Η επιτακτική ανάγκη εθνικής συνεννόησης: Η Αυτοψία της δύσκολης Συμφωνίας των Πρεσπών

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Financial Times: Βαλκανικά σύνεφα στις φιλοδοξίες επέκτασης της ΕΕ – Θα επιδεινωθούν οι σχέσεις μεταξύ Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας

«Μόνο “Μακεδονία” η ονομασία μας»: Προκλητική και έτοιμη να τινάξει στον αέρα τη Συμφωνία των Πρεσπών η δημοφιλής υποψήφια της αντιπολίτευσης για τις προεδρικές εκλογές

Γεραπετρίτης στη Βουλή: Η τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών θα πρέπει να είναι αυστηρή και ακέραια για να μπορούμε να συζητούμε με ίσους όρους

Συγγραφέας: Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς
Εκδόσεις Ι.Σιδέρης , 2018, σελ 202
Η ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΓΚΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗΣ
Βιβλιοκριτική του Αχιλλέα Παπαρσένου*

Το βασικό μήνυμα που διαπερνά το βιβλίο του πρέσβη ε.τ  Αλέξανδρου Μαλλιά για τη Συμφωνία των Πρεσπών είναι η «αγωνία  και απελπισία» του  για την απουσία συνεννόησης, σύνεσης και συναίνεσης μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων της χώρας και η απεγνωσμένη έκκληση του για την αποτροπή ενός νέου εθνικο-πολιτικού  διχασμού.

• Πρώτος διπλωματικός αντιπρόσωπος της Ελλάδας στα Σκόπια και μετέπειτα πρέσβης στα Τίρανα και στην Ουάσιγκτον, ο Αλέξανδρος Μαλλιάς έχει εντρυφήσει στο Μακεδονικό επί 27 χρόνια και από θέσεις ευθύνης στο Υπουργείο Εξωτερικών και με βιβλία και αρθογραφία μετά την αφυπηρέτηση του.

Ο  Ευάγγελος Βενιζέλος, που προσθέτει τον στιβαρό  λόγο του στον  πρόλογο του βιβλίου, τον χαρακτηρίζει  «πραγματικό  πατριώτη, που  έχει συμβάλει στον αναγκαίο εθνικό αναστοχασμό της εξωτερικής πολιτικής και  ευρύτερα της ζητούμενης εθνικής στρατηγικής».

Ο Αλ. Μαλλιάς δεν αρκείται σε γενικόλογες διαπιστώσεις, αλλά προτείνει συγκεκριμένες λύσεις. Αυτό κάνει και στο τελευταίο βιβλίο του, που κυκλοφόρησε το περασμένο φθινόπωρο, με νωπή την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών στις 17.6.2018, επιχειρώντας μία πρώτη ανάλυση της «δύσκολης συμφωνίας», πριν από το δημοψήφισμα και τις συνταγματικές αλλαγές στα Σκόπια και πριν κυρωθούν από την ελληνική Βουλή η συμφωνία και το πρωτόκολο ένταξης της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ. Ισως μία ανανεωμένη έκδοση να αποτιμήσει και αυτές τις εξελίξεις.

• Θιασώτης ενός βιώσιμου, αμοιβαίως αποδεκτού συμβιβασμού στο Μακεδονικό, ο συγγραφέας ταυτίζει τον  πατριωτισμό με  την «αναζήτησης  λύσης που στηρίζεται στην αλήθεια, στις πραγματικές συνθήκες και όχι σε ψευδαισθήσεις». Αυτό που τον ανησυχεί  ιδιαίτερα είναι πως θα επουλωθούν οι πληγές , που άνοιξε  στην Ελλάδα η σύναψη της συμφωνίας, όταν  πολίτες και πολιτικές παρατάξεις  χωρίσθηκαν σε νικητές και ηττημένους , σε πατριώτες και προδότες, «παρασύροντας  ένα λαό, που εδώ και 10 χρόνια είναι απαισιόδοξος, θυμωμένος και απογοητευμένος».

Αναλύοντας άρθρο προς άρθρο τη Συμφωνία των Πρεσπών θεωρεί το κεκτημένο του Βουκουρεστίου το 2008  ως την  αναντικατάστατη βάση αναφοράς  για την εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος  και υπογραμμίζει ότι μεγαλύτερη σημασία από την υπογραφή και κύρωση της συμφωνίας, έχει η πλήρης εφαρμογή της, αν δηλαδή θα αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου , ώστε να καταγραφεί ως «ιστορική», που εγκωμιάζεται σήμερα στη  Δύση.

