Χαμένοι στους διπλωματικούς ελιγμούς οι Σκοπιανοί: Τι λένε τα πρακτικά των συζητήσεων
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ο ΟΗΕ ψήφισε την 11η Ιουλίου ως «ημέρα μνήμης για τη Γενοκτονία της Σρεμπρένιτσα», με πρωτοβουλία της Γερμανίας: Ελλάδα και Κύπρος απείχαν – Πένθιμες καμπάνες στη Σερβία
Θυμηθήκαμε ξανά τη «ξεχασμένη» διαφορά με τη Λιβύη με τη ρηματική διακοίνωση της Τρίπολης: Υπαρκτός ο κίνδυνος να προσκληθεί η Τουρκία για έρευνες στην Κεντρική Μεσόγειο
Στο φως της δημοσιότητας φέρνει η «Καθημερινή» τα πρακτικά των συνεδριάσεων που έλαβαν χώρα στα Σκόπια μεταξύ των πολιτικών της ΠΓΔΜ πριν τη συμφωνία των Πρεσπών.
Σε αυτά αποτυπώνεται τόσο η αγωνία του πρωθυπουργού Ζάεφ όσο και οι αντιρρήσεις του Προέδρου Ιβάνοφ.
Κατά την πρώτη συνάντηση που διεξήχθη στις 27 Ιανουαρίου είναι εμφανές πως οι πολιτικοί αρχηγοί της ΠΓΔΜ αλλά και ο Πρόεδρος δεν μπορούν να καταλήξουν σε εθνική γραμμή και απλά επιχειρούν να βρουν τον τρόπο με τον οποίο θα αποφύγουν τη διεθνή κατακραυγή για αδιαλλαξία.
Χρειαζόμαστε λύση αλλά όχι με κάθε τίμημα
Στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο Ζόραν Ζάεφ τονίζει πως «χρειαζόμαστε μια λύση αλλά όχι με κάθε τίμημα» και προσθέτει πως τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευση του VMRO συμφωνούν στη διεξαγωγή δημοψηφίσματος.
Από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών, Νικόλα Ντιμιτρόφ, αφού κάνει μια μικρή ανασκόπηση της κατάστασης και υπογραμμίζει πως η Ελλάδα έχει αντιδράσει στο πλαίσιο Νίμιτς και ζητά ως όνομα το «Βόρεια-μακεδονία» ή «Βόρεια-Μακεδονία», ίδιο σε όλες τις γλώσσες με μεγάλο εύρος χρήσης. «Ο χρόνος μετρά υπέρ της (σσ της Ελλάδας)», λέει χαρακτηριστικά και αναλύοντας την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και τα οριακά ποσοστά Καμμένου, λέει: «Είναι σημαντικό πως θα παίξουμε τα χαρτιά μας. Δεν θέλουμε α φανούμε στα μάτια τρίτων χωρών μη εποικοδομητικοί. Πώς θα είναι η Ελλάδα μετά τις εκλογές; Στην εξουσία θα είναι η Νέα Δημοκρατία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη ο οποίος έχει σπουδάσει στη Δύση. Πρέπει να βιαστούμε. Όσο τσακωνόμαστε τα πράγματα γίνονται πιο εύκολα για εκείνους, να μας μπλοκάρουν, όταν τους παρέχουμε επιχειρήματα».
Ο Ζόραν Ζάεφ ακολούθως λειτουργεί επικουρικά στα επιχειρήματα του υπουργού του και υπογραμμίζει ότι πρέπει να αποφευχθεί το ενδεχόμενο η Αθήνα να ρίξει την ευθύνη στα Σκόπια για τη μη λύση. «Αν δεν βρούμε τώρα λύση, θα χάσουμε δέκα χρόνια». Ο ίδιος αναφερόμενος στη συνάντησή του στο Νταβός με τον Αλέξη Τσίπρα λέει: «Η συνάντηση με τον Τσίπρα δεν ήταν εύκολη. Ο Τσίπρας παρέμεινε πιστός στα σημεία…Πρότεινε το όνομα «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» ή «Άνω Μακεδονία» κατά τα πρότυπα του Μαυροβουνίου ή της Λευκορωσίας. Είπε ότι αυτά που προτείνει ο Νίμιτς είναι όλα αποδεκτά, εκτός από το «Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια)» γιατί αυτό δεν είναι γεωγραφικός προσδιορισμός. Τόνισε επίσης ότι το erga omnes αφορά και τις χρήσεις στο εσωτερικό της χώρας».
