Η ιστορία της κυπριακής δεξιάς και η πολιτικο-ιδεολογική ανομοιομορφία της μέσα από το βιβλίο του Μιχάλη Σταυρή: Κυρίαρχος στο κομματικό σκηνικό ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος

Ο Μιχάλης Σταυρή, συγγραφέας του βιβλίου «Ενιαίον Κόμμα Εθνικόφρονος Παρατάξεως: Στα σπάργανα της σύγχρονης κυπριακής πολιτικής ζωής» των εκδόσεων ΡΙΖΕΣ. Φωτογραφία από το αρχείο του




Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, Λευκωσία

Στη δεκαετία του ΄60, μέσα στις δυσκολίες της συγκρότησης του νέου κράτους, του ζυριχικού, της υπονόμευσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και των δικοινοτικών συγκρούσεων, το κομματικό σύστημα επιχειρούσε να βρει βηματισμούς.

Το μόνο συγκροτημένο κόμμα ήταν το ΑΚΕΛ ενώ στον χώρο της δεξιάς, οι πολιτικές δράσεις είχαν έντονα το στοιχείο της περιόδου του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Το βιβλίο του Μιχάλη Σταυρή, «Ενιαίον Κόμμα Εθνικόφρονος Παρατάξεως: Στα σπάργανα της σύγχρονης κυπριακής πολιτικής ζωής» των εκδόσεων ΡΙΖΕΣ, αποτελεί μια συστηματική έρευνα, που ρίχνει φως και στην ιστορία της κυπριακής δεξιάς, αλλά και στην ιστορία του τόπου. Τα χρόνια ήταν πέτρινα, αλλά η δημοκρατία θα έπρεπε να λειτουργήσει.

Το 1969 ήταν καθοριστική χρονιά στις προσπάθειες συγκρότησης νέων κομμάτων. Ο Μιχάλης Σταυρή σημειώνει, στη συζήτηση που είχαμε, πως «δεν ήταν μυστικό (ούτε θεωρείτο μεμπτό το γεγονός) ότι ο Μακάριος παρενέβαινε στις κομματικές διεργασίες».  Επισημαίνει δε πως «η ίδρυση των τεσσάρων κομμάτων το 1969 φαίνεται να έγινε κατόπιν δικής του παρέμβασης, ενώ οι πολιτικοί τους αρχηγοί επιδίωξαν τη δημόσια υποστήριξή του».

Στο βιβλίο, που εντάσσεται στη σειρά εκδόσεων του Ιδρύματος Πολύκαρπου Γιωρκάτζη, ο συγγραφέας αναφέρει πως «η κομματική ζωή στο νησί εμπίπτει ουσιαστικά στην κατηγορία που ο Πασχάλης Κιτρομηλίδης περιγράφει ως «persolanlized politics» (όρος που μπορεί να αποδοθεί στα Ελληνικά ως «πελατειακή πολιτική» στο πλαίσιο της οποίας τα νεο-εμφανισθέντα κόμματα αντλούσαν το λαϊκό τους έρεισμα και την υποστήριξή τους βάσει της προσωπικότητας του επικεφαλής ή κάποιων μελών τους και όχι του ιδεολογικού τους προγράμματος.

Η σχέση εξάρτησης των ψηφοφόρων από τους υποψήφιους βουλευτές είναι πιο εμφανής (εδραζόμενη σε επαγγελματικές και όχι οικονομικές υποχρεώσεις) στην περίπτωση των γιατρών και δικηγόρων…»

Το Ενιαίο ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 1969 με επικεφαλής τον Γλαύκο Κληρίδη. Πρωταγωνιστικό ρόλο στη σύσταση, την οργάνωση του κόμματος διαδραμάτισαν οι Τάσσος Παπαδόπουλος και Πολύκαρπος Γιωρκάτζης. Η συνύπαρξη των τριών ήταν και ένα στοίχημα, αλλά ταυτόχρονα και μια ενδιαφέρουσα ιστορία. Σημειώνεται ότι την ίδια περίοδο ιδρύθηκαν το Προοδευτικό Κόμμα, η Προοδευτική Παράταξη και η ΕΔΕΚ. Τα δυο κινούνταν στον ίδιο χώρο με το Ενιαίο ενώ η ΕΔΕΚ προς τα αριστερά.

