Μήνυμα από Ιερουσαλήμ: Ακρογωνιαίος λίθος των περιφερειακών συμμαχιών η σχέση Κύπρου-Ισραήλ
File Photo: Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης υποδέχεται τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ κ. Benjamin Netanyahu, στη Λευκωσία. ΚΥΠΕ, ΚΑΤΙΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Τα τελευταία χρόνια, η Ανατολική Μεσόγειος ξεχώρισε ως ξεχωριστή υπο-περιοχή, λαμβάνοντας μεγάλη προσοχή στην περιφερειακή και διεθνή σκηνή – πολιτικά, στρατηγικά και οικονομικά.
Η ανακάλυψη φυσικού αερίου στις ΑΟΖ της Κύπρου και της Αιγύπτου και το σαφές δυναμικό για την ανακάλυψη πρόσθετων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στα οικονομικά ύδατα άλλων χωρών, όπως ο Λίβανος, αποτέλεσαν σημαντικό καταλύτη για την ανάπτυξη μιας νέας περιφερειακής αρχιτεκτονικής αφενός και αφετέρου μιας αυξανόμενης έντασης μεταξύ κάποιων χωρών που εμπλέκονται.
Τα παραπάνω αναφέρονται σε κείμενο του αρθρογράφου MICHAEL HARARI, πρώην πρέσβης του Ισραήλ στην Κύπρο. Υπηρέτησε σε υψηλόβαθμες θέσεις στο Ισραηλινό Υπουργείο Εξωτερικών, είναι λέκτορας Πολιτικών Επιστημών στο Yezreel Valley College και σύμβουλος στρατηγικής, σχεδιασμού. Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα ΤΗΕ JERUSALEM POST.
Τίτλος: «Κοίτασμα Ishai- Αφροδίτη. Ένα χαρτί για τη διμερή συνεργασία που κερδίζει »
Υπότιτλος: «Η διμερής σχέση μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου κατέστη με πολλούς τρόπους ο ακρογωνιαίος λίθος περιφερειακών συμμαχιών που έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια.
Ο αρθρογράφος σημειώνει:
Η διμερής σχέση μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου, η οποία έχει γίνει πολύ στενή την τελευταία δεκαετία, υπήρξε με πολλούς τρόπους ο ακρογωνιαίος λίθος των περιφερειακών συμμαχιών που έχουν συναφθεί τα τελευταία έτη.
Το Περιφερειακό Φόρουμ ΦΑ, που ιδρύθηκε πριν από δύο χρόνια στο Κάιρο και αποτελείται από επτά μέλη, αντικατοπτρίζει τα κοινά συμφέροντα που διαμορφώνονται στην περιοχή. Τα μέλη του είναι η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ιορδανία, η Κύπρος και η Παλαιστινιακή Αρχή. Το Ισραήλ έχει δίκιο που παρακολουθεί αυτές τις εξελίξεις με μεγάλη ικανοποίηση.
Τους τελευταίους μήνες, τα περισσότερα μέλη επικύρωσαν το καταστατικό του Φόρουμ, όπως και το Ισραήλ την περασμένη εβδομάδα. Ο υπουργός Ενέργειας Yuval Steinitz τόνισε, μετά την επικύρωση από την κυβέρνηση, ότι οι ανακαλύψεις φυσικού αερίου ενθαρρύνουν την «ιστορική συνεργασία» με τις αραβικές χώρες και την Ευρώπη, που θα συνεχίσει να επεκτείνεται. Το Φόρουμ υποστηρίζεται, επίσης, από τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Η Γαλλία ζήτησε να ενταχθεί ως μέλος και πρόσφατα τα ΗΑΕ προσχώρησαν ως παρατηρητές.
Η Τουρκία ερμηνεύει τον εν λόγω περιφερειακό οργανισμό ως μέσον περιορισμού της δράσης της και αποκλεισμού της από το ενεργειακό δυναμικό της περιοχής. Ως εκ τούτου, η Τουρκία ακολουθεί μια επιθετική εξωτερική πολιτική, που έχει στόχο να μεταδώσει το σαφές μήνυμα ότι δεν γίνεται να την αγνοήσουν. Τους τελευταίους μήνες οι εντάσεις στην περιοχή έχουν αυξηθεί, ιδιαιτέρως μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Μετά από εντατική διαμεσολάβηση, οι δύο χώρες ξεκίνησαν μια «διερευνητική συζήτηση», στις 25/1, προκειμένου να εκτονωθεί η ένταση, αν και δεν υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες για θεαματικά αποτελέσματα.
Σε κάθε περίπτωση, μια ισραηλινο-κυπριακή συμφωνία σχετικά με την ανάπτυξη του φυσικού αερίου Ishai-Αφροδίτη μπορεί να αποτελέσει σημαντικό ορόσημο για τις μοναδικές συνθήκες που δημιουργούνται στην περιοχή.
Το κοίτασμα, το οποίο εντοπίστηκε πριν από περίπου 10 χρόνια, είναι διασυνοριακό μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ, με το μεγαλύτερο μέρος του να βρίσκεται στην κυπριακή πλευρά και το υπόλοιπο στην ισραηλινή.
Τον Δεκέμβριο του 2010, οι δύο χώρες υπέγραψαν συμφωνία που οριοθετεί τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ τους. Στο πλαίσιο αυτής, συμφώνησαν να συνεργαστούν για την ανάπτυξη διασυνοριακών κοιτασμάτων φυσικού αερίου που δεν είχαν ακόμη ανακαλυφθεί.
