Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα του Έβρου: «Σαράντα μέρες έχουμε Χριστού που καρτερούμε»
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Παρά τις χαμηλές θερμοκρασίες, με τον υδράργυρο στους 2 βαθμούς Κελσίου, οι περισσότεροι από 250 χορευτές, μέλη πολιτιστικών συλλόγων του διευρυμένου δήμου Αλεξανδρούπολης, κατάφεραν χθες βράδυ να δημιουργήσουν μία μοναδικά ζεστή ατμόσφαιρα στο κέντρο της πόλης, παρουσιάζοντας την αναβίωση παραδοσιακών εθίμων από τον κύκλο των μεταμφιέσεων του δωδεκαημέρου του Έβρου.
Η «Εβρίτικη Ζυγιά», το μουσικό παραδοσιακό συγκρότημα της περιοχής, με τη γκάιντα, τη θρακιώτικη λύρα, το καβάλι και το νταούλι, όργανα συνυφασμένα εδώ και χιλιάδες χρόνια με τη Θράκη και αναπόσπαστο μέρος του κύκλου ζωής των Θρακιωτών, έντυσε μουσικά την αναβίωση των εθίμων και ζέστανε τη διάθεση του κόσμου που κατέκλυσε τη λεωφόρο Δημοκρατίας όπου πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση.
Την αναβίωση των εθίμων του δωδεκαημέρου, ανέλαβαν, σε συνεργασία με τη δημοτική Αρχή, πέντε πολιτιστικοί σύλλογοι του δήμου (Φερών «Η Αγία Σοφία», Τραϊανουπόλεως, Αρίστηνου-Άνθειας «Ο Σπάρτακος», Απαλού «Ο Φάρος» και το εργαστήρι παραδοσιακών χορών και λαογραφικών μελετών Αλεξανδρούπολης του Δημήτρη Βραχιόλογου).
«Η περίοδος του δωδεκαημέρου που αρχίζει από την παραμονή των Χριστουγέννων και τελειώνει την παραμονή των Θεοφανείων, ήταν πάρα πολύ σημαντική από άποψη εθιμικής και λαογραφικής παρουσίας των κατοίκων των χωριών της Θράκης, κυρίως στο βόρειο τμήμα του Έβρου. Σήμερα, διατηρούνται πολλά από τα έθιμα αυτά, περισσότερο μέσω των πολιτιστικών συλλόγων, υπό μορφή αναβίωσης, είτε υπό μορφή συνέχειας», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο εκπαιδευτικός, λαογράφος, συγγραφέας και χοροδιδάσκαλος, Δημήτρης Βραχιόλογλου, ο οποίος παρουσίαζε και επεξηγούσε, καθ’ όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης, τον συμβολισμό των εθίμων της «Καμήλας», του «Πουρπούρη», του «Αράπη» και του «Μπαμπούσιαρου».
Ο «Αράπης», ο «Πουρπούρης» με τη σύζυγό του την «Κορτοπούλα»και ο «Μπαμπούσιαρος», όλα έθιμα που συνδέονται με την έκκληση των γεωργών για γονιμότητα. Άνδρες μεταμφιεσμένοι με προβιές, ή κάπα τσομπάνη, με μάσκα από νεροκολοκύθα στο πρόσωπο και κουδούνια στη μέση, συνήθιζαν να πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι τη δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων, με τη συνοδεία νέων του χωριού και χτυπώντας τα πόδια στο έδαφος, στη γη, εύχονταν και παρακαλούσαν για την καλή σοδειά της άνοιξης. Ο συμβολισμός της «Καμήλας» είναι διττός, σύμφωνα με τον κ. Βραχιόλογλου. Η «Καμήλα» της δεύτερης ημέρας των Χριστουγέννων, παραπέμπει στους πρώτους προσκυνητές του Χριστού που ήταν οι τρεις μάγοι που με τις καμήλες τους μετέφεραν τα δώρα για τη γέννηση του Θεανθρώπου, ενώ η «Καμήλα» της δεύτερης ημέρας της Πρωτοχρονιάς συμβολίζει, κυρίως για τους προερχόμενους από τη Ανατολική Ρωμυλία, το σύνηθες μεταφορικό μέσο της περιοχής.
«Σαράντα μέρες έχουμε Χριστού που καρτερούμε» λέει το θρακιώτικο τραγούδι και σήμερα οι Εβρίτες, άλλοτε συνειδητά για την υπενθύμιση στους νεότερους της λαογραφίας τους, άλλοτε ασυνείδητα, επαναλαμβάνοντας τα έθιμα με τα οποία οι ίδιοι μεγάλωσαν, εξακολουθούν να κρατούν ζωντανές τις παραδόσεις και άσβεστη τη φλόγα για τον λαογραφικό πλούτο της Θράκης.