Ο Αερολιμένας της Λάρνακας και η μετονομασία σε “Γλαύκος Κληρίδης”
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Δρα Παναγιώτη Κ. Αυξεντίου*
Τους μεγάλους επιστήμονες και εφευρέτες, ακόμα και εν ζωή, τους τιμά η κοινωνία, αλλά πιο σημαντικό τους εκθειάζει η ιστορία για τη συνεισφορά τους στη γνώση και ανθρώπινη ευημερία. Τους πολιτικούς, των οποίων το ανάστημα είναι συνήθως μικροσκοπικόν, και η εκτίμηση τους από την κοινωνία γενικά αμελητέα, τους διαιωνίζουν άλλοι πολιτικοί της δικής τους φάρας για να συνεχίζουν, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, την γελοιοποίηση του είδους.
Σε ποια κατηγορία ανήκει η προσάρτηση του ονόματος Κληρίδη στον αερολιμένα Λάρνακας μπορεί να καθορίσει ο κάθε αναγνώστης, εφόσον αντικαταστήσει τον κηλιδωμένον πολιτικόν του μανδύα με την καθαρή τήβεννο της ιστορίας. Το παρόν δημοσίευμα προσφέρεται σαν βοήθημα αλλαγής ενδυματικής αμφίεσης ξεκινώντας με αναφορά των πιθανών λόγων διχασμού γνώμης.
Αν θα ενέκρινε ή όχι ο Κληρίδης την πρωτοβουλία Αναστασιάδη παραμένει εκ των πραγμάτων άγνωστο, αλλά για λόγους πληρότητος της ανάλυσης παρατίθεται η ψυχολογική πλευρά του διχασμού των δύο απόψεων. Από τη μια μεριά όσοι αναγνώρισαν στο πρόσωπο του Κληρίδη άτομο χαμηλών τόνων διακρινόμενο για τη μετριοφροσύνη του (που πραγματικά την άξιζε) απορρίπτουν την πρωτοβουλία Αναστασιάδη, ενώ από την άλλη μεριά όσοι ήξεραν πόσο ευάλωτος στην κολακεία ήτο ο Κληρίδης και τον σταθερό προσανατολισμό του προς την υστεροφημία αδίστακτα την εκθειάζουν.
Οι πρόεδροι κυβερνήσεων και κομμάτων σαν πρωταγωνιστές της πολιτικής σκηνής είναι φυσικό να υπόκεινται σε κριτική αξιολόγηση όχι μέρους αλλά ολόκληρου του πολιτικού τους βίου. Για σύντομη αξιολόγηση επιλέγονται μόνο εκείνες οι δραστηριότητες που πραγματικά σημαδεύουν την πολιτική σταδιοδρομία ενώ παραμερίζονται οι δραστηριότητες ρουτίνας. Αυτή την προσέγγιση ακολούθησε και η παρούσα διαφωτιστική προσπάθεια.
Η συμβολή του Κληρίδη στον ατυχή αγώνα της ΕΟΚΑ ωχριά μπροστά στο μεγαλείο των αγωνιστών γιατί ήτο περιορισμένη στην δικαστηριακή υπεράσπιση η οποία, λόγω των Αγγλικών μέτρων έκτακτης ανάγκης, δεν άφηνε περιθώρια ηρωικής ανακήρυξης. Είναι κατανοητόν ότι αυτή τη διαπίστωση δεν της ασπάζονται όσοι αγνοούν τη λειτουργία της Αγγλικής δικαιοσύνης και λανθασμένα πιστεύουν ότι οι συνήγοροι υπεράσπισης συμμερίζονται τον κίνδυνο των κατηγορουμένων.
Η εθελοντική συμμετοχή του στην Αγγλική Πολεμική Αεροπορία στο δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έχει δόση ηρωισμού με την έννοια που αποδίδεται σε όσους στρατολογήθηκαν από τις συμμαχικές δυνάμεις. Αλλά και εδώ την Κληριδική υπερβολή ότι δήθεν υπηρέτησε σαν πιλότος αναγκαστικά την υπεβίβασε αργότερα ο ίδιος στο χειριστής πολυβολίου αεροπλάνου.
Τους χαλαρούς δεσμούς του Κληρίδη με την αλήθεια τους έζησε ο Μακάριος, ο οποίος τον εξεδίωξε από συνεργάτη του. Οπλισμένος με το πιστοποιητικό του ψεύτη και άκρως πελαγωμένος ίδρυσε τον ΔΗΣΥ στον οποίον γινόντουσαν δεκτοί κάθε καρυδιάς καρύδι. Μεταστασιακά μεταξύ των μελών συγκαταλέχτηκε και η αφρόκρεμα της ΕΟΚΑ Β που σύντομα από απάτριδες έγιναν κομματικοί επιτελάρχες. Το καταφύγιο που τους παραχώρησε δεν ήτο λόγω μετάνοιας τους για συμμετοχή στο πραξικόπημα αφού άφεση αμαρτιών την πήραν ήδη από τον Μακάριο αλλά γιατί χρειαζότανε τον παράνομο οργανισμό τους για μελλοντικές εκλογικές αναμετρήσεις. Η προδοσία μπήκε οριστικά νομιμοποιημένη στην κομματική εξυπηρέτηση. Όλα βέβαια με την έγκριση Κληρίδη, ο οποίος εκθειαζότανε σαν ολόκληρο πανεπιστήμιο, με πρύτανη τον Κούρο και την παραπλάνη-ψευτιά σαν ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής πρακτικής. Άξιος απόφοιτος του πανεπιστημίου είναι και ο Αναστασιάδης των υποσχέσεων και των οραμάτων, των πελατειακών σχέσεων και ευεργέτης των πολιτικών ευεργετών του.