Ο Μ. Σταυρή είναι ο πρώτος που ασχολείται με το αντικείμενο. Ο πρώτος που έχει κάνει ενδελεχή έρευνα και πρόσφερε μια ολοκληρωμένη εικόνα για την περίοδο που εξετάζει. Είναι σαφές πως ο αναγνώστης διαβάζοντας το βιβλίο, έχει ενώπιον μια πλήρη και ξεκάθαρη εικόνα για τα όσα διαδραματίζονταν την περίοδο εκείνη. Ο ερευνητής με αντικειμενικότητα και επιστημονικά εργαλεία, παρουσιάζει όλο το σκηνικό και αποτυπώνει μια ιστορική πραγματικότητα, που αξίζει να μελετηθεί.

  • -Η ίδρυση του Ενιαίου, όπως και άλλων κομμάτων της Δεξιάς, ήταν μεταξύ άλλων και αποτέλεσμα απαίτησης της αμερικανικής Πρεσβείας για να λειτουργούν ως αντίβαρο στο ΑΚΕΛ. Αυτό επηρέασε και τη δράση τους και την πολιτική τους;

-Αυτό ισχυρίστηκε ο Γλαύκος Κληρίδης σε σχέση με την ίδρυση του κόμματος. Ωστόσο, για το γεγονός υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές, χωρίς να αποκλείεται η αμερικανική παρέμβαση σε μια περίοδο που χαρακτηριζόταν από την ψυχροπολεμική λογική. Πάντως στοιχεία για άμεση παρέμβαση της Πρεσβείας των ΗΠΑ σε οποιεσδήποτε ενδοκομματικές διεργασίες δεν υπάρχουν.

Εξάλλου, όποιος μελετήσει τη δράση των κομμάτων που ιδρύθηκαν το 1969 θα αντιληφθεί ότι περιοριζόταν κυρίως εντός των κοινοβουλευτικών εδράνων. Δεν είχαν, δηλαδή, τις κοινωνικές παρεμβάσεις που παρατηρούμε σήμερα. Εντούτοις, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η γραμμή του κόμματος ήταν φιλοδυτική και αντικομμουνιστική, παρότι γενικότερα τασσόταν υπέρ της κυβερνητικής γραμμής του Μακαρίου (που ταυτίστηκε με το κίνημα των Αδεσμεύτων σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής).

Αυτό θεωρώ ότι δεν σχετίζεται με έξωθεν παρεμβάσεις, αλλά με την ταυτότητα της ηγετικής ομάδας (φιλοδυτική), καθώς και με τη βάση του κόμματος (αντικομμουνιστική), την οποίαν αποτελούσαν σε μεγάλο βαθμό πρώην αγωνιστές της ΕΟΚΑ. Οι τελευταίοι, στον απόηχο της τεταμένης σχέσης με την ηγεσία του ΑΚΕΛ την περίοδο του αγώνα, ήταν λογικό να διακατέχονται από αισθήματα εχθρότητας έναντι του κόμματος της Αριστεράς.

  • -Η κυρίαρχη φυσιογνωμία του Μακάριου επηρέαζε καταλυτικά το πολιτικό γίγνεσθαι. Καθόριζε και το κομματικό παιχνίδι;

-Κατ’ αρχάς πρέπει να σημειωθεί ότι ήταν λογικό, υπό τις συνθήκες της εποχής, να δεσπόζει στην πολιτική ζωή η φυσιογνωμία του Μακαρίου. Ως Αρχιεπίσκοπος έφερε την κληρονομιά του Εθνάρχη και είχε εμπεδωθεί στη συλλογική συνείδηση του λαού ως ο νόμιμος εκπρόσωπός του.

