Αμερικανικές κινήσεις για πλαίσιο λύσης
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
Πλαίσιο συμφωνίας/λύσης, το οποίο θα καθορίζει τις βασικές παραμέτρους στο Κυπριακό και με λεπτομέρειες σε ό,τι αφορά τις διάφορες πτυχές, θέλουν να προωθήσουν οι Αμερικανοί μέχρι τα μέσα του 2014. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ φαίνεται να σκέφτονται διάφορα σενάρια για την Κύπρο και με βάση αυτά που εξετάζονται, είναι η διαμόρφωση ενός γενικού πλαισίου συμφωνίας, το οποίο ως προς τη μορφή θα παραπέμπει στις Ιδέες Γκάλι. Λεπτομερέστατο μεν, όχι όμως τελικό σχέδιο λύσης, όπως το 2004. Αν και δεν γίνεται λόγος για ενδιάμεση συμφωνία, είναι προφανές πως περί τούτο θα πρόκειται.
Καλά ενημερωμένη πηγή σημείωνε πως σε ένα πλαίσιο συμφωνίας θα περιλαμβάνεται ασφαλώς περιγραφικά η μορφή της λύσης, οι βασικές παράμετροι στις κύριες πτυχές, όπως το εδαφικό (ποσοστά εδάφους που θα επιστραφούν από… μέχρι…), η ασφάλεια (εγγυήσεις, στρατεύματα κ.λπ.) αλλά και τα θέματα των εξουσιών. Οι λεπτομέρειες, που δεν θα απέχουν πολύ από το γενικό πλαίσιο θα συζητηθούν στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, που θα συνεχισθούν και στη συνέχεια. Χρήσιμο εργαλείο μπορεί να θεωρηθεί, σημείωναν διπλωματικές πηγές, το έγγραφο Ντάουνερ με τις συγκλίσεις και αποκλίσεις (2008-2012), αν και δεν έτυχε καλής υποδοχής. Όμως για τους Αμερικανούς αλλά και τα Ηνωμένα Έθνη και τους Βρετανούς υπάρχει «κεκτημένο» από τη μέχρι σήμερα διαδικασία, το οποίο θα αποτελέσει και τη σπονδυλική στήλη ενός πλαισίου συμφωνίας. Την ίδια ώρα, θεωρούν πως η παρουσία του Νίκου Αναστασιάδη στην Προεδρία της Δημοκρατίας «αποτελεί εχέγγυο» για να προχωρήσει η διαδικασία των διαπραγματεύσεων, είναι όμως προφανές πως πολλά θα εξαρτηθούν και από την τουρκική πλευρά.
Εάν αυτό το σενάριο -με την επίτευξη συμφωνίας σε ένα πλαίσιο λύσης- προχωρήσει, τότε σύμφωνα με πληροφορίες, θα διευκολυνθούν ευρύτεροι σχεδιασμοί στην περιοχή. Παράλληλα, αυτό θα επιτρέψει και σε κινήσεις και ενέργειες που δεν αφορούν αποκλειστικά το Κυπριακό, όπως είναι το φυσικό αέριο. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρέσβης στη Λευκωσία, Τζον Κένινγκ, μιλώντας στο συνέδριο της ΠΣΕΚΑ την περασμένη Πέμπτη, ανέφερε ότι οι έρευνες και η ανάπτυξη των ενεργειακών πόρων μπορούν να συνεχιστούν παράλληλα με τις συνομιλίες.
Για τους Αμερικανούς κρίσιμοι μήνες είναι από τον Οκτώβριο, που αναμένεται ότι θα αρχίσουν οι συνομιλίες, μέχρι και τα μέσα του 2014. Την ίδια περίοδο θα ξεκαθαρίσουν και πολλά σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο και το τοπίο στο πεδίο της ενέργειας. Παράλληλα, όμως, είναι προφανές πως οι Ηνωμένες Πολιτείες επανέρχονται στο Κυπριακό όχι γιατί υπάρχει ειδικό ενδιαφέρον. Η Κύπρος αποκτά σημασία για τις ΗΠΑ λόγω, κυρίως, του Ισραήλ και των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή. Γι’ αυτό και στην Ουάσινγκτον υποδεικνύουν πως δεν μπορεί η διαχείριση του Κυπριακού και προπαντός η παραγωγή ιδεών γύρω από το πρόβλημα αυτό, να είναι αποκλειστική αρμοδιότητα των Βρετανών.