Να καθυστερήσουμε τις αποφάσεις, λέει ο Ιβάνοφ
Ο Σκοπιανός Πρόεδρος, Γκιόργκι Ιβάνοφ θέλοντας να αποφύγει κάθε συνταγματική αλλαγή επισημαίνει πως στην ενδιάμεση συμφωνία η ΠΓΔΜ αναφέρει ρητά πως δεν προβάλλει εδαφικές διεκδικήσεις, ενώ ο Ζόραν Ζάεφ του απαντά πως η ελληνική πλευρά ξεκαθάρισε πως μια συμφωνία μπορεί να περάσει από το ελληνικό κοινοβούλιο μόνο εάν υπάρξει και οι απαιτούμενες αλλαγές στο σκοπιανό σύνταγμα.
Ο Ιβάνοφ, παίρνει ξανά τον λόγο και θέτει και το ζήτημα του Σκοπιανού διαπραγματευτή Βάσκο Ναουμόφσκι, ο οποίος δεν είναι παρών στη συνεδρίαση λέγοντας πως του κάνει εντύπωση η απουσία του. Παράλληλα κάνει λόγο για υπερβολικά σύνθετη διαδικασία και προτείνει να «πετάξουν τη μπάλα στην εξέδρα». «Ο Τσίπρας είναι θετικότερος του Παπανδρέου», λέει ο Ιβάνοφ και προσθέτει: «Θέλει λύση. Δεν ορκίστηκε ενώπιον της Εκκλησίας, είναι πιο ελεύθερος… Η κατάσταση στην Ελλάδα αλλάζει από ώρα σε ώρα. Η ελληνική κοινή γνώμη πιέζει τον Τσίπρα να εγκαταλείψει το χρονοδιάγραμμα του Νίμιτς. Η δική τους πρόταση κινείται στα πρότυπα της Λευκορωσίας και έτσι μας φέρνουν προ τετελεσμένων. Πρέπει να προσέχουμε γιατί οι δημόσιες δηλώσεις μας αναλύονται διεξοδικά στην Ελλάδα. Οι Έλληνες μας προκαλούν με δημοσιογράφους, για να εκμεταλλευτούν τα επιχειρήματά μας προς όφελός τους…»
Ο Ζάεφ πάντως δείχνει στις συζητήσεις με τον Αλέξη Τσίπρα να επιχειρεί να αποφύγει τη συνταγματική αλλαγή και λέει προς τους συμπατριώτες του πολιτικούς: «Ο Τσίπρας θα δεχόταν ένα όνομα με γεωγραφικό αλλά και χρονικό προσδιορισμό. Για εμάς είναι σημαντικό να τους εξηγήσουμε ότι το σύνταγμα δεν συνιστά οριστική λύση».
Η κατάρρευση των συζητήσεών
Ο πρόεδρος του αντιπολιτευόμενου VMRO επιχειρεί να εκμαιεύσει κοινή θέση από τους υπόλοιπους λέγοντας: «Δύο αρχές είναι σημαντικές: καμία αλλαγή συντάγματος με στόχο την αλλαγή ονόματος και προστασία των εθνικών συμφερόντων, ειδικά της ταυτότητας»
Στη συζήτηση παρεμβαίνει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Μπ. Οσμάνι και τονίζει: «Δεν υπάρχει άλλη ευκαιρία πέραν του 2018. Η επόμενη θα είναι σε δέκα χρόνια. Ή τώρα ή ποτέ. Πρέπει να διαλέξουμε ένα ή δύο σημεία από την πρόταση Νίμιτς στα οποία δεν θα υποχωρήσουμε. Για εμάς είναι το όνομα και το εύρος χρήσης».
Ο Ζόραν Ζάεφ, θέτει και εκείνος τις κόκκινες γραμμές του λέγοντας: «Εγώ θα προσπαθήσω να εξαντλήσω όλα τα όρια της συναίνεσης. Όχι συνταγματική αλλαγή και ταυτότητα. Αυτές είναι οι κόκκινες γραμμές. Αν υπάρξει συναίνεση στη μακεδονική πλευρά, είναι καλύτερο από μα συνταγματική αλλαγή. Ένα δημοψήφισμα θα είναι επιτυχημένο μόνο αν συμφωνούν όλοι».