Περαιτέρω, ως ένας εκ των ηγετών του αγώνα της ΕΟΚΑ, ενός αγώνα στον οποίον επιδόθηκε ο λαός ψυχή τε και σώματι, ο Μακάριος απέκτησε την ηθική νομιμοποίηση και το έρεισμα να παρουσιάζεται ως ο εκφραστής της λαϊκής βούλησης.

Κατά συνέπεια, δεν ήταν παράδοξο το γεγονός ότι κυριάρχησε πολιτικά στο καθεστώς που εγκαθιδρύθηκε με το τέλος του αγώνα, ιδίως αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η τοπική κοινωνία, εξαιτίας της ιστορικής της πορείας, δεν είχε πολιτική πείρα. Μετά την ανεξαρτησία, ο χαρακτήρας της κοινωνίας άρχισε να μεταβάλλεται, αλλά χρειάστηκαν χρόνια για να καλλιεργηθεί και να εξελιχθεί πολιτικά.

Δεν ήταν μυστικό (ούτε θεωρείτο μεμπτό το γεγονός) ότι ο Μακάριος παρενέβαινε στις κομματικές διεργασίες. Εξάλλου, η ίδρυση των τεσσάρων κομμάτων το 1969 φαίνεται να έγινε κατόπιν δικής του παρέμβασης, ενώ οι πολιτικοί τους αρχηγοί επιδίωξαν τη δημόσια υποστήριξή του. Ο πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατηγορήθηκε, μάλιστα, ότι ευνόησε τον πολυκομματισμό στον χώρο της συμπολίτευσης για να διασπάσει τη δυναμική των πολιτικών της περιόδου.

Ως προς τις παρεμβάσεις του Μακαρίου που μαρτυρούνται από τους πρωταγωνιστές της περιόδου αναφέρουμε ενδεικτικά τον διακανονισμό που επήλθε στις πρώτες βουλευτικές εκλογές (1960) μεταξύ Πατριωτικού Μετώπου και ΑΚΕΛ, για να παραχωρηθούν στο κόμμα της Αριστεράς πέντε έδρες.

Όπως επισημαίνει ο νομικός Αχιλλεύς Κ. Αμιλιανίδης στη μελέτη του για την κοινοβουλευτική συνύπαρξη Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, η συμφωνία με το ΑΚΕΛ επήλθε κατόπιν επιθυμίας του Μακαρίου να μην προβληθεί η εικόνα του μονοκομματισμού στην πολιτική ζωή του κράτους και του αποκλεισμού πολιτικών δυνάμεων κατά τα πρώτα χρόνια μετά την ανεξαρτησία.

Σημειώνουμε και τις πληροφορίες που δημοσίευε ο Τύπος λίγους μήνες πριν τις βουλευτικές εκλογές του 1970 για παρέμβαση του Μακαρίου προκειμένου να συμφωνηθεί ένα σύστημα κατανομής ίσων εδρών μεταξύ Ενιαίου και Προοδευτικής Παράταξης.

Το εξώφυλλο του βιβλίου του Μιχάλη Σταυρή, «Ενιαίον Κόμμα Εθνικόφρονος Παρατάξεως: Στα σπάργανα της σύγχρονης κυπριακής πολιτικής ζωής» των εκδόσεων ΡΙΖΕΣ.
  • -Από το Πατριωτικό Μέτωπο στο Ενιαίο και από εκεί στον ΔΗΣΥ. Αυτή είναι μια πορεία μετεξέλιξης της δεξιάς;

-Αυτή είναι η πορεία του χώρου που συμβατικά ορίζεται ως κυπριακή Δεξιά. Δεν πρόκειται τόσο για μετεξέλιξη, με την έννοια της ιδεολογικής εξέλιξης, αλλά για πολιτική ωρίμανση και λειτουργία των πολιτικών φορέων στο πρότυπο των σύγχρονων δυτικών κομμάτων.

