ΕΠΙΣΤΗΜΗ - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
26/07/2025 | 11:53
Πυκνώνει το μυστήριο γύρω από τον ένατο πλανήτη του ηλιακού συστήματος: Η εύρεση του νάνου Αμμωνίτη απογοητεύει τους επιστήμονες [video]
Ένας πρόσφατα ανακαλυφθείς νάνος πλανήτης που ονομάζεται «Αμμωνίτης» (2023 KQ14) έχει εντοπιστεί στο εξωτερικό ηλιακό σύστημα και θα μπορούσε να αποτελέσει την… ταφόπλακα για την προσδοκία του 9ου πλανήτη στο ηλιακό μας σύστημα.
Αστρονόμοι ανακάλυψαν έναν πιθανό νέο νάνο πλανήτη σε τροχιά πολύ πέρα από τον Πλούτωνα. Εντοπίστηκε για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 2023 από το ιαπωνικό τηλεσκόπιο Subaru στη Χαβάη και ονομάστηκε 2023 KQ14 με το παρατσούκλι Αμμωνίτης.
- Η εμφάνιση του Αμμωνίτη θέτει επίσης σε κίνδυνο αυτό που είναι γνωστό ως η υπόθεση του Ένατου Πλανήτη, η οποία υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρχει ένας ανεξερεύνητος ένατος πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα.
Με επικεφαλής ερευνητές στην Ιαπωνία, η ομάδα ανακοίνωσε την ανακάλυψη του Αμμωνίτη σε μια δημοσίευση στις 14 Ιουλίου στο περιοδικό Nature Astronomy. Το σώμα πήρε το όνομά του από το απολίθωμα ενός κεφαλόποδου που είχε εξαφανιστεί εδώ και καιρό, επειδή αναγνωρίστηκε στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Σχηματισμός του Εξωτερικού Ηλιακού Συστήματος: Μια Παγωμένη Κληρονομιά» ή FOSSIL.
Ο Αμμωνίτης ταξινομείται ως «σεντνοειδές», ένα αντικείμενο πέρα από τον Ποσειδώνα -τον εξώτατο επιβεβαιωμένο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος- με μια ιδιόμορφη τροχιά. Είναι τώρα το τέταρτο «σεντνοειδές» που ανακαλύφθηκε. Ο όρος «σεντνοειδές» προέρχεται από τον νάνο πλανήτη Σέντνα, ο οποίος υπάρχει στα όρια του ηλιακού μας συστήματος και ανακαλύφθηκε το 2004.
Όταν περιγράφουν τις τροχιές των ουράνιων σωμάτων, οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν αστρονομικές μονάδες (AU). Η απόσταση μεταξύ Γης και ήλιου είναι περίπου 1 AU.
Ακολουθώντας μια ελλειπτική τροχιά, ο Σέντνα απέχει περίπου 76 AU από τον ήλιο στο πλησιέστερο σημείο της (περιήλιο) και 900 AU στο πιο μακρινό της σημείο (αφήλιο).
Ο Αμμωνίτης, εν τω μεταξύ, βρίσκεται μεταξύ 66 και 252 AU από τον ήλιο στα πιο κοντινά και πιο μακρινά σημεία της τροχιάς του.
- Η ανακάλυψη του 2023 KQ14 μειώνει την πιθανότητα να υπάρχει ένας ένατος πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης.
Η υπόθεση του 9ου πλανήτη
Η υπόθεση του ένατου πλανήτη, η οποία διατυπώθηκε για πρώτη φορά το 2016, υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρχει ένας πλανήτης στο μέγεθος του Ποσειδώνα που περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο περίπου 20 έως 30 φορές πιο μακριά από τον ήλιο από ό,τι ο Ποσειδώνας.
Αυτός ο πλανήτης θα εξηγούσε τις εκκεντρικές τροχιές μικρότερων σωμάτων στη Ζώνη Κάιπερ, η οποία είναι η τεράστια έκταση παγωμένων πετρωμάτων που περιβάλλει το εξωτερικό ηλιακό σύστημα.
Πιστεύεται ότι η βαρύτητα ενός πολύ πιο ογκώδους σώματος, όπως ένας πλανήτης, μπορεί να καθοδηγεί αυτά τα μικρότερα αντικείμενα. Ωστόσο, η σχέση μεταξύ της τροχιάς του νεότερου «σεντνοειδούς» και αυτής των άλλων τριών γνωστών σεντνοειδών θέτει υπό αμφισβήτηση αυτή την υπόθεση.
«Η υπόθεση του πλανήτη 9 βασίζεται στο γεγονός ότι τα γνωστά Σεντνοειδή έχουν το σμήνος τροχιάς τους στη μία πλευρά του ηλιακού συστήματος», δήλωσε στο Live Science σε email ο συν-συγγραφέας της μελέτης Shiang-Yu Wang , ερευνητής στο Ινστιτούτο Αστρονομίας και Αστροφυσικής στην Ταϊβάν.
Ο Αμμωνίτης είναι μοναδικός μεταξύ αυτών των σεντνοειδών επειδή η τροχιά του βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά – το πιο μακρινό του σημείο από τον ήλιο βρίσκεται στην αντίθετη κατεύθυνση από τα πιο μακρινά σημεία των άλλων σεντνοειδών.
Το γεγονός ότι υπάρχει τώρα ένα γνωστό αντικείμενο σε τροχιά σε αυτή την τροχιά μειώνει την πιθανότητα να βρίσκεται εκεί έξω και ένας μεγάλος πλανήτης.
«Το γεγονός ότι η τρέχουσα τροχιά του 2023 KQ14 δεν ευθυγραμμίζεται με εκείνη των άλλων τριών σεντνοειδών μειώνει την πιθανότητα της υπόθεσης του Πλανήτη Εννέα», δήλωσε σε δελτίο τύπου ο συν-συγγραφέας της μελέτης Γιουκούν Χουάνγκ , ερευνητής του έργου στο Κέντρο Υπολογιστικής Αστροφυσικής του Εθνικού Αστρονομικού Παρατηρητηρίου της Ιαπωνίας.
«Είναι πιθανό ένας πλανήτης να υπήρχε κάποτε στο Ηλιακό Σύστημα, αλλά αργότερα να εκτοξεύτηκε, προκαλώντας τις ασυνήθιστες τροχιές που βλέπουμε σήμερα».
Άλλοι αστρονόμοι πιστεύουν επίσης ότι ο Αμμωνίτης ανατρέπει αυτή την υπόθεση. «Το πρόβλημα είναι ότι τα στοιχεία από την ευθυγράμμιση δεν ήταν ποτέ επιστημονικά πειστικά και δεν έχουν πραγματικά γίνει ισχυρότερα, ακόμη και τα τελευταία 10 χρόνια περίπου», δήλωσε στο Live Science ο David Jewitt, καθηγητής αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, ο οποίος δεν συμμετείχε στην ανακάλυψη του Αμμωνίτη.
Όμως εξακολουθούν να τον ψάχνουν
«Ο Αμμωνίτης δεν ευθυγραμμίζεται με αυτά τα έξι άλλα αντικείμενα, γεγονός που αποδυναμώνει την υπόθεση για τον Πλανήτη Εννέα ή σημαίνει ότι πρέπει να είναι πολύ απομακρυσμένος και αντίστοιχα δύσκολος να ανιχνευθεί», δήλωσε στο Live Science ο Christopher Impey, καθηγητής αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, ο οποίος δεν συμμετείχε στην ανακάλυψη του σεντνοειδούς.
Αλλά ο Impey είναι βέβαιος ότι, αν όντως υπάρχει ένας Πλανήτης Ένατος, το πρόσφατα ενεργοποιημένο Αστεροσκοπείο Vera C. Rubin στη Χιλή θα είναι σύντομα σε θέση να το επιβεβαιώσει. «Αν ο Ένατος Πλανήτης υπάρχει, σχεδόν σίγουρα θα βρεθεί στα δεδομένα αυτής της έρευνας μέσα σε λίγα χρόνια», είπε.