Έναν χρόνο αργότερα, το εν λόγω κοίτασμα εντοπίστηκε. Οι δύο χώρες συμφώνησαν πράγματι ότι πρόκειται για διασυνοριακό πεδίο και έμενε να καθοριστεί το ακριβές τμήμα κάθε χώρας.
Πρόκειται για μια συνήθη διαδικασία στην παγκόσμια αγορά ενέργειας, η οποία επιλύεται στις περισσότερες περιπτώσεις με διάφορες μορφές συμφωνιών μεταξύ των χωρών και των εμπλεκόμενων ενεργειακών εταιρειών. Τον Απρίλιο του 2014, το Ισραήλ και η Κύπρος υπέγραψαν ακόμη μια συμφωνία, σχετικά με την ανταλλαγή πληροφοριών που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια της γεώτρησης του πεδίου, προκειμένου να καθοριστεί το μερίδιο καθεμιάς από τις χώρες.
Ωστόσο, από τότε και παρά τις πολλές συζητήσεις, δεν υπήρξε πραγματική πρόοδος. Επιπλέον, η Κύπρος έχει κάνει αρκετά σημαντικά βήματα, δείχνοντας ότι σκοπεύει να προχωρήσει στην ανάπτυξη του κοιτάσματος, ακόμη και πριν από μια συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών. Αυτές οι ενέργειες εξελήφθησαν με έκπληξη από την ισραηλινή πλευρά, ιδίως λαμβάνοντας υπ΄όψιν τη στενή σχέση μεταξύ των δύο χωρών και την υπόθεση ότι αυτές είναι κοινές διαφορές που διευθετούνται με αναγνωρισμένες διαδικασίες, μεταξύ φίλων- χωρών.
Υπό τις τρέχουσες περιφερειακές συνθήκες, με τη στρατηγική σχέση που υπάρχει μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου, μια συμφωνία γύρω από το εν λόγω κοίτασμα φυσικού αερίου εξυπηρετεί τα συμφέροντα των δύο χωρών και το πλαίσιο της περιφερειακής συνεργασίας που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια.
Η εκδοχή πώλησης του ΦΑ που θα εξορυχθεί από το εν λόγω κοίτασμα να πωληθεί στην Αίγυπτο είναι η πιο πιθανή.
Οι λόγοι είναι προφανείς:
Πρώτον, η ολοκλήρωση της συμφωνίας και η εμπορική της υλοποίηση θα αποτυπώσει τα αποτελέσματα της περιφερειακής συνεργασίας που οικοδομήθηκε τα τελευταία χρόνια σε μια περιοχή γνωστή για την αστάθεια της. Δύναται να αποτελέσει ένα συγκεκριμένο παράδειγμα του «καρπού της ειρήνης», ο οποίος κατά καιρούς δεν ακολουθείται από εξαιρετικά σημαντικές στρατηγικές συμφωνίες.
Δεύτερον, όπως αναφέρθηκε, το Ισραήλ και η Κύπρος μοιράζονται μια στενή και θερμή σχέση. Είναι, λοιπόν, αξιοπερίεργο το γεγονός ότι αυτές ακριβώς οι χώρες δεν επιλύουν ένα κοινό και πολύ τεχνικό ζήτημα. H αμηχανία εντείνεται υπό το φως των πρόσφατων διαπραγματεύσεων μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου, οι οποίες λόγω της περίπλοκης σχέσης μεταξύ των δύο χωρών και της πιθανότητας να αντιμετωπίσουν, επίσης, το ζήτημα των διασυνοριακών κοιτασμάτων που αναμένεται να ανακαλυφθούν αργότερα, περιπλέκονται. Μια ισραηλινο-κυπριακή συμφωνία θα στείλει ένα ενθαρρυντικό και ζωτικό μήνυμα, ειδικά σε μια περιοχή όπως η Μέση Ανατολή.
Τρίτον, μια τέτοια συμφωνία θα έστελνε ένα θετικό μήνυμα στη νέα Διοίκηση του Λευκού Οίκου. Στην πραγματικότητα, οι πιο ρεαλιστικές φωνές που ακούγονται τις τελευταίες ημέρες από την Άγκυρα θα πρέπει να περιλαμβάνουν προθυμία, αν και υπό όρους, για τη βελτίωση του διαλόγου με το Ισραήλ, θεωρούνται ως ένα θετικό μήνυμα προς την Ουάσιγκτον. Και φυσικά, ας μην ξεχνάμε ότι η εταιρεία «Chevron», ένας από τους ιδιοκτήτες του κοιτάσματος, προσχώρησε πρόσφατα στο κλαμπ της Ανατολικής Μεσογείου.
Η κρίση του COVID-19 έχει πλήξει σημαντικά την παγκόσμια αγορά ενέργειας. Οι διεθνείς ενεργειακές εταιρείες θα δυσκολευθούν να επενδύσουν τα απαραίτητα κεφάλαια για την ανάπτυξη κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου. Το κοίτασμα Ishai-Αφροδίτη βρίσκεται σε σχετικά προχωρημένο στάδιο. Αυτό το γεγονός και η αναμενόμενη απόδοσή του για την περιφερειακή αγορά, μπορεί να βοηθήσει στην αξιοποίηση του αποδεδειγμένου δυναμικού του, τόσο οικονομικά όσο πολιτικά και στρατηγικά.
ΠΗΓΗ: Ιστοσελίδα ΤΗΕ JERUSALEM POST