Αμφιβολίες για το δημοψήφισμα
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Υπερπροσοντούχοι οι έλληνες αλλά δουλειά δεν βρίσκουν: Η χώρα κατέχει το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησης στην ΕΕ- Στοιχεία Eurostat
Το πρόβλημα του τουρκικού αναθεωρητισμού και οι υπαρξιακά αναγκαίες στρατηγικές επιλογές της Ελλάδας: Η τουρκική ρητορική προφανώς απάδει από τις έωλες υποσχέσεις της…
Του ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ
Τη Δευτέρα το βράδυ στην τηλεοπτική εκπομπή του Νίκου Χατζηνικολάου ο πρωθυπουργός για πρώτη φορά έκανε ανοιχτά λόγο για το ενδεχόμενο δημοψηφίσματος με αντικείμενο την έγκριση ή όχι του τελικού αποτελέσματος της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές μας, αν αυτό δεν θεωρηθεί ικανοποιητικό για την κυβέρνηση, δηλαδή αν περιλαμβάνει οικονομικά, φορολογικά ή άλλα μέτρα, τα οποία για την κυβέρνηση είναι εκτός συζήτησης.
Το δημοψήφισμα για το οποίο μίλησε ο πρωθυπουργός είναι το δημοψήφισμα για «κρίσιμα εθνικά θέματα» του άρθρου 44 παρ. 2 εδάφιο α’ του Συντάγματος. Αυτό προκηρύσσεται με διάταγμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, ύστερα από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών που λαμβάνεται με πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου. Το δημοψήφισμα αυτό είναι τυπικά «συμβουλευτικό», κατ’ αποτέλεσμα όμως είναι αποφασιστικό, αφού η λαϊκή ετυμηγορία θα πρέπει να γίνει σεβαστή από τα αρμόδια πολιτικά συνταγματικά όργανα και κυρίως από την κυβέρνηση και τη Βουλή, δηλαδή θα πρέπει να υπάρξει ή να μην υπάρξει νομοθετική ρύθμιση ή άλλη πολιτική απόφαση που να ανταποκρίνεται στη βούληση του εκλογικού σώματος.
Υπό την προϋπόθεση όμως ότι η συμμετοχή θα είναι υψηλή και το αποτέλεσμα δεν θα είναι οριακό. Ο εκτελεστικός νόμος του άρθρου 44 παρ. 2 ορίζει ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για κρίσιμο εθνικό θέμα είναι δεσμευτικό, όταν στην ψηφοφορία λάβει μέρος τουλάχιστον το 40% των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους, νομίζω όμως πως το ποσοστό αυτό είναι πολύ μικρό για να θεωρηθεί δεσμευτικό το δημοψήφισμα.
Το μεγάλο πρόβλημα είναι όμως άλλο. Σύμφωνα με την κλασική συνταγματική διδασκαλία, αντικείμενο δημοψηφίσματος δεν μπορεί να είναι θέμα που έχει οικονομικό ή δημοσιονομικό περιεχόμενο, διότι ο λαός ποτέ δεν θα ψηφίσει αύξηση των φορολογικών του βαρών ή μείωση των εισοδημάτων του.
Το ζήτημα αυτό ετέθη και στην Ε’ Αναθεωρητική Βουλή χωρίς να διευκρινιστεί. Παρότι το άρθρο 44 παρ. 2 εδ. α’ δεν κάνει τη διάκριση αυτή, είναι εύλογο να υποθέσουμε ότι την υπονοεί. Συνεπώς, το κύρος ενός τέτοιου δημοψηφίσματος είναι εξ υπαρχής αμφίβολο, κάτι που θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη η κυβέρνηση.
* Ο Χαράλαμπος Ανθόπουλος, είναι αναπληρωτής καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο