Μεγάλη Τρίτη: Το μοβ του πένθους και του θρήνου κατακλύζει εκκλησίες και ψυχές * Το τροπάριο της Κασσιανής
Μεγάλη Τρίτη στον Ιερό Ναό Αγ. Νικολάου Μηνιατων-Αναλήψεως, Ληξούρι Κεφαλληνίας. Photo: Hellas Journal
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η Μεγάλη Εβδομάδα άρχισε από χθες, την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ, οπότε τελέστηκε η Ακολουθία του Νυμφίου, δηλαδή του όρθρου της Μεγάλης Δευτέρας.
Η κατάνυξη κατακλύζει μεγάλους ναούς, εκκλησίες κι εκκλησάκια παντού στην Ελλάδα. Το μοβ του πένθους κοσμεί τους ναούς και εκπέμπει αίσθημα θρήνου στους πιστούς.
Η Μεγάλη Εβδομάδα ή Εβδομάδα των Παθών τελειώνει τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο και αφιερωμένη στα Άγια Πάθη του Ιησού Χριστού. Ονομάζεται Μεγάλη από την ανάμνηση των γεγονότων που διαδραματίζονται κάθε μέρα στη διάρκειά της, τα οποία θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά για τη χριστιανική θρησκεία.
Η Μεγάλη Τρίτη είναι αφιερωμένη αφενός στη μνεία του ιερού Ευαγγελίου που αναφέρεται στη δριμύτατη καταγγελία του Ιησού κατά των θρησκευτικών αρχηγών του Ισραήλ, των Γραμματέων και των Φαρισαίων, και αφετέρου στην παραβολή των δέκα παρθένων
«Πέντε εξ αυτών ήσαν φρόνιμοι» και είχαν πάρει μαζί με τα λυχνάρια τους και αρκετό λάδι, «πέντε ήσαν μωραί», τα λυχνάρια τους έσβησαν και δεν έγιναν δεκτές στο γαμήλιο δείπνο.[3] Η άλλη παραβολή είναι των ταλάντων που μας διδάσκει να είμαστε εργατικοί και να καλλιεργούμε και να αυξήσουμε τα πνευματικά μας χαρίσματα.
Το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης ψάλλεται ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης, που είναι αφιερωμένος στην αμαρτωλή γυναίκα (Λουκ. 7,47) που μετανιωμένη άλειψε τα πόδια του Κυρίου με μύρο, και συγχωρέθηκε για τα αμαρτήματά της, καθώς έδειξε μεγάλη αγάπη και πίστη στον Κύριο. Ψάλλεται ένα από τα πιο γνωστά και δημοφιλή τροπάρια της θρησκευτικής υμνολογίας, αυτό της Κασσιανής.
Η Ευφροσύνη, μητέρα του αυτοκράτορα Θεόφιλου και κόρη του Κωνσταντίνου του ΣΤ’, στην προσπάθειά της να παντρέψει το γιο της, το έτος 830μ.Χ, διοργάνωσε στην μεγαλόπρεπη αίθουσα Τρικλίνιο των ανακτόρων της Κωνσταντινούπολης, μεγάλη σύναξη από τις πιο όμορφες κοπέλες της Αυτοκρατορίας.
Η ομορφότερη ήταν η Κασσιανή. Θέλοντας όμως να διαπιστώσει ο Θεόφιλος, αν και η εξυπνάδα της ήταν ανάλογη με την ομορφιά της, της είπε: «Ως άρα δια γυναικός ερρύη τα φαύλα» («Από τη γυναίκα ξεκινούν τα κακά πράγματα»), υπονοώντας την Εύα. Η Κασσιανή απάντησε: «Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττονα» («Και από τη γυναίκα πηγάζουν τα καλύτερα, τα ευγενέστερα»), υπονοώντας την Παναγία.
Ο Θεόφιλος θεώρησε ότι η απάντηση έδειξε προπέτεια και επιπολαιότητα, οπότε έδωσε το μήλο στην επίσης ωραία, αλλά και σεμνή Θεοδώρα.
Η Κασσιανή απογοητεύθηκε και αποφάσισε να μονάσει. Στο μοναστήρι συνέθεσε και το περίφημο Ιδιόμελο «Τροπάριο της Κασσιανής» από το όνομά της, που αργότερα η Ορθόδοξη Εκκλησία το καθιέρωσε ως Δοξαστικό των Αποστίχων του Όρθρου της Μεγάλης Τετάρτης.
Φαίνεται καθαρά ότι η Κασσιανή εμπνεύστηκε το Ιδιόμελο αυτό τροπάριο από τα λόγια των Ευαγγελιστών, που δεν αναφέρονται στη Μαρία τη Μαγδαληνή, όπως πολλοί πιστεύουν, αλλά στην ανώνυμη αμαρτωλή γυναίκα, τη μοιχαλίδα, που ο Χριστός έσωσε από βέβαιο λιθοβολισμό του έξαλλου πλήθους των Φαρισαίων για το ηθικό της παράπτωμα, με εκείνα τα λόγια Του: «Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω επ’ αυτήν».
Εκείνη με δάκρυα στα μάτια πλένει τα πόδια του Ιησού και τα σκουπίζει με τα ξέπλεκα μαλλιά της.