Η διαμάχη για την προσφυγή στη Χάγη και ο προβληματισμός για τη δήλωση του Πρωθυπουργού περί «βασικής» διαφοράς με την Τουρκία… Θα κερδίσουμε ή θα χάσουμε;

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Κρύβουμε την Αποκλειστική Οικονομική μας Ζώνη από τους Τούρκους; Τα θαλάσσια πάρκα στα ελληνικά πελάγη, έδωσαν στην Άγκυρα να το καταλάβει, αλλά δεν μιλά ποτέ για ΑΟΖ

Του κάνουν και πλάκα: Έβαλαν τον εκπρόσωπο της Αμερικανικής Πρεσβείας στην Τουρκία να πει ότι δεν ταίριαξαν…τα προγράμματα Μπάιντεν – Ερντογάν

Ο Λευκός Οίκος έκλεισε την πόρτα στον ισλαμιστή Ερντογάν, επέλεξε μεταξύ του Ισραήλ και της Τουρκίας: Η ανάλυση-ανταπόκριση του Μιχάλη Ιγνατίου (video)

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΡΥΩΤΗ, Ουάσιγκτον 

Μετά την συνάντηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ταγίπ Ερντογάν έχει φουντώσει στην Ελλάδα μια μεγάλη συζήτηση για τον αν πρέπει να προσφύγουμε  στην Χάγη, στο Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης, για την ελληνοτουρκική διαφορά σχετικά με  την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο Αρχιπέλαγος και στην Ανατολική Μεσόγειο. 

Η όποια απόφαση της Χάγης θα σχετίζεται με το περιεχόμενο του συνυποσχετικού, που θα υπογραφεί  μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Από ό,τι γνωρίζουμε, η Ελλάδα έχει διευκρινίσει ότι το συνυποσχετικό θα συμπεριλαμβάνει μόνο την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, βάσει της UNCLOS  και τίποτε άλλο.

Όπως έγραψε ο Ευάγγελος Βενιζέλος στο εξαιρετικό βιβλίο του «Οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών και ελληνοτουρκικές σχέσεις»:

«Εμείς έχουμε υποχρέωση να καθορίσουμε την ελληνική στάση η οποία πρέπει να είναι απλή και σαφής και να συνιστά αντικείμενο της διπλωματικής πρωτοβουλίας που προβλέπει ρητά το ισχύον Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Αντικείμενο της συζήτησης αυτής είναι μόνο η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Όχι οι λεγόμενες γκρίζες ζώνες, η λεγόμενη αποστρατικοποίηση των νησιών ή άλλα ζητήματα εθνικής κυριαρχίας ή εθνικής ασφαλείας.» 

• Τα 12 ναυτικά μίλια

Ένα άλλο θέμα που απασχολεί πολλούς  Έλληνες «ειδικούς» του Δικαίου της Θάλασσας είναι τα 12 ν.μ της αιγιαλίτιδας ζώνης, οι ευθείες γραμμές βάσης και το κλείσιμο των κόλπων. Αυτοί  επιμένουν ότι η Ελλάδα πρέπει να διευθετήσει όλα αυτά τα ζητήματα πριν υπογράψουμε το συμφωνητικό οριοθέτησης,  διότι μετά την απόφαση της Χάγης δεν θα μπορέσουμε να το κάνουμε.

Πρόκειται για ένα επιχείρημα που δεν στέκει, διότι ένα κράτος μπορεί να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη του από 6 ν.μ. σε 12 ν.μ., να κλείσει τους κόλπους και να δημιουργήσει γραμμές βάσης και μετά την απόφαση της Χάγης!

Το κύριο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει η Ελλάδα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είναι αυτό του Καστελλόριζου και της Στρογγύλης, διότι το Δικαστήριο, σε περιπτώσεις που ένα νησάκι βρίσκεται μπροστά σ’ ένα τεράστιο ηπειρωτικό χώρο ενός άλλου κράτους, ποτέ δεν δίνει «πλήρη επήρεια» σε αυτό το νησάκι. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο , τότε η Ελλάδα δεν θα έχει θαλάσσια σύνορα με την Κύπρο.

Γι’ αυτό το λόγο η απραξία των ελληνικών κυβερνήσεων  τα τελευταία 40 χρόνια να μην ανακηρύξουν ΑΟΖ και να μη προχωρήσουν σε ταυτόχρονη οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο και την Κύπρο αποτελεί ένα τεράστιο σφάλμα.

Παρά το γεγονός ότι το θέμα της Χάγης έχει διαιρέσει τους Έλληνες ειδικούς, που αναφέρονται  σε πιθανές νίκες  και ήττες,  προσωπικά δεν πιστεύω ότι αυτό είναι η ουσία του θέματος. Το Δικαστήριο  εκδίδει «αποφάσεις», που όλα τα κράτη οφείλουν να αποδέχονται, ανεξάρτητα, εάν έχασαν ή κέρδισαν.

