File Photo: Το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και η δημοσιογράφος Ιωάννα Καρδάρα, ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας κατά των Ναρκωτικών (26 Ιουνίου), συνάντησε πρώην εξαρτημένους και συνομίλησε μαζί τους για την πορεία τους προς την απεξάρτηση και την επανένταξη, αλλά και ειδικούς που ασχολούνται με το πρόβλημα της ουσιοεξάρτησης. Φωτογραφία: Pexels.com
Έναν δύσκολο και μακρύ δρόμο, έναν προσωπικό Γολγοθά που απαιτεί μεγαλύτερη δύναμη και αντοχή από όσο μπορεί να φανταστεί κανείς καλούνται να διανύσουν τα τοξικοεξαρτημένα άτομα που επιχειρούν να δώσουν στην ζωή μία νέα ευκαιρία. Μία διαδρομή με πολλές στροφές, αδιέξοδα, ανηφόρες, κατηφόρες μέχρι να φτάσει κάποιος στην τελική ευθεία, στην ευθεία της σταθεροποίησης και αργότερα σε εκείνη την ανοδική καμπύλη, της επανένταξης, της αναγέννησης.
Οι χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών ακολουθούν ένα μοναχικό ταξίδι, βυθισμένοι στο σκοτάδι, βαδίζοντας σε δρόμους στρωμένους από τη λευκή σκόνη, τα χάπια, την κάνναβη και πολλά άλλα. Η πλειοψηφία τους αντιμετωπίζει σαν παιδιά ενός κατώτερου θεού, τους παραγκωνίζει και σταματά να τους βλέπει, φορώντας τους έναν αόρατο μανδύα. Η λέξη «μέριμνα» είναι σχεδόν άγνωστη για εκείνους.
Το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και η δημοσιογράφος Ιωάννα Καρδάρα, ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας κατά των Ναρκωτικών (26 Ιουνίου), συνάντησε πρώην εξαρτημένους και συνομίλησε μαζί τους για την πορεία τους προς την απεξάρτηση και την επανένταξη, αλλά και ειδικούς που ασχολούνται με το πρόβλημα της ουσιοεξάρτησης.
Η Μαρίνα και η Δήμητρα υπήρξαν πολυτοξικομανείς, με τα χρόνια της χρήσης τους να είναι περισσότερα από 20. Έχουν κάνει αρκετές προσπάθειες να απεξαρτηθούν, αλλά, αυτή τη φορά μετρούν, και οι δύο, αρκετούς μήνες «καθαρές» παρακολουθώντας πρόγραμμα του «18 Άνω».
«Μέχρι πρότινος, πριν έρθω εδώ, αν με ρωτούσε κάποιος γιατί “πίνω” ναρκωτικά θα του απαντούσα ότι μου αρέσουν, γι’ αυτό το κάνω. Εδώ κατάλαβα ότι δεν μου αρέσουν», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Μαρίνα.
«Τα ναρκωτικά μου απάλυναν αυτόν τον πόνο, νόμιζα ότι μπορούσα να αντέξω, ένιωθα πιο δυνατή», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δήμητρα. Δοκίμασε για πρώτη φορά ουσίες στην ηλικία των 12 ετών, η τωρινή προσπάθειά της είναι η πέμπτη. «Δυσκολεύεσαι πολύ στην αρχή, αλλά είναι θέμα απόφασης και θέμα χρόνου. Όταν κάποιες προσπάθειές μου απέτυχαν αυτό συνέβη γιατί δεν ήθελα να πάρω απαντήσεις, δεν ήθελα να δυσκολευτώ, στην ουσία, δεν ήταν ο χρόνος και η στιγμή να πω ότι θα κάνω μία προσπάθεια. Είναι θέμα χρόνου αλλά ποτέ δεν είναι αργά. Αν και αρκετές προσπάθειές μου απέτυχαν, κάθε φορά έβλεπα κάτι. Για εμένα ο πάτος ήταν ή να πεθάνω ή να έμπαινα φυλακή», αναφέρει.
