Ο ΟΗΕ αφήνει τους Τούρκους στην Κύπρο: «Συρραφή» διαφορετικών προτάσεων για ασφάλεια
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Τα Ηνωμένα Έθνη, έχοντας εξασφαλίσει τη συναίνεση των δυο πλευρών για κατάθεση προφορικά γεφυρωτικών προτάσεων, έχουν προχωρήσει προς την κατεύθυνση διαμόρφωσης ιδεών για θέματα που θεωρούνται ακανθώδη.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως στο θέμα της Ασφάλειας έχει γίνει δουλειά από τους Οηέδες, με στόχο να ξεπεραστούν οι διαφορές που είναι μεγάλες. Με βάση σενάριο που έχουν καταρτίσει περιλαμβάνονται τα εξής στο ζήτημα αυτό:
Πρώτο, να υπάρξει ένα σύμφωνο φιλίας Ελλάδος, Τουρκίας και Κύπρου, όπως λίγο-πολύ το προτείνει ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς. Η κίνηση αυτή γίνεται με στόχο να υπάρξει προσέγγιση με την Αθήνα, που έχει ξεκάθαρη σχέση στην ουσία του κεφαλαίου αυτού: Μηδενικά στρατεύματα, μηδενικές εγγυήσεις. Υπενθυμίζεται πως η πρόταση Κοτζιά- που δεν σημαίνει πως θα υιοθετηθεί από Τουρκία και ΟΗΕ ως έχει- προβλέπει μη επίθεση της μιας χώρας στην άλλη, αποκλείει παρεμβάσεις στο εσωτερικό των τριών συνισταμένων μιας τέτοιας συμφωνίας, προβλέπει βοήθεια με έναν μηχανισμό γραμματειακής στήριξης, αν εκδηλωθεί διεθνής περιβαλλοντική καταστροφή, απόπειρα τρομοκρατικών χτυπημάτων από τη Μέση Ανατολή κοκ.
Δεύτερο, να μην υπάρχουν δικαιώματα παρέμβασης από τρίτες χώρες.
Τρίτο, η Συνθήκη Εγγυήσεως θα μετατραπεί σε Συνθήκη εφαρμογής της συμφωνίας. Κάθε συμβαλλόμενο μέρος, στην προκειμένη περίπτωση οι εγγυήτριες δυνάμεις, θα παρακολουθούν την εφαρμογή της συμφωνίας, χωρίς να διευκρινίζεται πώς θα παρεμβαίνουν εάν διαπιστώσουν πως «κάτι δεν πάει καλά». Η Τουρκία, δηλαδή, θα εγγυάται την εφαρμογή της συμφωνίας!
Τέταρτο, παρουσία τουρκικών στρατευμάτων εσαεί. Θα υπάρχει χρονοδιάγραμμα επανεξέτασης ενώ αναφέρεται πως ο στόχος θα είναι οι στρατιωτικές δυνάμεις να μειωθούν στα επίπεδα της ΕΛΔΥΚ και της ΤΟΥΡΔΥΚ. Δεν διευκρινίζεται πότε θα μειωθούν στους αριθμούς του 1960.
Πληροφορίες αναφέρουν πως ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα θεωρεί την παρουσία της Τουρκίας και μετά την επίτευξη συμφωνίας απαραίτητη καθώς διαφορετικά δεν θα εξασφαλίσει τη συναίνεση της Άγκυρας για λύση. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως από πλευράς των Ηνωμένων Εθνών επιχειρείται μια προσπάθεια για να αντιμετωπίσουν οι Ελληνοκύπριοι διαφορετικά την Τουρκία. Στα πλαίσια αυτά φαίνεται να θεωρεί πως με τα όσα διαδραματίζονται στην περιοχή και ευρύτερα στον κόσμο η Τουρκία ως μεγάλη δύναμη μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά για την Κύπρο. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι Τούρκοι αξιωματούχοι προβάλλοντας το επιχείρημα για την αναγκαιότητα, δήθεν, της τουρκικής παρουσίας στο νησί, υποστήριξαν πως μπορούν να προστατεύσουν την Κύπρο από τρομοκρατικές κι άλλες επιθέσεις. Παρόμοια, φαίνεται, να είναι και η προσέγγιση του απεσταλμένου των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό.
Σύμφωνα με ενημερωμένες πηγές, η ομάδα του Διεθνούς Οργανισμού ετοιμάζει γεφυρωτικές προτάσεις και για ένα άλλο κρίσιμο θέμα που δεν έχει μέχρι στιγμής συμφωνηθεί, εκείνο της εκ περιτροπής προεδρία. Σημειώνεται δε πως με αυτό το θέμα θα ασχοληθούν πριν από εκείνο της Ασφάλειας.
Είναι προφανές πως τα Ηνωμένα Έθνη, όπως και οι άλλοι εμπλεκόμενοι, θεωρούν πως η επεξεργασία γεφυρωτικών προτάσεων θα επισπεύσει τις συζητήσεις και θα διευκολύνει τους πρωταγωνιστές «να κάνουν το ένα βήμα παραπάνω».
ΘΕΛΟΥΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΤΑ ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ
Ένα ακόμη βήμα προς την κατεύθυνση της άσκησης επιδιαιτησίας επιχειρεί να κάνει ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, ΄Εσπεν Μπαρθ Άιντα.
Ζήτησε από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, να παρακάθονται στις συναντήσεις τους και εμπειρογνώμονες, αναλόγως του θέματος που θα συζητείται. Το ζήτημα αυτό το ήγειρε την περασμένη Τρίτη, κατά τη διάρκεια της συνάντησης με Αναστασιάδη και Ακιντζί, χωρίς ωστόσο, να εξασφαλίσει το πράσινο φως.
Στην Κύπρο ο Σεργκέι Λαβρόφ
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, αναμένεται να επισκεφθεί την Κύπρο εντός Μαΐου. Η επίσκεψη του Ρώσου αξιωματούχου θα πραγματοποιηθεί πριν τη Σύνοδο Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, που θα φιλοξενηθεί στη Λευκωσία. Θα έχει επαφές σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη φάση της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Από τις συναντήσεις του Μαΐου θα κριθεί και η συνέχεια της διαδικασία.
Είναι σαφές πως η Μόσχα όχι μόνο έχει διαχρονικό ενδιαφέρον για το Κυπριακό, αλλά επιθυμεί και εμπλοκή της στις προσπάθειες για την επίτευξη συμφωνίας. Αυτό θα επιβεβαιωθεί και κατά τη διάρκεια της εδώ επίσκεψής του. Ο Σεργκέι Λαβρόφ έχει επισκεφθεί την Κύπρο προ διετίας και είχε επισημάνει, μεταξύ άλλων, πως η ασφάλεια της Κύπρου αφορά το Συμβούλιο Ασφαλείας.