Θα “υπονομεύσει” ο Μητσοτάκης τη θετική συγκυρία στα Δυτικά Βαλκάνια; Όλα είναι πιθανά…

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

H επίσκεψη Μητσοτάκη στην Αγκυρα στις 13 Μαίου, στη συνάντηση Φραγκογιάννη-Άκτσαπαρ για τη θετική ατζέντα

Η άνοδος των εθνικιστών στα Σκόπια θα μαζέψει «σύννεφα» στις σχέσεις με την Ελλάδα: Προηγούνται οι πιο εχθρικοί απέναντι στη συμφωνία των Πρεσπών

Η Ελλάδα αποτελεί πυλώνα σταθερότητας, με αναβαθμισμένο ρόλο: Εξωστρεφής και ενεργητική εξωτερική πολιτική με σύμμαχο τον Απόδημο Ελληνισμό

Μετά την επιστροφή της ΝΔ στην εξουσία, υπάρχουν ανησυχίες σε Βρυξέλλες, Βερολίνο και Ουάσιγκτον, σχετικά με αλλαγές της ελληνικής πολιτικής προς τους Βαλκάνιους γείτονες, γράφουν η Αλεξάνδρα Βουδούρη και ο Ιωάννης Αρμακόλας στο Euractiv.

Η Αλεξάνδρα Βουδούρη είναι συντάκτρια διπλωματικών θεμάτων στον ραδιοσταθμό 984 και στην ιστοσελίδα Macropolis και ο Ιωάννης Αρμακόλας είναι ανώτερος ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα:

Το διακύβευμα είναι η μοίρα της ιστορικής συμφωνίας πάνω στην ονομασία που υπεγράφη από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με τη Βόρεια Μακεδονία το 2018, ένα γεγονός που χαιρετίστηκε ως το καλύτερο νέο από τα ταραγμένα Βαλκάνια εδώ και χρόνια. Επιπροσθέτως, οι ειδικοί διερωτώνται σε ποιό βαθμό οι Έλληνες θα επιστρεψουν σε αδιάλλακτες πολιτικές στην περιοχή υπονομεύοντας με αυτόν τον τρόπο τη θετική συγκυρία στην οποία συνέβαλε η Αθήνα μέσω της συμφωνίας με τα Σκόπια.

• Οι ανησυχίες ενδέχεται να είναι δικαιολογημένες καθώς η ΝΔ ήταν αντίθετη στη συμφωνία, την οποία καταψήφισε στο Κοινοβούλιο, ενώ ο ηγέτης της, Κυριάκος Μητσοτάκης την έχει πολλές φορές περιγράψει ως επαίσχυντη και αξιωματούχοι του κόμματος ως προδοσία. Ως ένα βαθμό, η στάση της ΝΔ υπαγορεύθηκε από το γεγονός ότι η πλειοψηφία της κοινής γνώμης (60%) και οι ψηφοφόροι του κόμματος (80%) απορρίπτουν τη συμφωνία. Άλλη ανησυχία ήταν ότι θα υπήρχαν σοβαρές επιπτώσεις στους ψηφοφόρους της ΝΔ αν το κόμμα είχε δεχθεί τη συμφωνία. Ωστόσο, η σαφής πλειοψηφία που έλαβε ο Μητσοτάκης την Κυριακή θα μπορούσε να σημαίνει ότι θα επικρατήσει μια μετριοπαθής εξωτερική πολιτική.

Ο Νίκος Δένδιας, ο νέος υπουργός Εξωτερικών, θεωρείται επίσης μετριοπαθής πολιτικός αν και δεν έχει πρότερη εμπειρία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Η στάση του Μητσοτάκη έχει προκαλέσει σκεπτικισμό στους δυτικούς συμμάχους αλλά τώρα αναμένεται ευρέως να εργαστεί προς το χτίσιμο γεφυρών με Βερολίνο και Ουάσιγκτον και να αμβλύνει τις εντάσεις με τις Βρυξέλλες. Δεν είναι σύμπτωση το ότι μετά τις Ευρωεκλογές, όταν έγινε ξεκάθαρο ότι η ΝΔ θα κέρδιζε εύκολα τις εθνικές εκλογές, οι κομματικοί αξιωματούχοι έριξαν τους τόνους της ρητορικής κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Ο Μητσοτάκης έχει κατ’ επανάληψη δηλώσει ότι “δεν συμφωνούμε αλλά θα σεβαστούμε τη Συμφωνία”. Ο νέος Πρωθυπουργς  δεν αναμένεται να δημιουργήσει αναταραχές αλλά αντ’ αυτού, μάλλον θα προχωρήσει σε διακοσμητικές αλλαγές στις σχέσεις με τη Βόρεια Μακεδονία. Στο κάτω κάτω, η επίσημη κομματική γραμμή απορρίπτει κάθε δυνατότητα παράκαμψης της Συμφωνίας των Πρεσπών. Και η εξήγηση που δίνουν γι’ αυτό είναι ότι κάτι τέτοιο θα έδινε στην Τουρκία κάθε δικαίωμα να συνεχίσει την αναθεωρητική τακτική της όσον αφορά τη Συνθήκη της Λωζάνης.