Από την πλευρά της η υπεύθυνη της κοινωνικής επανένταξης γυναικών και μητέρων του 18 Άνω, Βιβή Τσαγδή, τονίζει: «Ο στόχος του 18 Άνω είναι να τους ωθήσουμε και να τους βοηθήσουμε να φτάσουν στη ρήξη με την ουσία και όχι απλά στη διακοπή. Το να διακόψεις να μην κάνεις χρήση δεν σημαίνει ότι είσαι καθαρός μέσα σου. Μπορεί να είσαι οργανικά καθαρός αλλά αν η εξάρτηση παραμένει και συνεχίζει να υπάρχει στο μυαλό και να λειτουργεί κάποια στιγμή αναγκαστικά θα σε οδηγήσει πάλι πίσω. Εμείς δηλαδή προσπαθούμε να τους οδηγήσουμε στην ρήξη με την ουσία».
«Είναι άλλο η αποτοξίνωση και άλλο η απεξάρτηση. Έχω κάτσει καθαρή και οκτώ μήνες και ένα χρόνο αλλά στην ουσία δεν έκανα απεξάρτηση, ήμουν πάρα πολύ ευάλωτη ώστε ανά πάσα στιγμή και στην ανά πάσα αναποδιά να γυρίσω πάλι εκεί. Η αποτοξίνωση είναι το πρώτο στάδιο, από εκεί και πέρα είναι η απεξάρτηση», συμπληρώνει η Μαρίνα.
Αναφορικά με την παρουσία και τις δράσεις της πολιτείας για τους χρήστες και τους πρώην χρήστες η Δήμητρα επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Θεωρώ ότι συμφέρει την κοινωνία και την πολιτεία να έχει ανθρώπους αποχαυνωμένους».
Από την πλευρά της η κ. Τσαγδή υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Η κοινωνία έχει άγνοια για τους εξαρτημένους. Πολλές φορές τους αντιμετωπίζουν σαν σκουπίδι. Πρέπει να υπάρξει ευαισθητοποίηση και ενημέρωση γιατί μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καθόλου». Όσον αφορά για το πρόγραμμα του 18 Άνω εξηγεί: «Η απόφαση στο δικό μας πρόγραμμα χτίζεται κάθε μέρα, είναι κάτι που το επαναπραγματεύεται με τον εαυτό του κάθε μέρα. Είναι μία διαδικασία που επαναπροσδιορίζεται κάθε μέρα».
Στέλνοντας το δικό της μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών η Μαρίνα σημειώνει: «Για μένα η μέρα κατά των ναρκωτικών δεν πρέπει να είναι μία γιορτή αλλά να είναι μία αφύπνιση και ενημέρωση».
Η καθημερινότητά της αυτό το διάστημα δομείται γύρω από τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, καθώς όπως αναφέρει, «νιώθει ότι έχει μία οικογένεια». «Χτίζω την καθημερινότητά μου εδώ μέσα. Το αύριο για μένα είναι η δια βίου μάθηση», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Βασιλική. Αναφερόμενη στον τρόπο που αντιμετωπίζει η κοινωνία τους χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών η Βασιλική τονίζει: «Η ελληνική κοινωνία παραγκωνίζει αυτά τα παιδιά της. Υπάρχει ταμπέλα για εμάς. Εγώ ακόμα το διαχωρίζω ότι υπήρξα τοξικομανής, όχι πρεζάκι, άρρωστη με τις ουσίες. Δυστυχώς ο κόσμος έχει εξοικειωθεί με την εικόνα αυτή, και πάει παρακάτω, αδιαφορώντας, όπως και το κράτος».
Ο ΟΚΑΝΑ αποτελεί τον μοναδικό φορέα που έχει την αρμοδιότητα να λειτουργεί θεραπευτικά προγράμματα υποκατάστασης εστιάζοντας κατά κύριο λόγο στην κάλυψη των αναγκών θεραπείας με φαρμακευτικά υποκατάστατα καθώς και στην παροχή δεδομένων υπηρεσιών άμεσης πρόσβασης με στόχο τη βελτίωση της σωματικής κα της ψυχικής υγείας των ενεργών χρηστών και την κινητοποίησή τους για θεραπεία.
