αρχίσει να διεξάγεται μία εξαιρετικά βρώμικη προεκλογική εκστρατεία.
Ο αρχηγός του κράτους Recep Tayyip Erdoğan βρίσκεται στην εξουσία εδώ και 18 χρόνια, πρώτα ως Πρωθυπουργός και κατόπιν ως Πρόεδρος. Αλλά τώρα ο συντηρητικός και ισλαμιστής λαϊκιστής χάνει ολοένα και περισσότερη υποστήριξη.
Ο ταχέως αυξανόμενος πληθωρισμός, η οικονομική και νομισματική κρίση που επικρατεί από το 2019, ο κορωνοϊός και η συνακόλουθη κατάρρευση του Τουρισμού κάνουν τους Τούρκους να νοσταλγούν τα παχυλά χρόνια κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2000. Τότε που η Οικονομία ανθούσε και η χώρα θεωρείτο υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ.
Οι φιλελεύθεροι και οι κοσμικοί ενδέχεται να θίγονται από την ολοένα και πιο αυταρχική εξουσία του Erdoğan, την υπονόμευση του Κράτους Δικαίου και τον στραγγαλισμό των ΜΜΕ. Αλλά και μεγάλο μέρος των υποστηρικτών του θεωρεί πάνω απ’ όλα ότι ο Πρόεδρος δεν αποδίδει πλέον, ιδίως στο πεδίο της Οικονομίας. Η Εξωτερική Πολιτική και οι στρατιωτικές περιπέτειες στο Ιράκ, την Συρία και την Λιβύη δεν μπορούν να αποκρύψουν το γεγονός ότι υπάρχει έλλειψη θέσεων εργασίας, πληθωρισμός και κατάρρευση του νομίσματος.
Αλλά και οι εμφατικές ισλαμικές χειρονομίες του Erdoğan ικανοποιούν μόνον μία μικρή εκλογική πελατεία ισλαμιστών: Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί της Παρασκευής, η απαγόρευση πώλησης αλκοόλ κατά το Ραμαζάνι, η καταγγελία της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης για την Προστασία των Γυναικών. Όλα αυτά δεν ικανοποιούν μακροπρόθεσμα τους παραδοσιακά πιστούς ψηφοφόρους: «Είναι η οικονομία, ηλίθιε!». Ο σύμβουλος του Bill Clinton, James Carville, θα έλεγε σε σχέση με την Τουρκία: «Οι άδειες κατσαρόλες θα αποφασίσουν τις εκλογές».
Αυτό αντικατοπτρίζεται στις δημοσκοπήσεις. Ορισμένοι ερευνητές βλέπουν τώρα τον Erdoğan κοντά ή πιο κάτω από σημαντικούς πολιτικούς της αντιπολίτευσης. Ακόμα καλύτερα και από τον Δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης τα πηγαίνει ο συνάδελφός του στο CHP, Mansur Yavaş: Ο Δήμαρχος της Άγκυρας θα μπορούσε να νικήσει τον Πρόεδρο. Και όταν σε μία δημοσκόπηση οι πολίτες ερωτήθηκαν ποιόν δεν θα ψηφίσουν σε καμία περίπτωση, το 46,5% των ερωτηθέντων απάντησε: Τον Erdoğan. Τον Δεκέμβριο του 2019 αυτήν την απάντηση την έδιδε μόνο το 35%.
Αλλά και σε επίπεδο κομμάτων, τα πράγματα πάνε άσχημα για τον Πρόεδρο. Η κυβερνητική συμμαχία του κόμματός του AKP και του ακροδεξιού MHP βρίσκεται δημοσκοπικά ακριβώς στο ίδιο επίπεδο με την αντιπολιτευόμενη συμμαχία που αποτελείται από το σοσιαλδημοκρατικό CHP του Imamoglu, το εθνικιστικό κόμμα Iyi και μερικά μικρά κόμματα.
Στις κοινοβουλευτικές εκλογές, αποφασιστικό ρόλο θα διαδραματίσει ο χειρότερος εχθρός του Erdoğan: το HDP. Ο Πρόεδρος ασκεί πίεση στο φιλοκουρδικό κόμμα, την τρίτη μεγαλύτερη αντιπολιτευτική δύναμη στο Κοινοβούλιο. Έχει φυλακίσει τους ηγέτες του, οι Δήμαρχοι του απομακρύνθηκαν από τα αξιώματά τους, θα ήθελε μάλιστα ακόμα και να απαγορεύσει το κόμμα.
Ο λόγος είναι πάντα ο ίδιος: Το HDP κατηγορείται πως είναι στην πραγματικότητα ο πολιτικός βραχίονας του αντάρτικου κουρδικού PKK, το οποίο χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση, και μάλιστα όχι μόνο στην Τουρκία. Ο Erdoğan δεν μπορεί επομένως να βασιστεί στους ψηφοφόρους του HDP: Οι περισσότεροι εξ αυτών θα υποστηρίξουν τους αμφισβητίες του.
Γι’ αυτό και το κυβερνητικό στρατόπεδο μετατοπίζει την πολιτική διαμάχη στον νομικό πεδίο. Αποφάσεις λαμβάνονται χωρίς την οποιαδήποτε νομική βάση με την μορφή «διαταγμάτων»:
- Για παράδειγμα, δεν επιτρέπεται πλέον να φωτογραφίζονται ή να κινηματογραφούνται αστυνομικοί που ξυλοκοπούν πολίτες κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων «λόγω των προσωπικών δικαιωμάτων των δημοσίων υπαλλήλων».
