Ψήφος εμπιστοσύνης σε Ελλάδα-Κύπρο από ΗΠΑ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Απόλυτος ο Πάιατ για το καυτό καλοκαίρι του 2020 στο Καστελόριζο: Δεν θέλουμε να ξαναδούμε αυτό που συνέβη με τις (παράνομες) γεωτρητικές προσπάθειες της Τουρκίας
Το Κοσσυφοπέδιο και η “σχέση” με την τουρκική αποσχιστική οντότητα στην Κύπρο: Η Λευκωσία να προσέξει όσους ανακινούν τέτοιου είδους ζητήματα με κίνδυνο για το νησί
Του ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ
Ψήφο εμπιστοσύνης στα ενεργειακά σχέδια της Ελλάδας και στη δημιουργία ενός νέου ενεργειακού δικτύου στην Ανατολική Μεσόγειο, με καταλυτικό τον ρόλο της Κύπρου ως «συνδετικού κρίκου» μεταξύ του Λιβάνου, του Ισραήλ και της Αιγύπτου, δίνει η Ουάσιγκτον με τη συνέντευξη στο «Εθνος της Κυριακής» και στον “Φιλελεύθερο” της Λευκωσίας του Αμος Χόχσταϊν (φωτογραφία), αναπληρωτή υφυπουργού Εξωτερικών, αρμόδιου για την ενεργειακή διπλωματία στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο οποίος βρίσκεται στο επίκεντρο της αμερικανικής πολιτικής για την ενέργεια.
Λίγα 24ωρα μετά την παρουσίαση στο Λονδίνο, από τον αρμόδιο υπουργό Γιάννη Μανιάτη, των 20 ελληνικών οικοπέδων, ο Αμερικανός αξιωματούχος δεν κρύβει την ικανοποίησή του για την προοπτική νέων ανακαλύψεων.
Η ανακάλυψη φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο και ειδικά στην κυπριακή ΑΟΖ, αναδεικνύει την Κύπρο σε ενεργειακό κόμβο και της προσφέρει ρόλο-κλειδί για την ενέργεια στον ευρωπαϊκό χώρο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, που έχουν ταυτίσει την ενεργειακή ασφάλεια με την εθνική ασφάλεια της Αμερικής, των εταίρων και των συμμάχων τους, θεωρούν το νησί ένα πραγματικό και πολλά υποσχόμενο στρατηγικό εταίρο, όπως τόνισε ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζόζεφ Μπάιντεν κατά την επίσκεψή του στη Λευκωσία.
Στο επίκεντρο της αμερικανικής πολιτικής για την ενέργεια βρίσκεται ο Amos Hochstein. Ο Αμερικανός υφυπουργός, επιβλέπει το Γραφείο Μέσης Ανατολής και Ασίας, όπως και Γραφείο Ευρώπης, και βασικά επικεντρώνεται στην προώθηση των συμφερόντων των ΗΠΑ για να διασφαλίσουν ώστε οι ενεργειακοί πόροι να χρησιμοποιούνται για να αυξήσουν την οικονομική δυνατότητα, τη σταθερότητα και την ευημερία σε όλο τον κόσμο.
Ο κ. Hochstein, πιστεύει ότι «η ανακάλυψη φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο μπορεί, και πρέπει, να συμβάλει στη διαφοροποίηση του εφοδιασμού και της ενεργειακής ασφάλειας στην περιοχή, στην Ευρώπη και πέραν αυτής». Σημειώνει δε ότι «μπορεί επίσης να βοηθήσει στην οικοδόμηση σχέσεων συνεργασίας με ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες για την περιοχή αυτή. Οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να συνεχίσουν τις προσπάθειες για να βοηθήσουν όπου και όταν χρειάζεται, τόνισε και πρόσθεσε ότι:
«Οι ΗΠΑ θα προσφέρουν συμβουλές και καθοδήγηση, αν και όταν ζητηθεί από την κυβέρνηση της Κύπρου. Ωστόσο, επιτρέψτε μου να είμαι σαφής, ότι οι αποφάσεις για τον καλύτερο τρόπο ώστε να επιφέρουν κέρδη οι πόροι αυτοί, ανήκουν στις χώρες της περιοχής, οι οποίες θα τις λάβουν μαζί με τους εταίρους τους στον ιδιωτικό τομέα».