Οι υμνητές του Κληρίδη αποδίδουν την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) στο ίνδαλμα τους. Πράγματι, οι αριθμοδείκτες της Κυπριακής Οικονομίας πληρούσαν τις προδιαγραφές ένταξης, αλλά το μεγάλο εμπόδιο ήτο η αδυναμία εφαρμογής του ευρωπαϊκού κεκτημένου στον στρατοκρατούμενο βορρά και σε μικρότερο βαθμό οι τουρκικές απειλές. Δεν ήτο η ανύπαρκτη ευστροφία Κληρίδη που υπερκέρασε τα νομικά εμπόδια μιας διχοτομημένης και οικονομικά ασήμαντης χώρας αλλά η άκαμπτη Ελλαδική υποστήριξη του Πρωθυπουργού Σημίτη. Σαν Πρόεδρος της ΕΕ και με το κύρος που απέκτησε χρησιμοποίησε την συνυποψηφιότητα της μικρότερης Μάλτας που στήριζε η Ιταλία και ύστερα από πολύωρες μάχες και εύστοχους μηχανισμούς, στο τέλος εντάχθηκε η Κύπρος σαν μέλος με το Νότο άμεσα και το Βορρά ύστερα από μελλοντικές βελτιώσεις της κοινωνικο-νομικο-οικονομικής του κατάστασης. Δηλαδή χωρίς Σημίτη μέλος της ΕΕ δεν γινότανε η Κύπρος.
Άλλη διαστρεύλωση της πραγματικότητας είναι και ο ρόλος του ειρηνευτή που αποδίδεται στον Κληρίδη μετά το πραξικόπημα, και του σωτήρα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στην πορεία της ιστορίας αποδείχθηκε σωτήρια για την Κύπρο η διαφύλαξη του Συντάγματος του 1960, του οποίου την κατάργηση επεδίωκαν με την ευλογία του Kissinger οι Τούρκοι σαν συνεπακόλουθο της εισβολής. Τον Σαμψών, το αντισυνταγματικό ανδρείκελο της Χούντας, διαδέχθηκε ο Κληρίδης, ο οποίος εξ ίσου αντισυνταγματικά έστεψεν εαυτόν Πρόεδρο και στη συνέχεια χωρίς αιδώ από τηλεοράσεως κήρυξε τον Μακάριο έκπτωτο αλλά με δικαίωμα μελλοντικής διεκδίκησης του ανωτάτου αξιώματος. Μέχρι τότε την προεδρία την κρατούσε για τον εαυτό του.
Η πνευματική του αδυναμία τον καθιστούσε συνταγματικά έκπτωτο, αλλά παρ’ όλη την οικτρή εικόνα που εξέπεμπε διεκδίκησε και τρίτη θητεία μερικών μηνών για να περάσει το Σχέδιον Ανάν και ξεπεράσει στη δόξα τον Μακάριο. Ο κόλαφος που δέχτηκε από το 76% των ψηφοφόρων αντί να γίνει για τον Κληρίδη και όσους τον ακολουθούν πιστοποιητικό αφάνειας, έγινε για τον Αναστασιάδη δάδα που τρεμοσβήνει στην απεραντοσύνη του πολιτικού σκοταδισμού που τον περιτριγυρίζει και κληρονομιά για την οποία είναι ευγνώμονας. Το τι κάμνει για όσους τον ευεργέτησαν έχουν κατά κόρον ασχοληθεί τα μέσα ενημέρωσης, με αποκορύφωμα την υποστήριξη Ερωτοκρίτου για τον οποίον δεν δίστασε να υποσκάψει ολόκληρο το οικοδόμημα της δικαιοσύνης. Για τον φιλόδοξο Κληρίδη επεφυλάχτηκε ο αερολιμένας Λάρνακας παρά το γεγονός ότι η πολιτική εικόνα Κληρίδη δεν παρουσιάζει κάτι αξιοπρόσεκτο.
Αυτό που ένωσε τον Κληρίδη με τη Λάρνακα δεν ήτο το αεροδρόμιο αλλά η θάλασσα. Ανάλογα με την αληθινή αδυναμία και αγάπη του με τη θάλασσα θα μπορούσε ο Αναστασιάδης, αν διέθετε την ανάλογη φαντασία, να επισυνάψει το όνομα του ευεργέτη του με το λιμάνι της Λάρνακας. Ίσως περισσότερη επιτυχία συνάδουσα με το παραμύθι της διαφημιζόμενης μετριοφροσύνης του Κληρίδη θα είχε η πρόσθεση του ονόματος του σε μια, κατά προτίμηση τη μικρότερη, από τις αποβάθρες της πόλης.
- Ομότιμος Καθηγητής των Οικονομικών του Πανεπιστημίου Calgary, Canada