Ο Μίτσκοσκι ζητά η κοινή θέση να είναι η απόρριψη της πρότασης για συνταγματική αλλαγή κάτι που απορρίπτει άμεσα ο Μπ. Οσμάνι, ο οποίος μάλιστα τονίζει πως εάν ειπωθεί κάτι τέτοιο, τότε η Ελλάδα θα διακόψει τη διαδικασία
Η ολοκληρωτική ρήξη του Μαΐου
Στις 19 Μαΐου και ενώ βρίσκεται στο τραπέζι και το όνομα «Μακεδονία του Ίλιντεν» η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της ΠΓΔΜ, συναντάται εκ νέου για να επανακαθορίσει τη στάση της ωστόσο και πάλι το μόνο που γίνεται είναι να βαθαίνει η ρήξη.
Ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκολα Ντιμιτρόφ, εξηγεί πως μετά τις διαπραγματεύσεις στο Σούνιο η Ελλάδα προχώρησε στην παραχώρηση και να αναγνωρίσει τη μακεδονική γλώσσα αλλά και την υπηκοότητα ως «μακεδονική/πολίτες της Δημοκρατίας της Μακεδονίας του Ίλιντεν»
«Σε ό,τι αφορά την ταυτότητα είχαμε συμφωνήσει ήδη από τον α’ γύρο των διαπραγματεύσεων. Ωστόσο η διαδικασία κόλλησε στους επόμενους γύρους (σ.σ. τρεις) στο εύρος της χρήσης (ergaomnes). Δεν θα έχουν πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο αν το εύρος της χρήσης δεν είναι πλήρες για τη διεθνή και την εθνική χρήση. Είχαμε δύσκολες συνομιλίες, αλλά χωρίζαμε πάντα φιλικά. Στο Σούνιο υπήρχαν δύο ημίχρονα: Το πρώτο ήταν πολύ δύσκολο. Παρών ήταν και ο Μ. Νίμιτς. Στη διάρκεια του β’ ημιχρόνου μείναμε μόνοι μας και προσπαθήσαμε σαν συνέταιροι σε μια διαπραγμάτευση να βρούμε μια δημιουργική λύση που θα μπορούσε να λειτουργήσει και στις δύο πλευρές. Εκεί έρχεται η πρόταση για δημοκρατία του «Ίλιντεν Μακεδονία» με μετάφραση σε όλες τις γλώσσες και υπηκοότητα «Μακεδονική».
Ο Σκοπιανός ΥΠΕΞ εξηγεί πως το πακέτο αυτό γίνεται αποδεκτό από την Ελλάδα μόνο εάν το erga omnes αφορά και το εσωτερικό της ΠΓΔΜ, ενώ χαρακτηρίζει τη λύση αυτή ως «δημιουργική».
Ο ίδιος εμφανίζει τη συμφωνία αυτή ως μοναδική ευκαιρία και προσθέτει: «σε ό,τι αφορά τις μελλοντικές δυνατότητές μας, αν δεν πετύχουμε τώρα στην Ελλάδα θα έρθει η ΝΔ η οποία έχει μεγάλη διαφορά στις δημοσκοπήσεις. Εκεί κυριαρχούν οι σκληρές θέσεις γύρω από τον Σαμαρά και όχι αυτές γύρω από την Μπακογιάννη. Σε αυτή την περίπτωση οι πιθανότητες για έναν συμβιβασμό και μια λύση θα μειωθούν δραματικά…στο τελευταίο πακέτο Μπακογιάννη – Μπάιντεν η γλώσσα ήταν «μακεντόνσκι» με λατινική γραφή χωρίς μετάφραση. Τώρα είπαμε ότι θα μπορούσαμε να δεχθούμε ένα όνομα γενικής χρήσης, αν η πρόταση ήταν «Κράτος της Μακεδονίας», «Ανεξάρτητη Μακεδονία» ή «Κυρίαρχη Μακεδονία». Οι Έλληνες επιμένουν να υπάρχει ένα όνομα με προσδιορισμό.
Ο Νικ. Ντιμιτρόφ αναφέρεται και σε μια συνάντησή του με την Μαρία Σπυράκη στις Βρυξέλλες, η οποία – όπως ισχυρίζεται ο ίδιος – μετέφερε τους χαιρετισμούς του Κυριάκου Μητσοτάκη και του τόνισε «πως έχει σημασία πως θα συμπεριφερθούν οι ψηφοφόροι στη Μακεδονία (σ.σ. την Ελληνική) και αυτό εξαρτάται από τον Καμμένο».