Ο κ. Κούκας αναφερόμενος στα θεραπευτικά προγράμματα υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Η υποκατάσταση ως υποκατάσταση είναι μία ιατρική πράξη. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να ακολουθήσει μία συγκεκριμένη διαδρομή πριν φτάσει στη χορήγηση του υποκατάστατου. Το πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει είναι να πιστοποιήσει ο γιατρός αν κάποιος είναι χρήστης. Ο θεραπευόμενος μέχρι να βρεθεί η κατάλληλη μονάδα για αυτόν παραμένει μέσα στους κόλπους της λεγόμενης Μονάδας Υποκατάστασης Άμεσης Πρόσβασης που εδρεύει στην 3η Σεπτεμβρίου. Εκεί ετοιμάζεται για τη μετάβαση σε μια άλλη μονάδα, τις λεγόμενες Μονάδες Ολοκληρωμένης Θεραπείας (ΜΟΘ) της Εξάρτησης. Εκεί ο θεραπευόμενος συνεργάζεται με το γιατρό για να ρυθμίσουν την αντίστοιχη δοσολογία κάθε φορά. Παράλληλα υπάρχει και η υποστήριξη από κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους προκειμένου ο θεραπευόμενος να προχωρήσει στην σταδιακή αποτοξίνωση, όχι μόνο τη σωματική αλλά και την ψυχολογική. Στις μονάδες αυτές παράλληλα με την υποκατάσταση προσπαθεί να δημιουργηθεί ένα θεραπευτικό πλάνο το οποίο να έχει μία αρχή μέση και τέλος, με αφετηρία την όσο το δυνατόν περισσότερη μείωση της υποκατάστατης ουσίας και με μακροπρόθεσμο στόχο την ολοκληρωτική απεξάρτηση. Το θεραπευτικό πλάνο θα μας δείξει πότε θα είναι το επόμενο στάδιο μετάβασης στην επόμενη θεραπεία».
«Εκεί ξεκινά το στάδιο της επανένταξης, όπου παρατηρείται πώς τα πηγαίνει το άτομο χωρίς καμία χορήγηση ουσιών και “εκτεθειμένη” σε αυτό που λέγεται κόσμος. Στην πραγματικότητα αποσύρει και το τελευταίο δίχτυ ασφαλείας και προσπαθεί να το κάνει να σταθεί μόνο του στη ζωή», καταλήγει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κούκας.
Αναφορικά με τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) τονίζει: Για εμάς το ΣΔΕ παρόλο που είναι μία δομή του υπουργείου Παιδείας συμβάλλουν σημαντικά στο ενταξιακό κομμάτι. Πρώτα από όλα είναι επιταχυντικός παράγοντας για τη θεραπεία που προσφέρεται στον ΟΚΑΝΑ. Ξεκολλάει τους ανθρώπους από το τέλμα και τους προσφέρει μία μεθοδολογία που τους βοηθάει για τα βήματα που χρειάζεται να κάνουν ώστε να πάνε παρακάτω. Το ΣΔΕ δεν δίνει μόνο γνώσεις.
Στον ξενώνα διαμονής του Κέντρου Κοινωνικής Επανένταξης ΚΕΘΕΑ Νόστος, ο Παναγιώτης και ο Βασίλης μας ξεναγούν στους ορόφους δείχνοντάς μας τα δωμάτιά τους και τους χώρους όπου συγκεντρώνονται και μιλάνε. Ο ξενώνας διαμονής χωράει συνολικά 25 άτομα ενώ αυτή τη στιγμή διαμένουν 11.
«Έπρεπε να φτάσω λίγο πριν το θάνατο για να πάρω την απόφαση να μπω στη διαδικασία της απεξάρτησης και της επανένταξης. Είπα δεν πάει άλλο. Όσο πιο πολλά είναι τα χρόνια της χρήσης τόσο πιο δύσκολο. Ειδικότερα, αν έχεις κάνει και άλλες προσπάθειες και έχουν αποτύχει είναι ακόμα πιο δύσκολο γιατί από πίσω υπάρχει η απογοήτευση και η ματαίωση. Στόχος μου είναι αφού αποφοιτήσω από το πρόγραμμα να έχω δύο ανθρώπους κοντά μου ώστε να ξέρω ότι σε μία δύσκολη στιγμή μου θα με τραβήξουν, θα με βοηθήσουν και θα με επαναφέρουν στην πραγματικότητα. Θέλω να ξαναφτιάξω τις σχέσεις με την οικογένειά μου», προσθέτει ο Βασίλης.
