File Photo: Συγκρούσεις στη Βαγδάτη. Έχουν πάντα θρησκευτικό χαρακτήρα. Σιίτες εναντίον Σουνιτών. EPA, MURTAJA LATEEF
Οι ισλαμιστές και κοσμικοί στη Μέση Ανατολή πολεμούν μεταξύ τους εδώ κι έναν αιώνα. Ο πόλεμος αυτός το μόνο που έχει πετύχει είναι να διαιωνίζει τις αυταρχικές κυβερνήσεις.
Το να ζητάς όμως να παραμερίσουν τις διαφορές τους και να ενωθούν είναι τουλάχιστον αφελές, καθώς οι διαφορές αυτές είναι πραγματικές και σοβαρές. Η πλαστή ενότητα στη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα, καθώς αύξησε τη δυσπιστία ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Οι ισλαμιστές και οι κοσμικοί διαφωνούν για το κατά αν πρέπει να κυριαρχούν τα ατομικά δικαιώματα ή οι «ισλαμικοί κανόνες», για το αν πρέπει τα άτομα να είναι κυρίαρχα της ζωής τους ή να εποπτεύονται από τις ισλαμικές αρχές και για το αν όλοι οι πολίτες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου. Διαφωνούν επίσης για τον χειρισμό των μη μουσουλμάνων, τόσο στις χώρες τους όσο και στο εξωτερικό. Υπάρχουν τέλος διαφωνίες για τα θεμέλια της κοινωνίας και του κράτους.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, κάθε πλευρά βλέπει την άλλη ως μια παρέκκλιση που χρειάζεται διόρθωση.
Οι κοσμικοί βλέπουν το «πολιτικό ισλάμ» ως μια παρωδία τόσο της πολιτικής όσο και του ισλάμ. Γι’ αυτούς, το ισλάμ είναι μια θρησκεία και η σύγχυση της θρησκείας με την πολιτική οδηγεί στη βία. Ακραίο παράδειγμα αυτής της σύγχυσης είναι το Ισλαμικό Κράτος.
Από την άλλη πλευρά, οι ισλαμιστές θεωρούν τους κοσμικούς μια εκτροπή. Γι’ αυτούς, οι κοσμικοί είναι προϊόν του δυτικού πολιτισμικού ιμπεριαλισμού. Τα τελευταία χρόνια, οι κοσμικοί της Μέσης Ανατολής θεωρούνται και υποκριτές, αφού λένε ότι υποστηρίζουν τη δημοκρατία, αρνούνται όμως να λάβουν μέρος σε ελεύθερες εκλογές για να μην έρθουν οι ισλαμιστές στην εξουσία.
Το πρόβλημα είναι ότι οι ισλαμιστές έχουν δοκιμάσει και τους δύο τρόπους κι έχουν κι αυτοί αποτύχει. Εκατό χρόνια μετά τη γέννησή του, λοιπόν, ο ισλαμισμός εξακολουθεί να πολεμά τους κοσμικούς. Ακόμη πιο ανησυχητικές είναι οι εμπειρίες των ισλαμιστών στο Ιράν και το Σουδάν. Πολλές δεκαετίες μετά την επιβολή προγραμμάτων εξισλαμισμού που περιλαμβάνουν τα πάντα από τις γυναίκες μέχρι τα βιβλία, οι κοσμικοί είναι ζωντανοί.
Όπως και σε κάθε εμφύλιο πόλεμο, το μεγαλύτερο εμπόδιο στη συνύπαρξη των ισλαμιστών και των κοσμικών στη Μέση Ανατολή είναι να αναγνωρίσουν την ανάγκη του συμβιβασμού. Μέχρι να το κάνουν, ο πόλεμος θα συνεχίζεται και η δημοκρατία θα παραμένει ένας ανέφικτος στόχος.
(*) Ο Εζεντίνε Φισέρε είναι Αιγύπτιος διπλωμάτης, συγγραφέας και πανεπιστημιακός. Διδάσκει στο Dartmouth College – Πηγή: Washington Post, via ΑΠΕ-ΜΠΕ
Είναι η διαδικασία καθαίρεσης του Τραμπ μία “συνωμοσία”; Οι εθισμένοι και τα …χασμουρητά