Στη τελευταία του απόφαση για την οριοθέτηση της ΑΟΖ ανάμεσα στην Ρουμανία και στην Ουκρανία, έχασε η Ουκρανία πού είχε παρόμοιες με τις ελληνικές θέσεις και κέρδισε η Ρουμανία που υιοθέτησε «τουρκικές θέσεις».

• Ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι όσοι προτείνουν προσφυγή στη Χάγη είναι σχεδόν «προδότες». Αλλά με αυτό το σκεπτικό προδότες θα χαρακτηρίζονταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ανδρέας Παπανδρέου, που επέμεναν ότι η διένεξή  μας με την Τουρκία έπρεπε να παραπεμφθεί στη Χάγη.

Η απόφαση της Χάγης, που θα βασίζεται στο Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, θα χρησιμοποιήσει είτε την μέθοδο της μέσης γραμμής/ίσης απόστασης ή την μέθοδο της ευθυδικίας (equity).

Μπορεί, βέβαια σε μια θαλάσσια περιοχή να χρησιμοποιήσει μία μέθοδο και σε μια άλλη περιοχή την άλλη μέθοδο. Μέχρι σήμερα, οι αποφάσεις που έχει λάβει το Διεθνές Δικαστήριο ακολουθούν κατά 68% τη μέθοδο της μέσης γραμμής και κατά  38% τη μέθοδο  της ευθυδικίας.

Υποψιάζομαι, γνωρίζοντας προηγούμενες αποφάσεις, ότι το Δικαστήριο θα χρησιμοποιήσει την μέθοδο της μέσης γραμμής σε κάποια σημεία, σε άλλα την μέθοδο της ευθυδικίας (equity) και την αρχή της “ίσης απόστασης-ειδικών περιστάσεων”. Πάντως, με τις τελευταίες αποφάσεις του, έχει δώσει έμφαση στις αρχές της δικαιοσύνης (επιείκειας).

Δυστυχώς το Διεθνές Δικαστήριο όχι μόνο φαίνεται να διστάζει να ακολουθήσει ένα προηγούμενο (precedent) σε περιπτώσεις οριοθέτησης, αλλά επίσης δεν έχει δημιουργήσει ορισμένους κανόνες στους οποίους  τα ενδιαφερόμενα κράτη θα μπορούσαν να στραφούν για καθοδήγηση. Αυτό αποτελεί μια μεγάλη αποτυχία της νομολογίας του Διεθνούς Δικαστηρίου.

Η Ελλάδα κινδυνεύει να  είναι το πιο χαμένο κράτος από μια απόφαση της Χάγης διότι:

Φαίνεται ότι ένα κράτος χρειάζεται μόνο να καταθέσει ότι τα νησιά δεν δικαιούνται οποιασδήποτε ζώνης και το άλλο κράτος ότι τα νησιά έχουν πλήρη δικαιώματα, για να του δοθούν τα μισά δικαιώματα από το Δικαστήριο. Αυτό αποτελεί την εφαρμογή της μεθόδου του Σολομώντος, ώστε εάν ένα κράτος δημιουργήσει ένα ζήτημα Π, τότε θα πετύχει την μείωση της περιοχής της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ,  που δικαιούται το παράκτιο κράτος.²

J.G. Collier, “The regime of the islands and the modern law of the sea, in W.E. Butler (editor, The Law of the Sea and International Shipping, New York-London, Oceana Publications, 1985, p. 183.

• Η Ιστορία της οριοθέτησης της ΑΟΖ

Οι χώρες που έλαβαν μέρος στην UNCLOS προσπάθησαν να διατυπώσουν κάποια φόρμουλα που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών των παράκτιων κρατών.

Δυστυχώς, δεν τα κατάφεραν και τα άρθρα της UNCLOS απλώς απέφυγαν να λάβουν μια ξεκάθαρη θέση ανάμεσα στις δυο αντιμαχόμενες τάσεις, δηλαδή αυτής της “μέσης γραμμής” ή ίσης απόστασης (equidistance) και αυτής της ευθυδικίας (equity). Έτσι, διαπιστώνουμε ότι πολλές διαφορές έχουν επιλυθεί με την αρχή της ίσης απόστασης αλλά και άλλες που έχουν επιλυθεί με την αρχή της ευθυδικίας.

Σε πολλές περιπτώσεις ορισμένα κράτη δέχονται και τις δύο αρχές ανάλογα με τα συμφέροντα που έχουν σε διαφορετικές θαλάσσιες ζώνες.

Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ υιοθετούν την αρχή της ευθυδικίας στην διαφορά τους με τον Καναδά στον κόλπο του Μέιν (Maine), ενώ αντίθετα προκρίνουν την αρχή της μέσης γραμμής στην συμφωνία τους με το Μεξικό.

Βέβαια οι πλούσιοι Αμερικανοί δεν πρόσφεραν στους φτωχούς Μεξικάνους ένα μέρος της δικής τους ΑΟΖ για να συνεκμετάλλευση!  Κανένα κράτος του πλανήτη μας δεν έχει προσφέρει ένα τέτοιο δώρο σε ένα γειτονικό του κράτος.

