Ένα «γεια» στον Γεράσιμο Αρσένη με μερικές αλήθειες: Ανοικτό μυαλό και αντιεξουσιαστής

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο πόλεμος στην Ερυθρά Θάλασσα συνεχίζεται: Οι αμερικανικός στρατός ανακοίνωσε ότι κατέστρεψε drone και σύστημα αντιαεροπορικής άμυνας των Χούθι στην Υεμένη

Σήμερα, δυστυχώς, είμαστε μάρτυρες μιας θεαματικής ανόδου της Άκρας Δεξιάς, στις χώρες της Δύσης: Κατώτερο των περιστάσεων το κομματικό σύστημα στην Ελλάδα και την Κύπρο

Το σύστημα ράβει κοστούμι στους νεοφασίστες Το φάντασμα της ακροδεξιάς πλανιέται πάνω από την Ευρώπη, στοχεύει την Ελλάδα και την Κύπρο

του Άκη Κοσώνα*

Ο Αρσένης ήταν αντισυστημικός.  Όσο παράξενο κι αν ακούγεται σε αυτούς που δεν τον ήξεραν, είναι ακριβώς έτσι. Μα, θα πει κανείς, ένας άνθρωπος της εξουσίας, με υψηλές και συχνά διεθνείς θέσεις ευθύνης, μπορεί να είναι εκτός συστήματος;

Μπορεί. Αλλά δεν πρόκειται ακριβώς  γι’ αυτό. Άλλο το αντισυστημικός κι άλλο το εκτός συστήματος. Μετείχε στο σύστημα, συχνά – όποτε και όσο ανθρώπινα μπορούσε – το χειριζόταν, χωρίς να έχει την αυταπάτη ότι το ελέγχει και μπορεί να το κάνει κάτι άλλο απ’ εκείνο που πραγματικά είναι. Αλλά το δυσκόλευε. Το μπέρδευε. Και διασκέδαζε όταν το κατάφερνε. Ήξερε ασφαλώς ότι το σύστημα είναι δομημένο και ισχυρό, δεν κινδυνεύει με κατάρρευση ούτε με προσωπικές πρωτοβουλίες ούτε με αποσπασματικές ενέργειες. Η συμμετοχή του στις κυβερνήσεις περιείχε το «προαπαιτούμενο» (κατά τη μνημονιακή ορολογία της εποχής) της καινοτομίας, της τόλμης και της ρήξης, ως φυσική συνέχεια είτε υπονόμευσης του έργου του είτε τοποθέτησης των σχέσεων σε επιφάνεια τέλματος και αδιατάρακτης λίμνης. Όταν δεν συνέβαινε τίποτα, όταν δεν εξελισσόταν κάτι, αυτό δεν ήταν για τον Αρσένη ηρεμία με στοιχεία προόδου και υπόσχεση εξέλιξης. Ήταν ανησυχητικό και προσδιόριζε μια θανάσιμη ομαλότητα.

Ο Αρσένης δεν ήταν εξουσιαστής. Πολλοί μπέρδευαν την αυστηρή έκφραση του προσώπου του και των εκφράσεών του με απόδειξη εξουσιαστικού χαρακτήρα. Λάθος. Συχνά ήταν αμηχανία. Και υπερβολική ευγένεια μη θιγεί κανείς από τους συνομιλητές, ακροατές, δημοσιογράφους που αποτελούσαν το ανά περίπτωση και θέμα ακροατήριο. Αντιθέτως, σιχαινόταν την εξουσιαστική δομή στις σχέσεις και φρόντιζε με όσους ενέκρινε για φίλους του, ανεξαρτήτως (φυσικά!) ηλικίας, μόρφωσης, πολιτικής ταυτότητας, να διατηρεί σχέση ισοτιμίας. Μια διαγραφόμενη αυστηρότητα ανήκε στο physique του, στα χαρακτηριστικά του, όπως κάτι ανάλογο ήταν και η αργή εκφορά του λόγου για την οποία διατηρούσε το προνόμιο να αυτοσαρκάζεται.

Ο Αρσένης ήταν ανοιχτό μυαλό.  Ήταν δύσκολο να τον πείσεις για κάτι, ήταν δύσκολο να αλλάξει γνώμη αλλά «ζύμωνε» μέσα του την κουβέντα, μπορούσε να αίρεται συμπαθειών και αντιπαθειών, μπορούσε να ξεχωρίζει τη χρησιμότητα ιδεών και πραγμάτων χωρίς αυτά να ταυτίζονται με τον «ιδιοκτήτη» ή φορέα τους. Αν τα είπε κάποιος που ο ίδιος ενέκρινε ή συμπαθούσε, τόσο το καλύτερο. Αν άλλος, ακόμα και αντιπαθής, τα είπε, πάλι τα κρατούσε αφού ήταν σε θέση να διακρίνει το ουσιώδες από το περιττό. Βαθιά μορφωμένος, διανοούμενος ο ίδιος, είχε την ανοιχτοσύνη να ακούει και να μαθαίνει. Δεν θεωρούσε ότι αυτό που επρόκειτο να ακούσει από το συνομιλητή του (θα) το ήξερε εξ ορισμού. Αν εξ αποτελέσματος προέκυπτε αυτό, δεν δημιουργούσε ιστορία, «δεδικασμένο». Ήταν απλώς κάτι που συνέβη, όπως θα μπορούσε να μην έχει συμβεί. Αν με κάτι δεν συμφωνούσε αλλά το έβρισκε ενδιαφέρον, ωθούσε την κουβέντα να συνεχιστεί: «Γιατί;» έλεγε, προτρέποντας το συνομιλητή να εξηγήσει καλύτερα αυτό που έλεγε.

Τώρα, όλα αυτά θα απουσιάσουν. Πρακτικά. Γιατί στη μνήμη αλλά και στην καθημερινότητα όσων τον γνώρισαν και έζησαν στιγμές και εκδοχές του, θα είναι παρόντα ως μικρές ζωγραφιές που έμεναν ύστερα από κάθε συνάντηση. Απ’ αυτές που φυλάμε σε χρηστικά μέρη του γραφείου μας, ή που αν παραπέσουν και αίφνης φανερωθούν, είναι σαν καινούργιο δώρο. Αν και υπήρχε.

• Ο Άκης Κοσώνας είναι δημοσιογράφος. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στην Αθήνα και το Παρίσι. Εργάστηκε ως πολιτικός συντάκτης στο περιοδικό «Αντί» (1983-1987) και στις εφημερίδες Μεσημβρινή, Απογευματινή, Έθνος, Βήμα, Καθημερινή. Έκανε για πολλά χρόνια ραδιόφωνο στον Αθήνα 9.84, του οποίου ήταν ιδρυτικό στέλεχος. Διετέλεσε γενικός διευθυντής της ΕΡΤ και Γ.Γ. του ΕΟΤ. Εργάστηκε στο ΑΠΕ (1996-2015), έχοντας την ευθύνη των εκδόσεων του πρακτορείου. Αρθρογραφεί στην εφημερίδα «Αγορά».