Δυτική διπλωματική πηγή με την οποία επικοινώνησε ο «Φ», ανέφερε πως αμερικανικό ενδιαφέρον υπάρχει ασφαλώς και για το φυσικό αέριο και το γεγονός ότι υπάρχει δραστηριότητα της Noble σε κυπριακό τεμάχιο, είναι ένας επιπρόσθετος λόγος αναβαθμισμένης εμπλοκής και στο πεδίο αυτό.
Σε όσους εμπλέκονται στους σχεδιασμούς, υπάρχει, πάντως, προβληματισμός για την εσωτερική κατάσταση στην Τουρκία και το μέλλον του Ερντογάν, στον οποίο επένδυσαν σημαντικά οι Αμερικανοί. Η Άγκυρα ασχολείται κυρίως με τις εξελίξεις σε Συρία και Αίγυπτο, ενώ το ενδιαφέρον που υπάρχει, σε αυτή τη φάση, για την Κύπρο συνδέεται με το φυσικό αέριο και τη συμμετοχή της Άγκυρας στην εκμετάλλευσή του. Οι Αμερικανοί κουβεντιάζουν με τους Τούρκους και για το ζήτημα τούτο, κυρίως σε ό,τι αφορά τις προσπάθειες που καταβάλλονται για αποφυγή κλίματος έντασης στην περιοχή.
MONO ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ
Το θέμα της Αμμοχώστου παραμένει στην ατζέντα και θα συζητηθεί πολύ τους επόμενους μήνες. Δεν επηρεάζει, ούτε επηρεάζεται από τα αμερικανικά σενάρια για την προώθηση μιας συμφωνίας επί ενός πλαισίου λύσης στο Κυπριακό. Αντίθετα, διπλωματική πηγή σημείωνε στον «Φ» ότι εάν υπάρχει έδαφος για να προχωρήσει το σενάριο αυτό, τότε διαμορφώνονται και συνθήκες και για το θέμα της Αμμοχώστου. Όπως πληροφορούμαστε, από τους βασικούς παίκτες μόνο οι Αμερικανοί φαίνονται θερμοί με το θέμα της Αμμοχώστου και θεωρούν πως η πρόταση αυτή μπορεί να δημιουργήσει δυναμική και θα βοηθήσει σε μια συμφωνία.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενθαρρυντικά μηνύματα αναφορικά με την πρόταση για την Αμμόχωστο, έρχονται μόνο από τους Μπαρόζο και Ρομπάι. Αντίθετα, σε άλλα επίπεδα της ιεραρχίας στην Ε.Ε. η στάση που τηρείται είναι από ουδέτερη μέχρι και αρνητική.
Το θέμα θα κινηθεί από πλευράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τον Σεπτέμβριο. Είναι, όμως, προφανές ότι για κάποιους αξιωματούχους στις Βρυξέλλες το θέμα αντιμετωπίζεται ως αγγαρεία.
Στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, η Γραμματεία δεν παρουσιάζεται αρνητική στο θέμα της Αμμοχώστου, αν και ανησυχεί για το ενδεχόμενο να επηρεασθεί ή και περιπλεχθεί η διαδικασία των συνομιλιών, που η έναρξή της χρονικά τοποθετείται στα μέσα Οκτωβρίου. Από την πλευρά του, ο ειδικός σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό, Αλεξάντερ Ντάουνερ, θεωρεί το θέμα «ενοχλητικό» και στις επαφές που έχει, αποθαρρύνει ξένους παίκτες να το προωθήσουν.
Όλα αυτά, βεβαίως, αφορούν όλους τους βασικούς πρωταγωνιστές. Ο βασικότερος, η Τουρκία, φαίνεται να έχει ξεκαθαρίσει πως θέμα Αμμοχώστου δεν συζητά, παρά μόνο στα πλαίσια της τελικής λύσης.