Επιπροσθέτως, κομματικοί αξιωματούχοι έχουν υποστηρίξει κατ’ επανάληψη ότι μια και η Συμφωνία έχει – λανθασμένα – επικυρωθεί, κάθε προσπάθεια της Ελλάδας να την ακυρώσει θα ωφελούσε τα Σκόπια και όχι την Αθήνα. Ωστόσο, η υλοποίηση της συμφωνίας θα καθορίσει τη στάση της ΝΔ όσον αφορά τις ευρωπαϊκές προοπτικές της Βόρειας Μακεδονίας. Η ΝΔ έχει προειδοποιήσει ότι η Αθήνα είναι έτοιμη να εκφράσει ενστάσεις και να θέσει βέτο στην πρόοδο των των ενταξιακών συνομιλιών με τα Σκόπια αλλά όχι να αντιταχθεί στην έναρξή τους. “Δυστυχώς, αν κάποιος ερμηνεύσει αυστηρά τη Συμφωνία των Πρεσπών, η χώρας μας δεν έχει την ικανότητά να θέσει βέτο στην έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών της γείτονος χώρας”, είπε ο Μητσοτάκης σε πρες κόνφερανς τον Ιούνιο.

• Έχει προειδοποιήσει ότι η κυβέρνησή του ενδέχεται να μπλοκάρει διαπραγματευτικά κεφάλαια της Β. Μακεδονίας, για να ασκήσει πιέσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας. Τον Οκτώβριο, όταν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα κληθεί να αποφασίσει αν θα δώσει ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών συνομιλιών για τη Β. Μακεδονία, η Ελλάδα αναμένεται να ακολουθήσει τη γραμμή των άλλων.

“Θα εξετάσουμε την κατάσταση καθώς θα εξελίσσεται την εποχή εκείνη”, έχει δηλώσει ο Μητσοτάκης, δηλώνοντας ουσιαστικά ότι θα στηρίξει τη θέση Γαλλίας, Ολλανδίας και Δανίας, αν συνεχίσουν να μπλοκάρουν την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Αν ωστόσο, υπάρχει ομοφωνία για την ημερομηνία έναρξης των διαπραγματεύσεων, η Ελλάδα δεν αναμένεται να θέσει εμπόδια. Ο σκιώδης υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κουμουτσάκος, είχε ξεκαθαρίσει αρκετούς μήνες πριν ότι το κόμμα του δεν θα έδινε την συγκατάθεσή του στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία. Φαίνεται ότι η ΝΔ προτίθεται να μπλοκάρει τις Ευρωπαϊκές ελπίδες της Αλβανίας τον Οκτώβριο, και τάσσεται μάλλον υπέρ της αποσύνδεσής της από τη Βόρεια Μακεδονία, σε περίπτωση ομοφωνίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπέρ της τελευταίας.

Η Ελλάδα θα συνεχίσει να επικεντρώνεται στην τρέχουσα πολιτική κρίση στην Αλβανία και στις επιδόσεις της στην αντιμετώπιση του κράτους δικαίου και της διαφθοράς. Αλλά πάνω απ’ όλα, οι κύριες ανησυχίες συνδέονται με την προστασία των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας, ένα ζήτημα που απασχολεί ιδιαίτερα τους δεξιούς ψηφοφόρους της ΝΔ. Αυτό που απομένει να δούμε είναι αν η νέα κυβέρνηση θα προσπαθήσει να αντιμετωπίσει τις ελληνο – αλβανικές διαφορές, ζήτημα που έχει τελματώσει μέτα τον υποσχόμενο διάολογο που ξεκίνησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2017. Τα διμερή προβλήματα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών και την τεχνική κατάσταση πολέμου που υφίσταται από το 1945. Προηγούμενη κυβέρνηση της ΝΔ είχε καταλήξει σε συμφωνία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών το 2009 αλλά η συμφωνία ακυρώθηκε από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας.

• Οι αξιωματούχοι της ΝΔ επιμένουν ότι η συμφωνία είναι μη διαπραγματεύσιμη και θα μπορούσαν να γίνουν δεκτές μόνο μικρές αλλαγές. Ο κύριος παράγοντας κατά της συμφωνίας των θαλάσσιων ορίων ήταν ο τότε επικεφαλής της αντιπολίτευσης, ο Edi Rama, ο σημερινός πρωθυπουργός. Απομένει να δούμε αν η νέα κυβέρνηση θα θέσει υπερβολικά αυστηρούς όρους για τις Ευρωπαϊκές προοπτικές της Αλβανίας και τη διευθέτηση των διμερών ζητημάτων.

Το σημαντικό είναι ότι η Ελλάδα πρέπει να κρατήσει ζωντανές τις ελπίδες ένταξης της Αλβανίας, σε μια περιοδο αυξανόμενης αντίθεσης στη διεύρυνση της ΕΕ. Πιθανός εκτροχιασμός της Ευρωπαϊκής πορείας της Αλβανίας δεν θα ωφελούσε την Ελλάδα καθώς θα υπονόμευε τη σταθερότητα των Τιράνων και θα αποδυνάμωνε τις Ευρωπαϊκή ισχύ στην αλβανική πολιτική.

Επιπροσθέτως, η Ελλάδα θα πρέπει σίγουρα να ανησυχεί για κινήσεις προς μια ένωση Αλβανίας και Κοσόβου, που είναι βέβαιο ότι θα πολλαπλασιαστούν αν διαψευστούν οι ενταξιακές ελπίδες των Τιράνων. Κατά συνέπεια, η Ελλάδα θα προσπαθήσει να εξισορροπήσει μεταξύ μιας ισχυρής πολιτικής πίεσης στην Αλβανία και τη διατήρηση της Ευρωπαϊκής της προοπτικής, ζωντανής. Ένα έργο όντως δύσκολο.

Τίτλος της ανταπόκρισης: Will New Democracy undermine the positive momentum in the Western Balkans?

Στην ΑΟΖ της Κύπρου εισέβαλε ο τουρκικός Αττίλας ή στην αιγιαλίτιδα ζώνη της Κύπρου;