Ο ΥΠΕΞ της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης. Photo via Twitter, @Christodulides
Δεν είναι η πρώτη φορά που επιβεβαιώνεται πως η επίσημη πολιτική δεν εκφράζει τη βούληση της κοινωνίας. Κυρίως σε ό,τι αφορά το Κυπριακό.Επιβεβαιώθηκε και στην Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα (ESS) 2017 – 2019,η οποία παρουσιάσθηκε προχθές στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο.
Η πρώτη πιο ενδεικτική και σημαντική περίπτωση ήταν το σχέδιο Ανάν, το οποίο ως περιεχόμενο αντανακλούσε τις συσσωρευμένες διαχρονικές υποχωρήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς από το 1974 και εντεύθεν. Όπως αναφέρθηκε και από τους εμπνευστές του (Άλβαρο ντε Σότο), «το σχέδιο δεν έπεσε από τον ουρανό», αλλά συνιστούσε το «κεκτημένο» της διαπραγμάτευσης όλων των προηγούμενων χρόνων και πρωτίστως της διαδικασίας 1999-2004.
Εκείνο, λοιπόν, το λεγόμενο διαδικαστικό κεκτημένο απορρίφθηκε πανηγυρικά από τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών στο δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου 2004. Εκείνο που απορρίφθηκε ήταν και το περιεχόμενο και η φιλοσοφία ανεξαρτήτως τι αναλύσεις έγιναν στη συνέχεια. Το αποτέλεσμα αξιολογήθηκε όπως βόλευε την καθεστηκυία τάξη.
Σημειώνεται συναφώς ότι πρόκειται για πανευρωπαϊκή έρευνα στην οποία συμμετέχουν περίπου 30 χώρες. Αναφορικά με την Κύπρο, η έρευνα ασχολήθηκε και με το Κυπριακό.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ESS στην ενότητα «Κυπριακό Πρόβλημα», το Ενιαίο Κράτος συγκεντρώνει 57,2% υπέρ, 27,4% εναντίον και 15,4% ούτε υπέρ, ούτε εναντίον, αλλά θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό εάν αυτό ήταν απαραίτητο.
>>Η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία συγκεντρώνει 27% θετική ψήφο, 35% αρνητική και 38,1% ουδέτερη στάση.
>>Η λύση δύο Κρατών συγκεντρώνει 13,9% υπέρ, 72,4% κατά και 13,7% ουδέτερη στάση.
>>Όσον αφορά στη διατήρηση του στάτους κβο, συγκέντρωσε 50,8% εναντίον, 18% υπέρ και 31,2% ουδέτερη στάση.
Εκείνο που έχει ενδεχομένως περισσότερη σημασία είναι το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες στην έρευνα απορρίπτουν την επίσημη διαχρονική γραμμή της Λευκωσίας. Όχι μόνο της σημερινής κυβέρνησης αλλά και όλων των προηγούμενων.
Είναι προφανές πως υπάρχει μια απόσταση μεταξύ της «επίσημης» και «διεθνώς αποδεκτής» προσέγγισης με τη στάση και τις επιδιώξεις των πολιτών. Εκείνων, δηλαδή, που θα στηρίξουν σε δημοψήφισμα τη μορφή της λύσης, το σχέδιο συμφωνίας και θα αναλάβουν να την υλοποιήσουν.
Το 2004 ήταν κομβικής σημασίας για το Κυπριακό. Οι πολίτες το είχαν αντιληφθεί, όχι όμως οι ηγεσίες.
Γι’ αυτό και όπως αναφέρονται στα αποτελέσματα, της έρευνας, τα οποία παρουσίασε ο Εθνικός Συντονιστής για το 2017 – 2019, καθηγητής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Μάριος Βρυωνίδης, η Κύπρος συνεχίζει να παραμένει ανάμεσα στις χώρες με χαμηλή εμπιστοσύνη σε πολιτικούς, κόμματα και θεσμούς. Τα χαμηλότερα ποσοστά σε ό,τι αφορά την εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους θεσμούς καταγράφουν τόσο οι πολιτικοί με 10,8% όσο και τα πολιτικά κόμματα με 10,9%. Χαμηλή παραμένει επίσης η εμπιστοσύνη προς την Κυπριακή Βουλή (18,8%).
Αυτή η στάση δεν αφορά, ασφαλώς, μόνο το Κυπριακό, αλλά και τη στάση και την εν γένει συμπεριφορά του πολιτικού συστήματος των θεσμών. Κρίνονται όλα συνολικά.
Το 2004 τα Ηνωμένα Έθνη είχαν αναθέσει τη διενέργεια ποιοτικής έρευνας για να αξιολογήσουν ανησυχίες και επιδιώξεις των πολιτών, ένθεν και κείθεν της κατοχικής γραμμής. Το αποτέλεσμα σε ό,τι αφορά τους Ελληνοκύπριους δεν λήφθηκε ποτέ υπόψη. Κι αυτό φάνηκε στο περιεχόμενο του σχεδίου Ανάν.
Το παιγνίδι με την κατοχή: Τι στο καλό θέλουν Αθήνα και Λευκωσία; Λύση ή σχέσεις καλής γειτονίας;