Το Πατριωτικό Μέτωπο (ως εξέλιξη του Ενιαίου Δημοκρατικού Μετώπου Αναδημιουργίας [ΕΔΜΑ]) αποτελούσε πολιτικό σχήμα χωρίς συγκεκριμένη ταυτότητα, πέραν της στήριξης στον Μακάριο και της αντιπαράθεσης με το ΑΚΕΛ. Χωρίς ουσιαστική πολιτική δράση, εκτός της εκλογής των βουλευτών της Δεξιάς, το Πατριωτικό Μέτωπο διαλύθηκε με τη σύσταση των κομμάτων του 1969.

Το Ενιαίον υπήρξε πιο εξελιγμένο ως προς την κομματική του μορφή, καθώς παρουσίαζε στοιχεία απαραίτητα για τη λειτουργία των κομμάτων όπως τα αντιλαμβανόμαστε σήμερα: Συγκεκριμένη δομή και οργανωτική λειτουργία με καταστατικό, Κεντρικό Συμβούλιο, Πολιτική Επιτροπή, Πολιτικό Γραφείο κτλ.

Παρ’ όλα αυτά, όπως προαναφέρθηκε, η δράση του εν πολλοίς περιορίστηκε στο κοινοβούλιο, έχοντας ωστόσο μεγαλύτερη άμεση επαφή με την κοινωνία μέσω της εκστρατείας που οργανώθηκε στον απόηχο των βουλευτικών εκλογών του 1970 για ενημέρωση περί των προβλημάτων της υπαίθρου.

Αυτό που κρατούσε στη συνοχή στο κόμμα δεν ήταν τόσο η ιδεολογική ταυτότητα όσο οι φυσιογνωμίες της ηγετικής του ομάδας (και δη ο Κληρίδης). Δεν υπήρχε, δηλαδή, η πειθαρχία που χαρακτηρίζει τους κομματικούς μηχανισμούς, αλλά κυρίως η προσωποκεντρική προσκόλληση.

Η λειτουργία ενός σύγχρονου κόμματος της Δεξιάς επιτυγχάνεται ουσιαστικά με τη ίδρυση του ΔΗΣΥ, στον οποίον πέραν των υποστηρικτών του Ενιαίου προσχώρησαν και στελέχη του Δημοκρατικού Εθνικού Κόμματος [ΔΕΚ] και της Προοδευτικής. Ο ΔΗΣΥ, εκτός της δομής και της λειτουργίας, χαρακτηριζόταν και από μεγαλύτερη ομοιογένεια σε επίπεδο βάσης.

Το Εθνικό Μέτωπο και η ΕΟΚΑ Β’

  • -Αλλά και η ΕΟΚΑ Β, όπως και το Εθνικό Μέτωπο προέκυψαν από τα σπλάχνα αυτής της παράταξης. Έτσι δεν είναι;

-Αυτό που αναφέρετε είναι απόρροια ακριβώς της ανομοιογένειας στη βάση του Ενιαίου, η οποία χαρακτηριζόταν από διαφορετικές ιδεολογικές τάσεις. Η ανομοιογένεια εκφράστηκε κυρίως στην περίοδο δράσης της ΕΟΚΑ Β, όταν το κόμμα ουσιαστικά παρέλυσε σε μια προσπάθεια συγκράτησης των διαφορετικών (και αντικρουόμενων) τάσεων.

Εντούτοις, δεν θα έλεγα ότι το Εθνικό Μέτωπο και η ΕΟΚΑ Β προέκυψαν από τα σπλάχνα του Ενιαίου. Προφανώς βρήκαν υποστήριξη μεταξύ των οπαδών του (ενώ μέλη του κόμματος στελέχωσαν το «κυβερνητικό» σχήμα του Νίκου Σαμψών). Αξίζει να σημειωθεί, όμως, ότι το Ενιαίον ήρθε σε ανοιχτή ρήξη και με τις δύο οργανώσεις, χωρίς να διστάζει να στηλιτεύει και τις ακρότητες που παρατηρούνταν εκ μέρους των φιλοκυβερνητικών ομάδων.