• Επίλογος

Όμως, πρέπει να αντιληφθούμε ότι η πιθανότητα η Τουρκία να υπογράψει ένα  συνυποσχετικό για μόνο την οριοθέτηση ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας είναι απειροελάχιστη, για να μην πω μηδενική.

Εκείνο πάντως που μας διαφεύγει και πρέπει να το κατανοήσουμε είναι ότι οι Τούρκοι παριστάνουν τους Κινέζους της Ανατολικής Μεσογείου. Εάν τελικά οδηγηθούν στην Χάγη, η νίκη τους θα είναι πολύ περιορισμένη.

Απλώς, θα κερδίσουν ένα μεγαλύτερο ποσοστό θάλασσας από ό,τι δικαιούνται, διότι το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης θα δώσει μικρότερη επήρεια στο σύμπλεγμα του Καστελλόριζου. Αυτό βέβαια θα σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν θα έχει θαλάσσια σύνορα με την Κύπρο και θα αποκτήσει η Τουρκία με την Αίγυπτο.

Εάν όμως οι Τούρκοι καταλήξουν στην Χάγη και κερδίσουν, δεν πρόκειται να αποδεχτούν την απόφαση, όπως ακριβώς έπραξαν και οι Κινέζοι πριν πέντε χρόνια στην διένεξη με το Βιετνάμ και τις Φιλιππίνες. Οι Κινέζοι δεν την αποδέχτηκαν, διότι έχασαν.

Οι Τούρκοι δεν θα την αποδεχτούν, ακόμη και αν κερδίσουν! Η σημερινή νέο-οθωμανική Τουρκία (Ο λαός της, ο στρατός της, το πολιτικό κατεστημένο) δεν επιθυμεί να βλέπει απέναντι της ένα κράτος, που θεωρεί ως τον μεγαλύτερο αντίπαλο της, να ζει ειρηνικά μαζί της  και να του δώσει την δυνατότητα να αναπτυχθεί με ταχύτερους ρυθμούς, με λιγότερες αμυντικές δαπάνες και με βελτίωση του βιοτικού  του επιπέδου.

Οι Αμερικανοί στην Ουάσιγκτον γνωρίζουν όλα τα παραπάνω και για αυτό νομίζουν ότι η Χάγη δεν θα λύσει την ελληνοτουρκική  διαφορά. Έτσι προετοιμάζουν το έδαφος για μια δική τους μεσολάβηση, παρόμοια της πρόσφατης μεσολάβησης τους για οριοθέτηση ΑΟΖ ανάμεσα στο Ισραήλ και το Λίβανο.

Πιστεύουν ότι η λύση που θα προτείνουν, δίνοντας ολόκληρο το Αιγαίο Αρχιπέλαγος στην Ελλάδα και την μισή Ανατολική Μεσόγειο στην Τουρκία, θα επιφέρει την οριστική διευθέτηση  αυτής της διένεξης, τώρα που οι Αμερικανοί  θέλουν να απαγκιστρωθούν από την περιοχή μας και να ρίξουν την προσοχή τους στην Νοτιοανατολική Ασία.

– Ο Εφιάλτης της Τουρκίας

Άρθρο 121 Καθεστώς των νήσων

1. Νήσος είναι μια φυσικά διαμορφωμένη περιοχή ξηράς που περιβρέχεται από ύδατα και βρίσκεται πάνω από την επιφάνεια των υδάτων κατά τη μέγιστη πλημμυρίδα.
2. Εκτός όπως προβλέπεται στην παράγραφο 3, η χωρική θάλασσα, η συνορεύουσα ζώνη, η αποκλειστική οικονομική ζώνη και η υφαλοκρηπίδα μιας νήσου καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας σύμβασης που εφαρμόζονται στις άλλες ηπειρωτικές περιοχές.
3. Οι βράχοι οι οποίοι δεν μπορούν να συντηρήσουν ανθρώπινη διαβίωση ή δική τους οικονομική ζωή, δεν θα έχουν αποκλειστική οικονομική ζώνη ή υφαλοκρηπίδα.

Κάτι για τη επόμενη φορά

Έχει προβληματίσει η δήλωση του Πρωθυπουργού που περιγράφει τη διαφορά μας με την Τουρκία ως «γεωπολιτική» ενώ η διαφορά μας με τους Τούρκους για την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα είναι ξεκάθαρα μια νομική διαφορά που καλύπτεται από την Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Επιπλέον, ο κ. Μητσοτάκης μιλά πλέον για «βασική» διαφορά με την Τουρκία και όχι για «μοναδική». Επιπλέον, στην συνέντευξη που έδωσε στο ΣΚΑΙ ανέφερε πως οποιαδήποτε συμφωνία με την Τουρκία μπορεί να συνεπάγεται και κάποιες υποχωρήσεις από κάποιες θέσεις που μπορεί να είναι η αφετηρία μιας διαπραγμάτευσης.

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΔΩ, ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ

ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ

Αίτηση της Κύπρου στο ΝΑΤΟ με συντεταγμένες; Μπορεί να έχει τη «φιλοδοξία» να ενταχθεί στη Δυτική Συμμαχία μια χώρα, που δεν αναφέρεται στο χάρτη;