Στην τελική φάση το Κυπριακό: Τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν πως με τη διαδικασία αυτή θα καταστεί μονόδρομος
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
«Νόημα και περιεχόμενο στην ευκαιρία» θέλουν να δώσουν τα Ηνωμένα Έθνη και όσοι δρουν παρασκηνιακά για το Κυπριακό. Ο ειδικός σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Άιντα θεωρεί πως η διαδικασία που έχει ξεκινήσει την περασμένη Παρασκευή, με τη συνάντηση του Προέδρου Αναστασιάδη και του Μουσταφά Ακιντζί, «είναι δρόμος χωρίς επιστροφή».
Τούτο, όπως αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, οδηγεί στο σενάριο για την επίτευξη καταρχήν συμφωνίας ή ενδιάμεσης όπως συνηθίζεται να αναφέρεται και τούτο χρονικά τοποθετείται τον ερχόμενο Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη. Όπως είχε πρόσφατα αποκαλύψει ο «Φ», ο Διεθνής Οργανισμός θα αξιοποιήσει την παρουσία του Προέδρου Αναστασιάδη ( θα παραστεί στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ) και του Μουσταφά Ακιντζι ( στην σύνοδο της Ισλαμικής) στη Νέα Υόρκη για να πραγματοποιηθεί συνάντηση υπό τον Γενικό Γραμματέα. Η ενδιάμεση συμφωνία ή μια αναβαθμισμένη κοινή διακήρυξη θα «κλειδώσει» το κεκτημένο που θα δημιουργεί από τις συζητήσεις και όσα θα αποδεχθούν οι εμπλεκόμενοι ως συγκλίσεις. Τούτο ακριβώς θα δημιουργήσει ένα σκηνικό τελικής φάσης και οι εμπλεκόμενοι θα προχωρήσουν ανεξαρτήτως του αποτελέσματος προς το τέρμα.
Ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα θέλει σε αυτή την πρώτη φάση να αφήσει τους Αναστασιάδη και Ακιντζί «να προχωρήσουν μόνοι τους», χωρίς καμία παρέμβαση. Ενδεικτικό τούτου είναι πως στην πρώτη συνάντηση, της περασμένης Παρασκευής, μετά την τοποθέτησή του/καλωσόρισμα του, ο κ. Άιντα δεν έκανε άλλη παρέμβαση. Αυτή είναι και η «γραμμή πλεύσης» της Γραμματείας του ΟΗΕ και του ίδιου του Μπαν Κι Μουν: «Δώστε χρόνο στους ηγέτες να συζητήσουν και μετά βλέπουμε».
Σε αυτή τη φάση, η διαδικασία θα προχωρήσει σε δυο άξονες. Οι δυο διαπραγματευτές έχουν αναλάβει να αξιολογήσουν το μέχρι τώρα παραχθέν υλικό μέσα από ένα «σκρίνινγκ». Παράλληλα ο Ανδρέας Μαυρογιάννης και ο Οζντίλ Ναμί θα καταρτίσουν ένα κοινό κατάλογο μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), τον οποίο θα παρουσιάσουν στον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον Μουσταφά Ακιντζί για έγκριση και εφαρμογή.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η Λευκωσία επεξεργάζεται ήδη κάποια ΜΟΕ, τα οποία θεωρεί πως θα μπορούσαν να συμφωνηθούν.
- Πρώτο μέτρο, αφορά την κινητή τηλεφωνία. Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε σύσκεψη για εξέταση του θέματος. Η πρόταση που υποβλήθηκε το καλοκαίρι του 2014 στην τουρκική πλευρά ήταν για σύνδεση δικτύων κινητής και σταθερής τηλεφωνίας κάτω από τον κωδικό +357. Τούτο, όμως δεν έχει γίνει δεκτό ( λόγο του +357) και αναζητείται φόρμουλα. Όπως πληροφορούμαστε για το θέμα της κινητής τηλεφωνίας υπάρχουν πολλά τεχνικά ( και πολιτικά) προβλήματα, που ενδεχομένως να καταστήσουν το εγχείρημα ανέφικτο. Είναι, όμως, στην ατζέντα.
- Σύνδεση ηλεκτρικών δικτύων με πρότυπο το Μαρί. Δηλαδή, να υπάρξει η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος( ένθεν και ένθεν), όπως έγινε μετά την έκρηξη στο Μαρί. Υπήρξε και παλαιότερα μια περίπτωση παροχής ηλεκτρικού ρεύματος από την ΑΗΚ στα κατεχόμενα. Τούτο γινόταν σε έκτακτες περιπτώσεις, τώρα θα επιχειρηθεί να γίνει σε μια πιο μόνιμη βάση.