Ο αρχηγός του κόμματος διακοίνωνε από το ιδρυτικό συνέδριο (Σεπτέμβριος 1969) την αντίθεσή του με κάθε είδους μυστικές οργανώσεις, ενώ κατά καιρούς δήλωνε ότι η δράση τους (κυρίως του Εθνικού Μετώπου) παρείχε επιχειρήματα στην τουρκική πλευρά που ζητούσε ειδικές διευθετήσεις για την ασφάλεια της τουρκικής κοινότητας του νησιού.

Το Εθνικό Μέτωπο, που ουσιαστικά συστάθηκε πριν την επίσημη ίδρυση του Ενιαίου, κατηγορούσε ευθέως την ηγετική «τριανδρία» του κόμματος (Κληρίδη-Γιωρκάτζη-Παπαδόπουλο) για προώθηση προσωπικών συμφερόντων και για τρομοκρατικές ενέργειες με σκοπό την απομόνωση του Μακαρίου. Αλλά και η ρήξη του κόμματος με την ΕΟΚΑ Β δεν ήταν επιφανειακή.

Στελέχη του δέχτηκαν επιθέσεις από την οργάνωση, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τη δολοφονία των μελών του Ενιαίου, Στέλιου Μαύρου και Ανδρέα Μαραγκού. Στην κηδεία του τελευταίου, μάλιστα, ο Τάσσος Παπαδόπουλος προειδοποιούσε ότι «οι δήθεν αγωνιστές της ελευθερίας μετατρέπονται σε κοινούς δολοφόνους και καθίστανται οι νεκροθάπται της Ενώσεως».

Επιπλέον, λίγες μέρες πριν τον θάνατο του αρχηγού της ΕΟΚΑ Β, από το βήμα της Βουλής ο Κληρίδης κατηγόρησε τον Γεώργιο Γρίβα για την απροθυμία του να καταδικάσει τις δολοφονικές ενέργειες των μελών της Οργάνωσής του και απείλησε ότι αν δεν προέβαινε σε διαχωρισμό των ευθυνών και καταδίκη των δολοφονιών, θα καλούσε τη Βουλή να τον κηρύξει ως «κοινό δολοφόνο».

Ο Κληρίδης, ο Παπαδόπουλος και ο Γιωρκάτζης – Συνυπήρξαν μεν αλλά εξέφραζαν διαφορετικές πολιτικές

  • -Τρεις φυσιογνωμίες του Ενιαίου, Κληρίδης, Τάσσος και Γιωρκάτζης. Πώς είδατε μέσα από την έρευνα τη συνύπαρξή τους; Και πώς τους διαφορετικούς τους δρόμους στη συνέχεια.

-Οι τρεις πρωτεργάτες του Ενιαίου υπήρξαν σημαντικές μορφές της σύγχρονης κυπριακής (πολιτικής) ιστορίας. Δύο εκ των τριών διετέλεσαν Πρόεδροι της Δημοκρατίας. Οι Πολύκαρπος Γιωρκάτζης και Τάσσος Παπαδόπουλος υπηρέτησαν ως Υπουργοί του νεοσύστατου κράτους, ενώ ο Κληρίδης υπήρξε ο πρώτος Πρόεδρος της κυπριακής Βουλής. Κληρίδης και Παπαδόπουλος διετέλεσαν, επίσης, διαπραγματευτές της πλευράς μας στις συνομιλίες για το Κυπριακό. Πέραν τούτων, και οι τρεις ήταν αναμεμιγμένοι στον αγώνα της ΕΟΚΑ (από διαφορετικά μετερίζια) και μετά την ίδρυση του κράτους εργάστηκαν μαζί στην άμυνα κατά της τουρκικής ανταρσίας, μέσα από την Οργάνωση «Ακρίτας».

