Δεν αποτελεί έκπληξη ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών δεν αναμένει εξελίξεις που να οδηγούν σε μια βιώσιμη λύση του Κυπριακού. Αντίθετα υπάρχουν ανησυχίες ότι θα ασκηθούν σοβαρές πιέσεις για κλείσιμο του Κυπριακού στη βάση του υφιστάμενου πλαισίου διαπραγμάτευσης.
Ας μην τρέφουμε αυταπάτες. Μπορεί οι διαπραγματεύσεις στον Μοντ Πελεράν να κατέρρευσαν εξ αιτίας της επιμονής της Τουρκίας για τα θέματα εγγυήσεων και των στρατευμάτων αλλά δεν μας διαφεύγει ότι υπάρχει ένα μεγάλο χάσμα και στα άλλα σοβαρά ζητήματα: διακυβέρνηση, εδαφικό, προσφυγικό, περιουσιακό, οικονομία και έποικοι.
Το πρόβλημα για τη λειτουργία του κράτους θα υφίσταται, είτε η συμφωνία θα προβλέπει ισχυρή είτε χαλαρή διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, ενόσω η τουρκοκυπριακή ηγεσία δεν θα δρα ανεξάρτητα από την Άγκυρα. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να αναλογισθούμε τις συνέπειες του συνεχιζόμενου εποικισμού καθώς οι Τουρκοκύπριοι ήδη αποτελούν μειοψηφία στην κατεχόμενη Κύπρο.
Αξιοσημείωτες είναι και οι θέσεις του λεγόμενου «Υπουργού Εξωτερικών» Κουτρέτ Οζερσάι και του τέως Τουρκοκύπριου ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ – ότι «δεν αποδέχονται τη χαλαρή ομοσπονδία». Θα ήταν ευχής έργον εάν η έγνοια της τουρκοκυπριακής ηγεσίας ήταν πράγματι μια ανεξάρτητη ομοσπονδιακή Κύπρος. Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων θεωρεί, και όχι άδικα, ότι η τουρκοκυπριακή ηγεσία προσφέρει οικειοθελώς τις υπηρεσίες της στην Τουρκία προκειμένου να επιβάλει την επικυριαρχία της σε ολόκληρη την Κύπρο.
Είναι προφανές ότι η φιλοσοφία της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας όπως έχει εξελιχθεί είναι επικίνδυνη τόσο για τον Κυπριακό Ελληνισμό όσο και για την Κυπριακή Δημοκρατία. Στη σημερινή συγκυρία ενώ καταβάλλονται προσπάθειες επανέναρξης των συνομιλιών πάνω στην ίδια βάση περιπλέκονται και τα ενεργειακά ζητήματα. Στην πρόσφατη έκθεση του προς το Συμβούλιο Ασφαλείας ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ ανάφερε ότι τυχόν ερευνητικές ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο είναι δυνατό να δημιουργήσουν επιπλοκές στις προσπάθειες επανέναρξης των διακοινοτικών συνομιλιών για οριστική διευθέτηση του Κυπριακού.
Τα ενεργειακά ζητήματα έχουν διασυνδεθεί με το Κυπριακό προ πολλού. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η Τουρκία αμφισβητεί το μέγεθος της Κυπριακής ΑΟΖ και επιπρόσθετα απαιτεί την κοινή εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου με τους Τουρκοκύπριους στα τεμάχια της Κυπριακής Δημοκρατίας που δεν αμφισβητεί.
Αλλά και η τουρκοκυπριακή ηγεσία δεν διαφοροποιείται από την Άγκυρα. Παρακολουθώντας τους περισσότερους Τουρκοκύπριους αξιωματούχους εύλογα δημιουργείται η εντύπωση ότι λειτουργούν ως ενδολόχοι της Τουρκίας στην Κύπρο.
Η ουσία είναι να υπάρξει μια ολοκληρωμένη πολιτική η οποία θα αποτρέψει δυσάρεστες εκπλήξεις τόσο στο Κυπριακό όσο και στα ενεργειακά ζητήματα. Απαιτούνται, μεταξύ άλλων, ένα πειστικό αφήγημα, ευρύτερες συνεργασίες, ακόμα και συνεργασία με την Τουρκία στα πλαίσια όμως της ομαλοποίησης των σχέσεων της με την Κυπριακή Δημοκρατία και του σεβασμού της ανεξαρτησίας, κυριαρχίας και εδαφικής της ακεραιότητας.
*Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας και Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
Η παγίδα των οδοφραγμάτων, οι Κύπριοι πολιτικοί και οι εγγυήσεις που απορρίπτει η Αθήνα