- Άνοιγμα οδοφραγμάτων. Αυτό ενδεχομένως να είναι το πρώτο που θα γίνει καθώς έχει λιγότερα πρακτικά προβλήματα. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι η ε/κ πλευρά έχει καταθέσει ήδη προτάσεις για άνοιγμα των οδοφραγμάτων Αθηαίνου – Πυρροϊου, Λεύκας, Πύλης Πάφου, Πωμού-Παχυάμμου – Κάτω Πύργου, Κάτω Πύργου – Καραβοστασίου.
Το ζητούμενο με τα ΜΟΕ δεν είναι η ομαλοποίηση των σχέσεων ούτε ενοποίησης δυο χωριστών οντοτήτων/πυλώνων/φορέων αλλά η ανάδειξη του ενιαίου του χώρου. Από την κατάθεση των προτάσεων και κυρίως τις ρυθμίσεις που θα αφορούν την εφαρμογή τους θα διαφανούν προθέσεις και επιδιώξεις. Είναι σαφές πως τα ΜΟΕ πρέπει να βελτιώνουν το κλίμα, θα ενισχύουν τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα μπορεί να αξιοποιηθούν πολιτικά για αναβάθμιση του ψευδοκράτους.
Έχουν «καλή η χημεία»
ΝΙΚΟΣ Αναστασιάδης και Μουσταφά Ακιντζί «έχουν καλή χημεία», λένε οι καλά ενημερωμένοι. Όχι μόνο επειδή φαίνεται να βρίσκουν κοινό κώδικα συνεννόησης, αλλά επειδή γενικά έχουν διάθεση για να τα βρουν. Τούτο, βέβαια, ως προς το Κυπριακό θα πρέπει να κριθεί όταν οι διαπραγματεύσεις εισέλθουν στα βαθιά και προχωρήσουν οι συζητήσεις.
Την ίδια ώρα, αν και ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα θα βρίσκεται συχνότερα στην Κύπρο για να παρακολουθεί την πορεία της διαδικασίας και να παρακάθεται στις συναντήσεις των Αναστασιάδη και Ακιντζί, βάρος θα σηκώσει και η Λίζα Μπάντενχαϊμ. Η ειδική αντιπρόσωπος θα βρίσκεται σε ανοικτή γραμμή με τις διαπραγματευτικές ομάδες και θα διευκολύνει τις προσπάθειες.
Στάση αναμονής ενόψει τουρκικών των εκλογών
ΟΛΟΙ όσοι εμπλέκονται στις προσπάθειες για το Κυπριακό συστήνουν υπομονή μέχρι και τις τουρκικές εκλογές, που χρονικά τοποθετούνται στις 7 Ιουνίου. Παρόλο που δεν υπάρχουν ενδείξεις από τουρκικής πλευράς ότι θα προβεί σε κινήσεις στο Κυπριακό προς την κατεύθυνση της λύσης, ωστόσο διπλωματικές πηγές θεωρούν απίθανο ο Ερντογάν να ασχοληθεί τώρα με το Κυπριακό. Πληροφορίες αναφέρουν πως από το πρόσφατο ταξίδι του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά στην Τουρκία, η εντύπωση που αποκόμισε ήταν πως η Άγκυρα δίνει διαβεβαιώσεις για το Κυπριακό( γενικού περιεχομένου), φαίνεται να διαφωνεί στο θέμα των εγγυήσεων (επιμένει στη διατήρηση του συστήματος), αν και για λόγους τακτικής δεν κλείνει την πόρτα σε κανένα θέμα. Όπως τόνιζαν ενημερωμένες πηγές, η Άγκυρα πάντα ακολουθεί την τακτική των διαβεβαιώσεων, χωρίς αυτές να έχουν πρακτικό αντίκρισμα. Στη Λευκωσία, όπως και στην Αθήνα, κρατούν μικρό καλάθι, ωστόσο δεν έχουν παρά να αναμένουν τις τουρκικές εκλογές. Την ίδια ώρα, όπως και κάθε επανεκκίνηση της διαδικασίας στο Κυπριακό υπάρχει κινητικότητα και από την πλευρά του διεθνούς παράγοντα. Πέραν από τους πέντε του Συμβουλίου Ασφαλείας, τους οποίους θέλει να εμπλέξει η κυπριακή κυβέρνηση στη νέα προσπάθεια, με παρέμβαση της Γραμματείας άρχισαν οι δηλώσεις- στήριξης της διαδικασίας. Οι παρεμβάσεις αυτές αναμένεται ότι θα συνεχισθούν και αυτή την εβδομάδα.