- Ή δεν επιτρέπεται να πωλούνται οινοπνευματώδη ποτά κατά το Ραμαζάνι. Και η Στατιστική Υπηρεσία Turkstat μήνυσε το ιδιωτικό ερευνητικό ίδρυμα Enag. Το τελευταίο ισχυρίστηκε ότι η Turkstat παραποιεί τους αριθμούς: Ο πληθωρισμός δεν είναι 17%, αλλά πάνω από 30%.
Η Δικαιοσύνη είναι πλέον το εκτελεστικό όργανο του προεδρικού ανακτόρου, γίνεται το ρόπαλο κατά την περίοδο πριν από την προεκλογική εκστρατεία. Οι εισαγγελείς πραγματοποιούν έρευνα όχι μόνον σε βάρος του Imamoğlu, αλλά και εναντίον κομματικών του φίλων, όπως είναι ο επικεφαλής του CHP Kemal Kılıçdaroğlu ή η επικεφαλής του κόμματος στην Κωνσταντινούπολη Canan Kaftancıoğlu. Οι κατηγορίες ακούγονται κατά βάση τραβηγμένες από τα μαλλιά -όπως οι κατηγορίες για την επίσκεψη στον τάφο του Σουλτάνου.
Ο Imamoğlu ηγείται επίσης εκστρατείας κατά του «Καναλιού της Κωνσταντινούπολης». Το γιγαντιαίο έργο μιας τεχνητής θαλάσσιας οδού, παράλληλης με τον Βόσπορο, αποτελεί ιδέα του Erdoğan. Οι ειδικοί λένε ότι το κανάλι θα θέσει σε κίνδυνο την παροχή πόσιμου νερού για την Κωνσταντινούπολη των 16 εκ. κατοίκων και ότι θα κλονίσει από οικολογικής απόψεως τόσο τον Εύξεινο Πόντο, όσο και την Θάλασσα του Μαρμαρά. Ο Imamoğlu έβαλε να αφισοκολλήσουν: «Ποιος χρειάζεται το κανάλι της Κωνσταντινούπολης;». Ο εισαγγελέας παρενέβη αμέσως και διέταξε έρευνα για «παρενόχληση δημοσίου έργου».
Ο Erdoğan έχει λόγους να φοβάται τον Imamoğlu. Το 2019, ο πολιτικός του CHP κατάφερε να αποσπάσει τον έλεγχο της Κωνσταντινούπολης από το AKP με τη βοήθεια του HDP, το οποίο τον υποστήριξε. Και όποιος κερδίσει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει συνήθως τις επόμενες εκλογές στη χώρα. Προτού γίνει Πρωθυπουργός το 2003, ο Erdoğan ήταν Δήμαρχος της ίδιας μητρόπολης και κέρδισε τη φήμη του πολιτικού των έργων.
Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο η Άγκυρα παρεμποδίζει την καθημερινή διακυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης: Τίποτα δεν επιτρέπεται να ευνοεί την δημοτικότητα του Δημάρχου και του CHP. Η χρηματοδότηση για νέες γραμμές του μετρό περιορίστηκε, η πρόσβαση στα διόδια για τις γέφυρες του Βοσπόρου αποκλείστηκε. Και όταν ο Δήμαρχος συνέλεξε δωρεές για να στηρίξει τους φτωχούς κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο Υπουργός Εσωτερικών παρενέβη: «Η διοίκηση της πόλης δεν έχει δικαίωμα να το κάνει».
Ο Erdoğan, μέχρι τώρα μαιτρ στην προβολή νέων συναρπαστικών και σαγηνευτικών θεμάτων, βρίσκεται στην γωνία. Το πραξικόπημα και οι κατηγορίες για τρομοκρατία εναντίον πολιτικών του αντιπάλων επαναλαμβάνονται, η Εξωτερική Πολιτική της επίδειξης δύναμης έχει απομονώσει την Τουρκία, πολιτικά είναι υποχρεωμένος να υποχωρήσει έναντι χωρών όπως η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία.
Και αυτό που λείπει από τον παλαιότερα δημιουργό μεγάλων έργων υποδομής, όπως αεροδρόμια και γέφυρες, είναι ένα οικονομικό όραμα: Ένα νέο μεγάλο έργο που θα δημιουργήσει χιλιάδες επί χιλιάδων θέσεις εργασίας. Απομένει μόνον το περιβαλλοντικά παράλογο σχέδιο ύψους 15 δις Ευρώ για το κανάλι της Κωνσταντινούπολης. Ο ίδιος ο Πρόεδρος το αποκαλεί με υπερηφάνεια «το πιο τρελό σχέδιό μου». Σε κάθε περίπτωση, ο θεμέλιος λίθος για την πρώτη γέφυρα του καναλιού αναμένεται να τεθεί τον Ιούνιο.
ΠΗΓΗ: Süddeutsche Zeitung, Tomas Avenarius
H Μόσχα «ευθύνεται εν μέρει» για κυβερνοεπιθέσεις εναντίον της Αμερικής από το ρωσικό έδαφος