Αναφερόμενος στη νέα στρατηγική σχέση της Ουάσιγκτον με τη Λευκωσία, ο Αμερικανός αξιωματούχος θύμισε τα λόγια του κ. Μπάιντεν κατά την επίσκεψή του στη Λευκωσία: «Αυτή (η σχέση) περιλαμβάνει τον αυξανόμενο ηγετικό ρόλο της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και το ρόλο της στην Ευρώπη και τις προσπάθειες της για να αυξηθεί η περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια».
Ο κ. Hochstein πιστεύει ότι:
- Η Ανατολική Μεσόγειος υπόσχεται πολλά ως πρότυπο και παράδειγμα για τα οφέλη της περιφερειακής συνεργασίας. Ανυπομονώ να βοηθήσω ώστε να γίνει συνείδηση και πραγματικότητα αυτή η ελπίδα και η υπόσχεση.
- Η ανακάλυψη των νέων υπεράκτιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο σημαίνει ότι το παιχνίδι αλλάζει για πολλές χώρες της περιοχής και έχει τη δυνατότητα, εάν γίνει σωστά, να λειτουργήσει ως καταλύτης για την ενίσχυση της συνεργασίας και της σταθερότητας.
Ο Αμερικανός υφυπουργός ξεκαθάρισε και το θέμα της διασύνδεσης της λύσης με την ανακάλυψη του φυσικού αερίου. «Η Κυπριακή Δημοκρατία», τόνισε, «έχει το δικαίωμα να αναπτύξει τους πόρους της στις υπεράκτιες αποκλειστικές οικονομικές ζώνες της. Έχουμε εξίσου δηλώσει με σαφήνεια την άποψή μας ότι τα έσοδα από την ανάπτυξη αυτών των πόρων θα πρέπει να μοιράζονται ισομερώς –χρησιμοποίησε τη λέξη equitably όχι equitable- σε όλους τους Κυπρίους στο πλαίσιο μιας συνολικής λύσης στο Κυπριακό ζήτημα».
Ο κ. Hochstein πιστεύει ότι «η ανακάλυψη του φυσικού αερίου στα υπεράκτια ύδατα της Κύπρου υπογραμμίζει την ανάγκη για μια διευθέτηση (του Κυπριακού), και δεν θα πρέπει να εμποδίζει τις συνομιλίες για την επανένωση. Πιστεύουμε, επίσης, ότι όλα τα μέρη θα πρέπει να αποφύγουν ενέργειες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αύξηση της έντασης», τόνισε στο “Εθνος” και στο «Φιλελεύθερο».
Η συνέντευξη ακολουθεί:
1). Λαμβάνοντας υπόψη τα ενεργειακά αποθέματα της Κύπρου, πώς βλέπετε το νέο ρόλο της στην Ανατολική Μεσόγειο, δεδομένου ότι έχει την καλύτερη γεωγραφική θέση και στενές σχέσεις τόσο με το Ισραήλ όσο και με την Αίγυπτο;
• Όπως είπε ο αντιπρόεδρος Μπάιντεν κατά το πρόσφατο ταξίδι του στη Λευκωσία, η Κύπρος έχει τη δυνατότητα να διαδραματίσει ρόλο-κλειδί στη μεταμόρφωση της Ανατολικής Μεσογείου σε ένα σημαντικό ενεργειακό κόμβο.
• Η διαθεσιμότητα μίας αξιόπιστης και οικονομικά προσιτής ενέργειας ήταν απαραίτητη για την οικονομική ανάπτυξη στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε όλο τον κόσμο. Η προώθηση της ενεργειακής ασφάλειας και η διαφοροποίηση του εφοδιασμού, είναι ένας συνεπής στόχος της εξωτερικής μας πολιτικής, και εδώ και καιρό έχουμε ταυτίσει την ενεργειακή ασφάλεια για τους εαυτούς μας και τους εταίρους και φίλους μας με την εθνική ασφάλεια. Γι’ αυτούς τους λόγους, πιστεύουμε ότι η αυξανόμενη παγκόσμια πρόσβαση σε ασφαλείς, πιο καθαρές, και σε προσιτές τιμές πηγές ενέργειας αποτελεί ένα παγκόσμιο δημόσιο αγαθό και είναι προς το εθνικό συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών.