Λίγο πιο πέρα βρίσκεται ο Ηρακλής όπου σιδερώνει ρούχα και πετσέτες. Είναι χρήστης από τα 15 του. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «χρειάστηκε να φτάσει στον προσωπικό του βυθό για να πάρει την απόφαση να απευθυνθεί σε κάποιο πρόγραμμα».
Το ΚΕΘΕΑ ΝΟΣΤΟΣ ιδρύθηκε το 1993 και σήμερα αποτελεί ένα ολοκληρωμένο δίκτυο υπηρεσιών που καλύπτει τον δήμο Πειραιά, τους όμορους δήμους, τα νότια προάστια, περιοχές της δυτικής Αττικής, καθώς και τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου.
Προσφέρει συμβουλευτική, θεραπεία και κοινωνική επανένταξη σε ενήλικες χρήστες ουσιών, εργαζόμενους και φοιτητές που κάνουν είτε πειραματική/περιστασιακή είτε συστηματική χρήση ουσιών. Επίσης, υποστηρίζει οικογένειες που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξάρτησης. Το ΚΕΘΕΑ ΝΟΣΤΟΣ διαθέτει Συμβουλευτικά Κέντρα και Κέντρα Οικογενειακής Υποστήριξης στον Πειραιά, την Ελευσίνα, τη Μυτιλήνη και τη Χίο.
Η θεραπευτική πορεία ολοκληρώνεται με τη συμμετοχή στο Κέντρο Κοινωνικής Επανένταξης στον Πειραιά, το οποίο διαθέτει ξενώνα και υποδέχεται όσους ολοκληρώνουν την κύρια φάση θεραπείας είτε στη Θεραπευτική Κοινότητα διαμονής είτε στην Ανοικτή Δομή Υποστήριξης.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περίπου 96 εκατομμύρια ενήλικες ή ποσοστό 29% των Ευρωπαίων ηλικίας 15-64 ετών εκτιμάται ότι έχει κάνει χρήση παράνομης ουσίας κατά τη διάρκεια της ζωής του. Δοκιμή χρήσης ουσιών αναφέρεται πιο συχνά από άνδρες (57,8 εκατομμύρια) παρά από γυναίκες (38,3 εκατομμύρια). Η πιο διαδεδομένη ουσία είναι η κάνναβη (55,4 εκατομμύρια άνδρες και 36,1 εκατομμύρια γυναίκες), ενώ οι εκτιμήσεις για χρήση άλλων ουσιών τουλάχιστον μία φορά κινούνται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα: 12,4 εκατομμύρια άνδρες και 5,7 εκατομμύρια γυναίκες έκαναν χρήση κοκαΐνης, 9,3 εκατομμύρια άνδρες και 4,6 εκατομμύρια γυναίκες έκαναν χρήση MDMA και 8,3 εκατομμύρια άνδρες και 4,1 εκατομμύρια γυναίκες έκαναν χρήση αμφεταμινών. Τα επίπεδα χρήσης κάνναβης τουλάχιστον μία φορά διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών και κυμαίνονται από περίπου 4% των ενηλίκων στη Μάλτα έως 45% στη Γαλλία.
Το πιο δημοφιλές ναρκωτικό στην Ελλάδα είναι αναμφισβήτητα η κάνναβη, καθώς το 11% των ενηλίκων (15-64) έχουν κάνει χρήση έστω μία φορά σε όλη τη ζωή τους.
Όσο αφορά την κοκαΐνη, το 1,3% των ενηλίκων 15-64 ετών έχουν κάνει χρήση έστω μία φορά σε όλη τη ζωή τους, το 1% των μαθητών ηλικίας 15-16 ετών δηλώνει πως έχει κάνει χρήση έστω μία φορά σε όλη τη διάρκεια ζωής.
Η 26η Ιουνίου καθιερώθηκε ως «Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησής τους» στις 7 Δεκεμβρίου 1987 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για τις επιπτώσεις από τη χρήση των ναρκωτικών ουσιών και την παράνομη διακίνησή τους, αλλά και για να τιμήσει τον Κινέζο μανδαρίνο Λιν Τσε Χσου (1785-1850), που απαγόρευσε το εμπόριο οπίου στην Καντώνα, με αποτέλεσμα να προκληθεί ο Πρώτος Πόλεμος του Οπίου το 1839.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
Βρείτε τον εξωγήινο: Μυστηριώδης λάμψη σε φωτογραφία του Curiosity προκαλεί νέα σενάρια