Στην ίδια σύσκεψη ο Ζόραν Ζάεφ τονίζει πως ο Αλέξης Τσίπρας θεωρεί τη λύση δίκαιη και αναγνωρίζει τη δυσκολία αλλαγής του Συντάγματος ωστόσο υπογραμμίζει ότι χωρίς αυτήν δεν πρόκειται να περάσει η συμφωνία από την Αθήνα.
«Πιστεύω με βάση αυτά που γνωρίζω, ότι ο Τσίπρας είναι από τους πιο αποφασισμένους να λύσουν το πρόβλημα. Πιστεύω ότι και σε αυτούς έχουν αναμειχθεί ανατολικές χώρες όπως και σε εμάς, μάλιστα σε αυτούς περισσότερο από ό,τι σε εμάς. Μερικούς τους συμφέρει να μην υπάρχει λύση». Ο ίδιος πάντως εκφράζει την ανησυχία του για το μέλλον της χώρας εάν δεν υπάρξει τελικά λύση.
Από τα πρακτικά διαφαίνεται η πίεση των αλβανοφώνων για άμεση λύση χωρίς δημοψήφισμα καθώς ο πρόεδρος του αλβανικού κόμματος, DUI, Αλί Αχμέτι, υπογραμμίζει πως εάν κάποιος ρωτούσε τον κόσμο στο δρόμο για να αποφασίσει τότε δεν θα έπαιρνε καμία απόφαση.
Την ίδια άποψη έχει και ο πρόεδρος της Βουλής της ΠΓΔΜ, Ταλάτ Τζαφέρι, ο οποίος είπε: «Η ιδέα του δημοψηφίσματος θα πρέπει να είναι το τελικό καταφύγιο, καθώς οι πολίτες έχουν μεταφέρει της κυριαρχία τους στους ψηφισμένους εκπροσώπους τους».
Τη συζήτηση πυροδοτεί ωστόσο ο Ιβάνοφ, ο οποίος κατηγορεί ευθέως τον Ζάεφ ότι κρύβει τη συμφωνία από τον Πρόεδρο της χώρας και ξεκαθαρίζει ότι όπως και ο προκάτοχός του δεν μπορεί «να προδώσει το όνομα της Μακεδονίας».
Τη σκυτάλη της αντιπαράθεση παίρνει ο πρόεδρος του VMRO, Χριστιάν Μίτσκοσκι, ο οποίος τονίζει ότι δεν πρόκειται για δίκαιη ή αξιοπρεπή λύση και υπογραμμίζει πως πρέπει να φέρει το θέμα στο εσωτερικό του κόμματός του.
Από την πλευρά του ο Ζάεφ λέει επίσης πως θα φέρει το θέμα στο δικό του κόμμα και ανακοινώνει πως εάν υπάρξει συμφωνία αυτή θα υπογραφεί στις Πρέσπες.
Το θέμα των εγγυήσεων
Ακολουθεί ένας έντονος διάλογος γύρω από το ενδεχόμενο διενέργειας δημοψηφίσματος όπου εκεί γίνεται σαφής αναφορά και στο θέμα της ρωσικής εμπλοκής, αλλά και στο εάν υπάρχουν σαφείς εγγυήσεις για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Ένα μέρος του διαλόγου έχει ως εξής:
Ιβάνοφ: Πρέπει να φροντίσουμε να μας παράσχει η Ελλάδα εγγυήσεις. Πρέπει να υπάρξει ένας αυτοματισμός.
Ζάεφ: Κι αυτοί χρειάζονται εγγυήσεις. Λένε ‘θα γίνετε πρώτα μέλη του ΝΑΤΟ και μετά θα ακυρώσετε τα πάντα’
Ιβάνοφ: Μας θεωρούν τόσο αναξιόπιστους πως δεν θα τηρήσουμε αυτά που συμφωνήσαμε.
Ντιμιτρόφ: Το ότι διαρρέουν λεπτομέρειες της συμφωνίας έκανε μια μικρή ζημιά στην υπόθεση. Χρειάζεται να παρουσιάζεται με βάση την αλήθεια. Ο Βενιζέλος αναπτύσσει το αντίθετο αφήγημα. Αυτό είναι ναρκοπέδιο.
Πηγή: Καθημερινή (έντυπη έκδοση)
Η κυβέρνηση χειρίστηκε το Σκοπιανό τυχοδιωκτικά και ερασιτεχνικά, αναφέρει η Νέα Δημοκρατία