H απέραντη μαγεία του σκοτεινού σύμπαντος: Οι πρώτες, ιστορικές φωτογραφίες που έστειλε στη Γη το διαστημικό τηλεσκόπιο «Ευκλείδης» από τις ανεξερεύνητες γειτονιές της σκοτεινής ύλης και ενέργειας

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το σύμπαν απομυθοποιείται: Η μεγαλύτερη αστρονομική κάμερα θα φωτογραφίζει δισεκατομμύρια άστρα ταυτόχρονα- Τα μυστικά της ενέργειας και της σκοτεινής ύλης [videos]

Όρθιο στυλό Bic: Απλά τον υπονομεύεις όταν δεν αναγνωρίζεις στο νέο πρόεδρο του (ΣΥΡΙΖΑ) να ορίσει νέους συνεργάτες στα όργαναν του κόμματος…

Δείτε τον πριν εξαφανιστεί για 400 χρόνια: Ο πράσινος κομήτης Νισιμούρα περνά μόλις στα… 125 εκατ. χιλιόμετρα από τη Γη [Live από τηλεσκόπιο]

Το διαστημικό τηλεσκόπιο «Ευκλείδης» έστειλε στη Γη τις πρώτες εικόνες της εξαετούς αποστολής του, η οποία προσφοκά να σηκώσει το πέπλο που σκεπάζει το λεγόμενο «σκοτεινό σύμπαν».

Η αποστολή της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESΑ), επικεντρώνεται στη σκοτεινή ύλη και τη σκοτεινή ενέργεια.

Των δύο συνιστωσών δηλαδή που από κοινού αποτελούν το 95% του σύμπαντος, και που η φύση τους όμως παραμένει εντελώς μυστηριώδης.

Αυτό το περίεργο δίδυμο -σκοτεινή ενέργεια και σκοτεινή ύλη- πιστεύεται ότι είναι εκείνο που καθορίζει το σχήμα και την επέκταση των πάντων: Οτιδήποτε βρίσκονται εκεί έξω, σε αυτό που αποκαλούμε ζωή και σύμπαν.

Μία από τις εικόνες (θα τις δούμε όλες αναλυτικά κατωτέρω) αποτυπώνει το σμήνος γαλαξιών του Περσέα και το νεφέλωμα της Αλογοκεφαλής με εκθαμβωτική λεπτομέρεια.

Μια άλλη καταγράφει περίπου 100.000 γαλαξίες σε ένα και μόνο στιγμιότυπο, δείχνοντας την απαράμιλλη ικανότητα του τηλεσκοπίου να κάνει τεράστιες και λεπτομρείς καταγραφές σε μια τεράστια έκταση του διαστήματος.

Οι εικόνες αυτές χαρακτηρίζονται ως επανάσταση για την Αστρονομία, καθώς ποτέ άλλοτε ένα τηλεσκόπιο δεν ήταν σε θέση να καταγράψει τόσο ευκρινείς εικόνες για ένα τόσο μεγάλο τμήμα του ουρανού και να κοιτάξει τόσο μακριά στο βαθύ Σύμπαν.

Οι πέντε εικόνες που δημοσιεύονται σήμερα δείχνουν ότι το τηλεσκόπιο είναι έτοιμο να δημιουργήσει τον πιο εκτεταμένο μέχρι σήμερα τρισδιάστατο χάρτη του Σύμπαντος και να αποκαλύψει μερικά από τα κρυμμένα μυστικά του

Από φωτεινά αστέρια έως αμυδρούς γαλαξίες, οι καταγραφές του Ευκλείδη δείχνουν με εξαιρετική ευκρίνεια την ολότητα αυτών των ουράνιων αντικειμένων.

Συγκεκριμένα, η πρώτη εικόνα καταγράφει 1.000 γαλαξίες που ανήκουν στο σμήνος του Περσέα, ένα από τα πλησιέστερα στη Γη σμήνη γαλαξιών, καθώς και περισσότερους από 100.000 επιπλέον γαλαξίες πιο μακριά στο βάθος.

Πολλοί από αυτούς δεν ήταν ορατοί στο παρελθόν και κάποιοι είναι τόσο μακριά που το φως τους χρειάστηκε δέκα δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει σε εμάς.

1⃣ The Perseus Cluster of galaxies

This incredible #ESAEuclid snapshot is a revolution for astronomy.

The image shows 1000 galaxies belonging to the cluster, and more than 100 000 additional galaxies further away in the background. pic.twitter.com/dCa1xFzVAL

— ESA’s Euclid mission (@ESA_Euclid) November 7, 2023

Στη δεύτερη εικόνα καταγράφεται ένας από τους πρώτους γαλαξίες που παρατήρησε ο Ευκλείδης, ο «Κρυμμένος γαλαξίας», γνωστός και ως IC 342 ή Caldwell 5.