Ο Αλ. Μαλλιάς χαρακτηρίζει τη συμφωνία δύσκολη ως προς την αποδοχή της από την κοινή γνώμη  και στις δύο χώρες και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου από την απειλή ενός νέου εθνικού διχασμού στην Ελλάδα, που το πολιτικό σύστημα οφείλει να αποτρέψει. Τον λυπεί το γεγονός ότι ουδείς κυβερνητικός βουλευτής βρήκε κάτι επιλήψιμο στη συμφωνία και ουδείς  βουλευτής της αντπολίτευσης κάτι θετικό. Την θεμελιώδη ευθύνη για την έλλειψη  ουσιαστικής συνεννόησης αποδίδει στην κυβέρνηση (όπως και ο  Ευάγγελος Βενιζέλος στον πρόλογο του), γιατί θα μπορούσε να είχε ζητήσει έστω μία «άτυπη και πίσω από κλειστές πόρτες  συνδρομή τριών-τεσσάρων προβεβλημένων στελεχών της αντιπολίτευσης, ώστε να αποφευχθούν κακοτοπιές της συμφωνίας»,   που τις εντοπίζει  στο δίπτυχο  «μακεδονική ιθαγένεια/εθνικότητα και γλώσσα». Ετσι φτάσαμε να «χτίζουμε γέφυρες με τη γειτονική χώρα ,αλλά να γκρεμίζουμε τις γέφυρες στην Ελλάδα», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Με το επιχείρημα ότι «η γνώση του χθες και οι αποφάσεις του σήμερα ορίζουν το αύριο», ο συγγραφέας ανατρέχει στις  διαπραγματεύσεις  για την εξεύρεση ενός συμβιβασμού στη βάση μιάς σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις  χρήσεις, που εδώ και 25 χρόνια συζητούσαν όλες ανεξαιρέτως οι ελληνικές κυβερνήσεις . Ο ίδιος θεωρεί την  ονομασία «Βόρεια Μακεδονία» ως ένα καλό αποτέλεσμα, εφόσον θα κατοχυρώνεται, όχι μόνο στο εξωτερικό, αλλά και στο εσωτερικό της γειτονικής  χώρας με τη συνταγματική αναθεώρηση.

• Διαφωνεί όμως με τις ελληνικές παραχωρήσεις  στην αναγνώριση για πρώτη φορά «μακεδονικής ιθαγένειας/εθνικότητας/υπηκοότητας και γλώσσας», που τις χαρακτηρίζει  ως την  «αχίλλειο πτέρνα» της συμφωνίας, παρά τις επεξηγήσεις  των οικείων άρθρων. Επισημαίνει  ότι ο όρος «μακεδονική εθνικότητα»  είχε απαλειφθεί από το σύνταγμα της ΠΓΔΜ με την αναθεώρηση του 2005, μετά την υπογραφή της Συμφωνίας της Αχρίδας, ενώ για τη γλώσσα  υιοθετεί την πρόταση του κορυφαίου βαλκανιολόγου  Ευάγγελου Κωφού, στον οποίο αφιερώνει το βιβλίο, υπέρ  της ονομασίας Makedonsko, στην κυριλλική γραφή.  (Ο Ευάγγελος Βενιζέλος θα προέκρινε ως εναλλακτική επιλογή τους όρους «βορειομακεδονική» για την ιθαγένεια και «σλαβομακεδονική ή μακεδονοσλαβική» για την γλώσσα).

Ο Αλ. Μαλλιάς παραδέχεται ότι δεν μπορεί να αγνοηθεί η νέα πραγματικότητα, αλλά  κρίνει ότι η θεμελιώδης διαφορά ερμηνείας των συστατικών όρων της «μακεδονικής ταυτότητας» επιτείνει την αμφισβήτηση  της  βιωσιμότητας της συμφωνίας και  αποδυναμώνει την εμβέλεια της. Καταλήγει δε με την ανησυχια ότι μπορεί  μεν  με την  επιτυχή επίλυση του ονοματολογικού  να ελαφρύνονται τα βάρη της ελληνικής πολιτικής, όμως οι  γενεσιουργές προκλήσεις του Μακεδονικού μετακυλίονται στις επόμενες γενεές.

*Ο Αχιλλέας Παπαρσένος συνυπηρέτησε με τον πρέσβη Αλέξανδρο Μαλλιά στην  ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον  ως προστάμενος του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας.

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες των συνεργατών της.

Η Ελλάδα, η Κύπρος, οι ΗΠΑ και ο Αττίλας: Ζούμε ιστορικές στιγμές με το κράτος-ταραξία!