Το καφενείο δεν μπορεί να αλλάξει: Το 2016 απέχει από το 2006
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Η ιστορία με την ανάγνωση πρακτικών του Εθνικού Συμβουλίου έχει μεταθέσει την ουσία του ζητήματος. Αυτά που επιχειρήθηκαν να αναδειχθούν και αφορούν συγκλίσεις/συναντιλήψεις στις συνομιλίες χάθηκαν στις δημόσιες αντιπαραθέσεις για το απόρρητο και τις διαρροές.
Αυτή ήταν η μια διάσταση για την οποία ελέγχεται η ΕΔΕΚ. Για την ουσία, που αφορούν στα συζητηθέντα στις συνομιλίες, απαντήσεις θα πρέπει να δώσει η Κυβέρνηση. Το άλλο ζήτημα, που είναι διαχρονικό, αφορά στη λειτουργία του Εθνικού Συμβουλίου.
Οι εκάστοτε Πρόεδροι της Δημοκρατίας είχαν κατηγορηθεί για το γεγονός ότι δεν ενημερώνουν πλήρως και πως χρησιμοποιούν το όργανο αυτό ως εργαλείο προώθησης της δικής τους πολιτικής. Η πλειοψηφία όσων κατά καιρούς συμμετείχαν και συμμετέχουν στο Εθνικό υποστηρίζουν πως τις πλείστες φορές οι συνεδριάσεις είναι «χάσιμο χρόνου». Ο καθένας απαγγέλει το ποίημά του και αποχωρούν άπαντες ευχαριστημένοι αλλά και βαριεστημένοι. Η εικόνα του Εθνικού Συμβουλίου είναι αντανάκλαση αυτής του πολιτικού συστήματος. Δεν μπορεί να είναι κάτι το διαφορετικό. Το δεύτερο είναι πως αυτό το συλλογικό όργανο είτε πρέπει να αλλάξει είτε να καταργηθεί.
Ο σημερινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας, τον Φεβρουάριο του 2006, ως ηγέτης του ΔΗΣΥ, επικαλούμενος λειτουργικές αδυναμίες του Εθνικού Συμβουλίου, ανέστειλε τη συμμετοχή του κόμματός του στο Σώμα αυτό. Η κίνηση έγινε ενώ δρομολογείτο η συμφωνία που επιτεύχθηκε την 8η Ιουλίου. Ο ΔΗΣΥ επανήλθε στο Εθνικό Συμβούλιο αμέσως μετά την εκλογή Χριστόφια στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Χωρίς να αναμένει «διορθωτικές κινήσεις» από τον νέο Πρόεδρο, ανακοίνωσε την επάνοδό του και για 18 μήνες ήταν ο μεγαλύτερος υποστηρικτής του. Μετά που πλησίασαν οι Προεδρικές, υπήρξε αλλαγή τακτικής έναντι της τότε κυβέρνησης. Αυτό προς υπενθύμιση για τα όσα ακούγονται σήμερα, δακρύβρεχτα και μη.
Το Εθνικό Συμβούλιο χρησιμοποιείται από τους εκάστοτε Προέδρους για να βρίσκουν κάλυψη στην πολιτική τους. Είτε με πλειοψηφίες είτε με ανακοινωθέντα με εποικοδομητικές ασάφειες και διατυπώσεις πολλαπλών ερμηνειών. Το Εθνικό Συμβούλιο χρησιμοποιείται σε πολλές περιπτώσεις και από την αντιπολίτευση ως πεδίο εκτόνωσης και ξεσαλώματος.
Είναι σαφές πως ο κύκλος ενός οργάνου που έχει χαρακτηριστικά παραδοσιακού καφενείου έχει κλείσει. Η αλλαγή του τρόπου λειτουργίας του πρέπει να συνοδευτεί και από αλλαγή προσέγγισης από πλευράς των συμμετασχόντων. Γιατί διαφορετικά δεν θα έχει την ίδια τύχη.
Το θέμα της ενημέρωσης αποτελεί ένα ζήτημα το οποίο ταλαιπωρείται. Διαφορετικό είναι να μην αποκαλύπτονται ζητήματα τακτικής και άλλο να επικρατεί σκοτάδι για θέματα που συζητήθηκαν, τα γνωρίζουν οι Τούρκοι, τα Ηνωμένα Έθνη, οι Αγγλοαμερικανοί, οι γραφειοκράτες στις Βρυξέλλες. Γιατί να μην ενημερώνονται οι πολίτες, οι οποίοι θα αποφασίσουν στο τέλος για τη συμφωνία; Ενημέρωση λεπτομερώς και όχι ακροθιγώς. Είναι σαφές πως η μη ενημέρωση συνδέεται με το γεγονός ότι φοβούνται οι διαχειριστές τις αντιδράσεις. Φοβούνται να μην χαλάσει το πάρτι. Ο μύθος ότι «τίποτε δεν θεωρείται συμφωνημένο εάν δεν συμφωνηθούν όλα», έχει διαψευστεί επανειλημμένα. Ό,τι αφήνεται σε μια διαδικασία ως υποχώρηση, τη βρίσκουμε στις επόμενες συνομιλίες. Γι’ αυτό και, για παράδειγμα, το 2004 το σχέδιο Ανάν δεν έπεσε από τον ουρανό, όπως είπε και ο κ. Ντε Σότο, αλλά ήταν οι συσσωρευμένες υποχωρήσεις διαχρονικών συζητήσεων.