Ο γαλαξίας αυτός, που βρίσκεται περίπου έντεκα εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, είναι δύσκολο να παρατηρηθεί, επειδή βρίσκεται πίσω από τον δίσκο του Γαλαξία μας και έτσι η σκόνη, τα αέρια και τα αστέρια κρύβουν τη θέασή του. Ο Ευκλείδης χρησιμοποίησε το όργανο κοντινού υπέρυθρου για να κοιτάξει μέσα από τη σκόνη. Και να δει ολόκληρο τον γαλαξία.

Για να δημιουργήσει έναν τρισδιάστατο χάρτη του Σύμπαντος, ο Ευκλείδης θα παρατηρήσει το φως από τους γαλαξίες σε απόσταση δέκα δισεκατομμυρίων ετών φωτός.

Euclid’s first images are here ✨

These five images illustrate Euclid’s full potential; never before has a telescope been able to create such razor-sharp images across such a large patch of the sky, and looking so far into the distant Universe.

👉 https://t.co/9w2UfPREQc pic.twitter.com/Sug4drvgqs

— ESA (@esa) November 7, 2023

Οι περισσότεροι γαλαξίες στο πρώιμο Σύμπαν δεν μοιάζουν με τέλεια τακτοποιημένη σπείρα, αλλά είναι ακανόνιστοι και μικροί. Είναι τα δομικά στοιχεία για μεγαλύτερους γαλαξίες, όπως ο δικός μας, και μπορούμε να βρούμε μερικούς από αυτούς τους γαλαξίες σχετικά κοντά μας. Αυτός ο πρώτος ακανόνιστος νάνος γαλαξίας που παρατήρησε ο Ευκλείδης αποτυπώνεται στην τρίτη εικόνα. Ονομάζεται NGC 6822 και βρίσκεται κοντά, σε απόσταση μόλις 1,6 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη.

Η τέταρτη εικόνα αποτυπώνει ένα σφαιρωτό σμήνος που ονομάζεται NGC 6397. Τα σφαιρωτά σμήνη είναι συγκεντρώσεις εκατοντάδων χιλιάδων αστέρων με σφαιρικό σχήμα και συγκρατούνται μεταξύ τους από τη βαρύτητα. Το NGC 6397 είναι το δεύτερο πλησιέστερο σφαιρωτό σμήνος στη Γη και βρίσκεται περίπου 7.800 έτη φωτός μακριά.

Επί του παρόντος κανένα άλλο τηλεσκόπιο εκτός από τον Ευκλείδη δεν μπορεί να παρατηρήσει ένα συνολικό σφαιρωτό σμήνος σε μια μόνο παρατήρηση και ταυτόχρονα να διακρίνει τόσα πολλά αστέρια στο σμήνος. Αυτά τα αμυδρά αστέρια μας μιλούν για την ιστορία του Γαλαξία μας και για το πού βρίσκεται η σκοτεινή ύλη.

Τέλος, ο Ευκλείδης μας δείχνει μια εντυπωσιακά πανοραμική και λεπτομερή άποψη του νεφελώματος «Αλογοκεφαλή», μέρος του αστερισμού του Ωρίωνα.

Στην παρατήρηση του Ευκλείδη οι επιστήμονες ελπίζουν να βρουν πολλούς αμυδρούς ή και ως τώρα μη ορατούς πλανήτες μάζας αντίστοιχης με τον Δία στην ουράνια βρεφική τους ηλικία, καθώς και νεαρούς καφέ νάνους και αστέρια – βρέφη.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Ευκλείδης κατασκευάστηκε και λειτουργεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος με τη συμβολή της NASA. Εκτοξεύτηκε την 1η Ιουλίου 2023. Η αποστολή του Ευκλείδη είναι τα επόμενα έξι χρόνια να διερευνήσει πώς η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια έχουν κάνει το Σύμπαν να έχει τη σημερινή του μορφή.

Euclid’s first five images show that the #DarkUniverse 🕵️ detective is ready to create the most extensive 3D map of the Universe yet, to uncover some of its hidden dark secrets. pic.twitter.com/X6M1fHZjeK

— ESA’s Euclid mission (@ESA_Euclid) November 7, 2023

Φαίνεται ότι το 95% του Σύμπαντος αποτελείται από αυτές τις μυστηριώδεις οντότητες. Για να αποκαλύψει τη «σκοτεινή» επιρροή στο ορατό Σύμπαν, ο Ευκλείδης θα παρατηρήσει τα σχήματα, τις αποστάσεις και τα μοτίβα δισεκατομμυρίων γαλαξιών σε απόσταση δέκα δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Με αυτό τον τρόπο, θα δημιουργήσει τον μεγαλύτερο κοσμικό τρισδιάστατο χάρτη που δημιουργήθηκε ποτέ.

Τα επιστημονικά δεδομένα που προκύπτουν από τις εικόνες του Ευκλείδη θα αναλύσει η κοινοπραξία Euclid, που αποτελείται από περισσότερους από 2.000 επιστήμονες από 300 ινστιτούτα σε 13 ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Ιαπωνία.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ – ΜΠΕ (Μ. Κουζινοπούλου), BBC, Guardian

«Εύδοξος» στο κινητό: Νέα εφαρμογή για δήλωση και παραλαβή των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων από προπτυχιακούς φοιτητές