• Με δεδομένο το κόστος και την πολυπλοκότητα των ενεργειακών έργων, η συνεργασία με τους γείτονες και τους εταίρους καθίσταται απαραίτητη. Έχουμε δει και χαιρετίσει τη μεταμόρφωση της σχέσης της Κύπρου με το Ισραήλ, εν μέρει, λόγω της ανακάλυψης του φυσικού αερίου. Η υπογραφή της συμφωνίας από τις κυβερνήσεις της Κύπρου, του Ισραήλ και της Ελλάδας, στις 13 Μαίου, έχει ευνοήσει τη συνεργασία σε τομείς που σχετίζονται με την εξερεύνηση υδρογονανθράκων, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας του περιβάλλοντος, της παράκτιας έρευνας και της πρόληψης ρύπανσης από πετρέλαιο και είναι μόνο ένα πρόσφατο παράδειγμα των προσπαθειών για την επέκταση της ενεργειακής συνεργασίας στην περιοχή.
• Έχουμε, επίσης, καλωσορίσει την αυξανόμενη συνεργασία μεταξύ της Κύπρου και της Αιγύπτου, όπως η πρόσφατη απόφαση να σχηματίσουν μια κοινή τεχνική επιτροπή για να διερευνήσει τομείς για στενότερη ενεργειακή συνεργασία.
• Οι προσπάθειες για την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας, της αποτελεσματικότητας της αγοράς, και της σταθερότητας στην Κύπρο, και ευρύτερα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, θα συνεχίσει να είναι προς το συμφέρον της Αμερικής αναφορικά με την οικονομική και την εξωτερική πολιτική, αλλά και την εθνική ασφάλεια (των ΗΠΑ).
2). Λαμβάνοντας υπόψη τα πρόσφατα γεγονότα στην Ουκρανία, πώς βλέπετε την ενδεχόμενη συμβολή της Κύπρου (και της Ανατολικής Μεσογείου) στον ασφαλή ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης από την άποψη των πόρων (φυσικό αέριο) και των αγωγών (εναλλακτικές διαδρομές τόσο για τη Ρωσία όσο και την Τουρκία). Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες, η ΕΕ υποστηρίζει το σχέδιο της Κύπρου για κατασκευή τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου.
• Η κυβέρνηση των ΗΠΑ συνεργάζεται στενά με την Ουκρανία στους τομείς της ενεργειακής ασφάλειας, της ενεργειακής αποδοτικότητας και τη μεταρρύθμιση του τομέα της ενέργειας.
• Γενικότερα, θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τους Ευρωπαίους εταίρους και τους συμμάχους μας στην προσπάθεια για διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και των οδών εφοδιασμού με σχέδια που θα είναι βιώσιμα εμπορικά, την ανάπτυξη διασυνδέσεων, με τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης, και τη σταθεροποίηση των περιφερειακών αγορών. Δεν πρέπει να αναγκαστεί καμία χώρα ή περιοχή να στηριχθεί σε μία και μόνη πηγή προμήθειας φυσικού αερίου και ενέργειας.
• Στο πλαίσιο αυτό, η ανακάλυψη φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο μπορεί, και πρέπει, να συμβάλει στη διαφοροποίηση του εφοδιασμού και της ενεργειακής ασφάλειας στην περιοχή, στην Ευρώπη και πέραν αυτής. Μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην οικοδόμηση σχέσεων συνεργασίας με ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες για την περιοχή αυτή. Οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να συνεχίσουν τις προσπάθειες για να βοηθήσουν όπου και όταν χρειάζεται.
3). Πρόσφατα είχατε επισκεφθεί την Κύπρο με τον Αντιπρόεδρο Μπάιντεν. Ποια είναι η άποψή σας για την Κύπρο και βλέπετε οποιεσδήποτε προοπτικές για περαιτέρω συνεργασία μεταξύ των ΗΠΑ και της Κυπριακής Δημοκρατίας;
• Έίχα την τύχη να επισκεφθώ την Κύπρο σε αρκετές περιπτώσεις τα τελευταία δύο χρόνια. Έχω απολαύσει τη στενή συνεργασία με τον υπουργό (Γιώργο) Λακκοτρύπη. Είχα συχνές συζητήσεις και με τον υπουργό Εξωτερικών (Ιωάννη) Κασουλίδη. Είχα το προνόμιο να συμμετέχω στην ιστορική επίσκεψή του Αντιπροέδρου Μπάιντεν στη Κύπρο – και όπως τόνισε ο Αντιπρόεδρος η σχέση μας με την Κύπρο «είναι τώρα ένας πραγματικός, στρατηγικός συνεταιρισμός και πολλά υποσχόμενος”. Σημείωσε επίσης ότι αυτή (η σχέση) περιλαμβάνει τον αυξανόμενο ηγετικό ρόλο της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και το ρόλο της στην Ευρώπη και τις προσπάθειες της για να αυξηθεί η περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια.
• Ειδικότερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν συμφέρον να συνεργάζονται με χώρες – όπως η Κύπρος – που αναπτύσσονται σε τομείς της ενέργειας με ασφάλεια και υπευθυνότητα, και με τρόπο που να προάγεται η διαφάνεια, ένα σταθερό ρυθμιστικό περιβάλλον, που προκαλεί ξένες επενδύσεις, μεταξύ άλλων, από την αμερικανική βιομηχανία. Για να ανταγωνιστούν στις διεθνείς αγορές, οι χώρες – ή μάλλον οι εταιρείες, οι επιχειρηματίες, οι ακαδημαϊκοί, οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) και οι κυβερνήσεις αυτών των χωρών – πρέπει επίσης να κατανοήσουν τους πόρους που έχουν και πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν και να αξιοποιηθούν υπεύθυνα για το μέγιστο όφελος των πληθυσμών τους. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί να είναι χρήσιμη για την ανταλλαγή των καλύτερων πρακτικών σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που σχετίζονται με τη διαχείριση στον τομέα της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της νομικής και κανονιστικής μεταρρύθμισης, της ανάπτυξης τεχνικών ικανοτήτων, καθώς και τη διαχείριση των εσόδων.
• Η Ανατολική Μεσόγειος υπόσχεται πολλά ως πρότυπο και παράδειγμα για τα οφέλη της περιφερειακής συνεργασίας. Ανυπομονώ να βοηθήσω ώστε να γίνει συνείδηση και πραγματικότητα αυτή η ελπίδα και η υπόσχεση.
4). Πώς βλέπετε την κύρια στρατηγική της Κύπρου να έχει κέρδος από τα αποθεματικά του Φυσικού Αερίου μέσω ενός χερσαίου σταθμού LNG;
• Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πολύ υπερήφανες για το γεγονός ότι η Noble Energy, με έδρα το Χιούστον, υπήρξε πρωτοπόρα έχοντας ηγετικό ρόλο στις εξελίξεις για τους υδρογονάνθρακες σε αυτή την περιοχή, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου. Οι αμερικανικές εταιρείες ηγούνται επίσης των εξελίξεων για την ανάπτυξη της αιολικής, ηλιακής, υδροηλεκτρικής ενέργειας, και της ενεργειακής απόδοσης, καθώς και στις τεχνολογίες έξυπνων δικτύων. Είναι η ελπίδα μας ότι οι περισσότερες αμερικανικές επιχειρήσεις θα γίνουν εταίροι και επενδυτές καθώς η Κύπρος διαφοροποιεί την οικονομία της για να συμπεριλάβει περισσότερες ενεργειακές υπηρεσίες.
• Υπάρχουν πολλοί άγνωστοι (παράγοντες) και έχουν μείνει και πολλά ακόμα για να επιβεβαιωθεί σχετικά το μέγεθος και η φύση των υπεράκτιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων της Κύπρου. Παρά τις αβεβαιότητες αυτές, η υγιής διαχείριση της ανάπτυξης των υδρογονανθράκων στηρίζονται σε στέρεους οικονομικούς και εμπορικούς υπολογισμούς και προσφέρουν τη μεγαλύτερη προοπτική για την Κύπρο και άλλες χώρες της περιοχής.
• Οι ΗΠΑ θα προσφέρουν συμβουλές και καθοδήγηση, αν και όταν ζητηθεί από την κυβέρνηση της Κύπρου. Ωστόσο, επιτρέψτε μου να είμαι σαφής, ότι οι αποφάσεις για τον καλύτερο τρόπο ώστε να επιφέρουν κέρδη οι πόροι αυτοί, ανήκουν στις χώρες της περιοχής, οι οποίες θα τις λάβουν μαζί με τους εταίρους τους στον ιδιωτικό τομέα.
5). Έχετε εμπλακεί σε μεγάλο βαθμό με όλες τις χώρες της περιοχής (Κύπρος, Λίβανος, Αίγυπτος και Ισραήλ). Πώς μπορεί η ενεργειακή διπλωματία να βοηθήσει στην επίτευξη της ειρήνης και της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο;
• Η ανακάλυψη των νέων υπεράκτιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο σημαίνει ότι το παιχνίδι αλλάζει για πολλές χώρες της περιοχής και έχει τη δυνατότητα, εάν γίνει σωστά, να λειτουργήσει ως καταλύτης για την ενίσχυση της συνεργασίας και της σταθερότητας. Κατά τα τελευταία δύο χρόνια έχω εργαστεί στενά με τις κυβερνήσεις της περιοχής με στόχο να βοηθήσω στον εντοπισμό και την ανάπτυξη ευκαιριών για νέους ενεργειακούς πόρους, για την ενίσχυση των πολιτικών δεσμών και την αύξηση της οικονομικής ασφάλειας. Η συμφωνία μεταξύ των εταίρων του Λεβιάθαν, της Arab Potash και της ιορδανικής εταιρείας Bromine είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Υπάρχουν πολλές περισσότερες εμπορικές ευκαιρίες και οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να συμβάλουν ώστε αυτές οι περιφερειακές προσφορές να αποδώσουν καρπούς, όπου και όταν είναι δυνατόν.
• Ωστόσο, οι πόροι υδρογονανθράκων σπάνια σέβονται τα πολιτικά σύνορα, και ως εκ τούτου, είναι σημαντικό ότι οι χώρες της περιοχής πρέπει να συνεργαστούν για τη διαχείριση των διασυνοριακών πόρων σε ένα συνεταιρισμό, όχι με αντιπαράθεση. Αυτό θα επιτρέψει ώστε ο κάθε πόρος να αξιοποιηθεί για το μέγιστο δυνατό όφελος όλων των μερών. Για το σκοπό αυτό, έχω περάσει τους τελευταίους 18 μήνες συσκεπτόμενος τόσο με το Ισραήλ όσο και με το Λίβανο για την εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτής λύσης στις αλληλο-επικαλυπτόμενες διεκδικήσεις στην Αποκλειστική τους Ζώνη.
• Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές για να διασφαλίσουμε ότι η ενέργεια χρησιμοποιείται για την προώθηση της συνεργασίας και της ευημερίας και όχι τη σύγκρουση.
6). Έχετε συχνές επαφές με Τούρκους αξιωματούχους. Πώς μπορεί τα ενεργειακά αποθέματα της Ανατολικής Μεσόγειος (και ειδικά της Κύπρου) να αποτελέσουν κίνητρο για την Τουρκία ώστε να συμφωνήσει σε μια δίκαιη, λειτουργική και βιώσιμη λύση στο Κυπριακό πρόβλημα; Πώς μπορουν οι ΗΠΑ να βοηθήσουν προς την κατεύθυνση αυτή με δεδομένη την ανάμειξη σας στην ειρηνευτική διαδικασία;
• Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ξεκάθαρες στην πολιτική τους ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει το δικαίωμα να αναπτύξει τους πόρους της στις υπεράκτιες αποκλειστικές οικονομικές ζώνες της. Έχουμε εξίσου δηλώσει με σαφήνεια την άποψή μας ότι τα έσοδα που από την ανάπτυξη αυτών των πόρων θα πρέπει να μοιράζονται ισομερώς σε όλους τους Κυπρίους στο πλαίσιο μιας συνολικής λύσης στο Κυπριακό ζήτημα. Πιστεύουμε ότι η ανακάλυψη του φυσικού αερίου στα υπεράκτια ύδατα της Κύπρου υπογραμμίζει την ανάγκη για μια διευθέτηση, και δεν θα πρέπει να εμποδίζει τις συνομιλίες για την επανένωση. Πιστεύουμε, επίσης, ότι όλα τα μέρη θα πρέπει να αποφύγουν ενέργειες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αύξηση της έντασης.
• Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν από καιρό ενδιαφέρον για την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη αυτής της καθοριστικής περιοχής. Τα παράκτια κράτη περιλαμβάνουν εταίρους και συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών, συμπεριλαμβανομένων της Κύπρου, του Ισραήλ, της Τουρκία, της Ελλάδας, της Αιγύπτου και του Λιβάνου.
• Πιστεύω ότι οι υδρογονάνθρακες μπορούν να χρησιμεύσουν ως κίνητρο για την επίλυση Κυπριακού, με δεδομένα τα δυνητικά οικονομικά οφέλη που θα φέρει στις δύο κοινότητες, καθώς και στους γείτονές της, η ανάπτυξη των πόρων αυτών. Οι προσπάθειες αυτές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση της ευημερίας και της σταθερότητας για όλους στην περιοχή.
• Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι έτοιμες να βοηθήσουν όλες τις χώρες της περιοχής να συνειδητοποιήσουν το δυναμικό αυτών των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων ως καταλύτη για την οικονομική ανάπτυξη, καθώς και την περιφερειακή ευημερία και σταθερότητα.
7). Μετά την ανακοίνωση για το ελληνικό σχέδιο υπεράκτιων γεωτρήσεων, ποιά είναι κατά την άποψή σας η θέση της Ελλάδας στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής, τόσο ως ενεργειακός κόμβος, αλλά και ως προμηθευτής ενέργειας;
Ζούμε συναρπαστικές στιγμές στην ανατολική Μεσόγειο. Οι περιοχές για τις οποίες παλιά πιστεύαμε ότι δεν έχουν υδρογονάνθρακες, σήμερα αναπτύσσονται και παράγουν σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου. Επισκέφθηκα την Αθήνα νωρίτερα αυτή τη χρονιά και είχα την ευκαιρία να συζητήσω τις δυνατότητες της Ελλάδας, τόσο με την κυβέρνηση όσο και με τον ιδιωτικό τομέα. Θα συνεχίσω να παρακολουθώ τη διαδικασία και την πρόοδο και ελπίζω ότι η Διεθνής Εταιρεία Πετρελαίου (IOC) θα χαρακτηρίσει την περιοχή ότι θα είναι σε θέση να γίνουν ανακαλύψεις. Αυτό θα ήταν καλό για την Ελλάδα και την περιοχή στο σύνολό της. Όμως, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι αυτά τα πράγματα παίρνουν τεράστιο χρόνο και δεν αποδίδουν πάντα τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Οι ΗΠΑ έχουμε προσφέρει τη βοήθειά μας, αλλά τελικά είναι ο ιδιωτικός τομέας, σε συνεργασία με την (ελληνική) κυβέρνηση που θα καθορίσει εάν και ποιες ποσότητες υδρογονανθράκων υπάρχουν. Εν τω μεταξύ, η Ελλάδα μπορεί να συνεχίσει να εστιάζει στην οικονομική ανάπτυξη, με έμφαση στη δημιουργία ενός φιλόξενου επενδυτικού κλίματος σε όλους τους τομείς, ιδίως στον τομέα της ενέργειας.