Η συνύπαρξή τους στο Ενιαίον ήταν αρμονική και η ίδρυση του κόμματος υπήρξε συμφέρουσα για όλους, ιδίως όταν ο Γιωρκάτζης παρέμεινε εκτός πολιτικής σκηνής μετά την ανάμειξή του στην υπόθεση Παναγούλη. Φυσικά, η κοινή τους πορεία δεν διήρκησε για πολύ, καθώς ο Γιωρκάτζης δολοφονήθηκε τον Μάρτιο του 1970, έναν χρόνο μετά την ίδρυση του κόμματος.

Προϊόντος του χρόνου άρχισαν να γίνονται εμφανείς οι διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ Κληρίδη και Παπαδόπουλου. Το φαινόμενο κατέστη πιο ευδιάκριτο μετά τα τραγικά γεγονότα του Ιουλίου-Αυγούστου 1974, όταν κατά καιρούς ο αρχηγός του Ενιαίου έκανε δηλώσεις περί του Κυπριακού, οι οποίες έβρισκαν αντίθετο τον Παπαδόπουλο.

Η οριστική ρήξη επήλθε μετά τη διακοίνωση πρόθεσης του Κληρίδη για ίδρυση νέου κόμματος, από το οποίο δεν αποκλείστηκαν τελικά άτομα που είχαν χαρακτηριστική αντιμακαριακή δράση τα προηγούμενα χρόνια. Κατά συνέπεια, ο Παπαδόπουλος διαχώρισε τη θέση του και δεν εντάχθηκε στον νέο πολιτικό σχηματισμό της Δεξιάς, προχωρώντας αργότερα σε ίδρυση δικού του κόμματος (Ένωση Κέντρου).

Πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις των δύο αντρών στο Κυπριακό (οι οποίες κορυφώθηκαν το 2004 με τη στάση τους στο Σχέδιο Ανάν), η μεταξύ τους εκτίμηση φαίνεται ότι δεν αλλοιώθηκε.

Ακόμα και όταν διαχώρισε τη θέση του από τον Κληρίδη και ανακοίνωσε την απόφασή του να μην ενταχθεί στον ΔΗΣΥ, ο Παπαδόπουλος διευκρίνιζε ότι ο άλλοτε συνεργάτης του ήταν άτομο «εξαιρέτου ήθους και εντιμότητος ο οποίος προσέφερε πολυτίμους υπηρεσίας εις τον τόπον ανιδιοτελώς…».

Εξάλλου, βάσει τοποθέτησης του ιδίου, ένας από τους λόγους για τους οποίους δεν ανέλαβε την ηγεσία της Δημοκρατικής Παράταξης (μετέπειτα Δημοκρατικού Κόμματος) όταν του προτάθηκε από τον Μακάριο, ήταν επειδή δεν ήθελε να πλήξει τον Κληρίδη σε μια περίοδο που βαλλόταν έντονα.

  • ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο Μιχάλης Σταυρή κατάγεται από την κατεχόμενη Τύμπου της επαρχίας Λευκωσίας. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, όπου ολοκλήρωσε και τις διδακτορικές του σπουδές. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη νεώτερη ελληνική και κυπριακή ιστορία, με έμφαση στην πολιτική και στην πολιτισμική ιστορία.

Ασχολείται, επίσης, με την ιστορία των εθνικών κινημάτων, με επίκεντρο τις περιπτώσεις της Κύπρου και της Ιρλανδίας. Ένα ακόμη εξαιρετικό βιβλίο του είναι και το «Εξόριστοι για την Ελευθερία: Αγωνιστές της ΕΟΚΑ στις βρετανικές φυλακές & η κυπρο-ιρλανδική συνεργασία.

Το βιβλίο γράφτηκε μαζί με τον Λάμπρο Γ. Καούλλα και είναι των εκδόσεων ΡΙΖΕΣ.

  • Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΔΩ, ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ

ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ

Η… κρυπτόμενη ακροδεξιά και το κακόηχο καμπανάκι: Η «αθόρυβη» άνοδος του ακροδεξιού ΕΛΑΜ και η αποτυχία του κυπριακού συστήματος

Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: